Piyasalar havalanmak için uçuş kulesinden izin almaya çalışıyorlar bir süredir. Tabii ki kuleden izni verecek olanlar Bernanke ve Draghi. Nefesler tutulmuş FED Başkanı Bernanke'nin Jackson Hole'dan vereceği mesajlar merakla bekleniyordu haftalardır. Ancak, şimdilik sadece kalkış izni verilebileceği duyuruldu piyasalara.
Bernanke'nin ileriye yönelik sıcak mesajları ve parasal genişlemeye gitme olasılığının yükseldiğinin işaretleri bile hisse senetleri ve emtialara yetti bile. Geçen hafta MSCI dünya, MSCI gelişmekte olan piyasa endeksleri yüzde 2'lere yaklaşan yukarı yönlü hareket yaptılar. Aynı şekilde İMKB 100'de yüzde 1,8 civarında yükselişle uzun aradan sonra tekrar 67 binin üzerine çıkmayı başardı. Altında benzer şekilde ılık esen rüzgardan nasibini aldı, 1.680 doların üzerine çıkarak 1.700'lere doğru yol almaya başladı.
Öncelikle Başkan Bernanke Jackson Hole'da neler söyledi, anlamları nedir bu söylediklerinin, sorularına yanıt arayalım, ardından piyasaların havalanmasını gerektiren bir durumun olup olmadığını değerlendirelim.
KRİTİK KONU
Aslında ne söylemediğini vurgulayalım ilk olarak; Bernanke hangi adımları atacaklarını söylemedi. Bırakın söylemeyi olasılığı yüksek önlemlerden de bahsetmedi. Yaklaşık iki hafta sonra "Federal Açık Piyasa Komitesi" toplantısı var. Belki de strateji gereği toplantı öncesinde heyecan yaşatmak istemiş olabilir piyasa aktörlerine.
En belirgin vurgusu ise işgücü piyasasına yönelik oldu Bernanke'nin. İşgücü piyasasında işlerin iyi gitmemesi ve bu yüzden işsizlik oranının yüksek seviyelerde olmasını "en vahim konu" (grave concern) olarak tanımlıyor. Yeni önlemlerin alınması gerekliliğini de bir yerde yüksek işsizliğe bağlıyor.
İkinci çeyrekte gerçekleşen yüzde 1,7 büyüme yeterli değil. Özellikle işsizliğin düşürülmesine katkı yapamıyor düşük düzeyde kaldığı için. Bundan sonrada yeni önlemlerin alınmaması durumunda işsizlik yüzde 8'lerin üzerinde kalmaya devam edecek.
Bernanke konuşmasının kalan kısmında ağırlık verdiği diğer bir konuda tahvil alımlarının ekonomiye yaptığı katkılardı. Tahvil ve diğer borçlanma araçlarının alınması ile faiz oranlarının aşağı çekildiği, finansman maliyetlerinin düşürüldüğünün altını çizdi. Rakamlarla da kanıtlamaya çalıştı aldığı aksiyonların yararını. 2008 krizinden bu yana tahvil alımları ile ekonomiye yapılan katkılar, çıktı seviyesinde yüzde 3 genişlemenin olduğunu ve 2 milyon civarında istihdam yarattığını gösteriyor.
OLASI ADIMLAR
Bernanke'nin mesajlarından sonra, FED'in önünde şu seçeneklerin olasılığının arttığını söyleyebiliriz. Birincisi, kuşkusuz yeni tahvil alım programı açıklaması. Diğer bir deyişle parasal genişlemeye gitmesi. Eğer bu aksiyonu alacak olursa, kritik konu ne zaman alacağı. Seçim öncesi alma olasılığı seçim sonrasına bırakmasından daha yüksek görünüyor. Çünkü, Amerikan ekonomisine bir ivme vermek isteyebilir Bernanke, biraz da Obama'nın ikinci dönem şansını yükseltmek için. Cumhuriyetçi aday Mitt Romney "ilk fırsatta Bernanke'nin görevine devam ettirilmeyeceği" sözü veriyor seçmenlerine.
İkincisi, FED'in bankalardan borç aldığında verdiği faiz oranını aşağı çekmesi. Böylece, iki kuş vurabilir; hem piyasada para bırakmış olur hem de faizlerin düşmesi mortgage kağıtlarındaki faizlerinde inmesini sağlar.
Üçüncüsü ise, sıfıra yakın politika faiz oranını, büyümenin ve işsizlik oranının makul seviyelerine inmesine kadar koruma kararı verebilir. Şuanda 2014 yılının sonuna kadar yüzde 0-0,25 aralığında kalacağı sözü var FED'in.
Sonuç olarak FED artık düğmeye basmış oldu. Piyasaların ağzına bir parmak bal çalarak daha fazla idare edemez. Artık gerekirse ek önlem alırız, her şey hazır masanın üzerinde bekliyor laf kalabalığını yapamaz. Büyük olasılıkla kısa süre içinde somut adımları atacak. Zaten, piyasalar bir süredir fiyatlıyorlar FED'in alacağı aksiyonları. Bu yüzden gerek hisse senedi gerekse altın uçaklarının beklendiği gibi havalanmayacağı, dolayısıyla, para sihirbazlarının dolduruşlarına dikkat edilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlatmak isterim.
