Her ne kadar beklentilere paralel gelse de enflasyon oranı, yüksek seviyesini Şubat ayında da korudu. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi geçen yılın eş dönemi ile karşılaştırıldığında yüzde 0.30 artmış. Sadece iki aylık ulaştığı oran ise yüzde 1.95. Yıllık bazda da TÜFE Şubat sonu itibariyle yüzde 7.03'lerde. Yani yüzde 5 hedefin neredeyse yüzde 40 üzerinde seyrediyor.
Öncelikle enflasyonun detaylarına göz atalım, ardından önümüzdeki aylarda faizler üzerindeki olası etkilerine değinelim...
Talep enflasyonunun hesaplanmasında kullanılan tüketim gruplarından halkı yakından ilgilendirenlerinde, ilginçtir belirgin artışlar görülüyor. Hayati ihtiyaçlardan gıda ve alkolsüz içecekler ortalamanın 3 kat üstüne çıkmış yüzde 0.89 ile. Zirvede yer alan ulaştırma fiyatlarındaki artış oranı yüzde 1.63. Aynı şekilde, kaçınılmaz olarak kullandığımız gruplardan sağlık ve eğitim de aylık bazda yüzde 30'un üzerinde gerçekleşmiş. Geçen yılın ve bu yılın ilk aylarında enflasyonun yükselmesinde büyük rol oynayan alkollü içecekler ve tütün grubu da ortalamanın oldukça üzerinde kalıyor. Bu grubun yıllık bazda artış oranı yüzde 16.31... Yıllık enflasyonun 2 kat üzerinde yani.
NASIL OLUYOR?
Nasıl oluyorsa, maliyet enflasyonunda Şubat ayında yine düşüş olmuş. Bu gidişle neredeyse Japonya'daki gibi deflasyona tanık olacağız. Üretici Fiyat Endeks değerine, her ay belli sıklıkla üreticilerden ürettikleri malların maliyetlerindeki değişim sorularak ulaşılıyor. Sonuca göre, üreticiler "Bir önceki döneme göre, daha düşük maliyetle ürettik" yanıtı vermişler. İşgücü birim maliyetleri, petrol enerji gibi temel girdilerin maliyetleri, tarımda kullanılan gübre, tohum ve mazot maliyetleri ortada iken nasıl oluyor ÜFE son aylarda düşüyor ve yıllık bazda 1.84 seviyesinde kalabiliyor?
Şubat ayında tarımda maliyetler yüzde 2.56 çıkarken, sanayi kesimi maliyetleri yüzde 0.64 gerilemiş geçen yılın aynı ayına göre. ÜFE'nin alt gruplardan rafine edilmiş petrol ürünleri üretimi yüzde 4.25, makine ve teçhizat maliyetleri yüzde 1.68 yükselmiş. "Neden düşük o zaman" derseniz, elektrik, su ve gaz sektöründeki yüzde 1232'lik düşüş ÜFE'yi deyim yerinde ise kurtarmış.
MARJ DARALIYOR
Merkez Bankası temel amacı olan fiyat istikrarı paralelinde faiz politikası izliyor. Yani, her ne kadar finansal istikrar hedefi de olsa, öncelik fiyat istikrarında. Dolayısıyla, yıllık enflasyon yüzde 7'lerden aşağı gelecek beklentisi ile bir süredir faiz kararlarını yabancı sermaye girişlerine göre veriyor. Yabancı sermaye girişleri devam ettiğinden son toplantılarında faiz koridorunun alt bandını aşağı çekebildi. Yüzde 4.5'lere kadar. Sürecin devamlılığı birkaç faktördeki gelişmelere bağlı olacak. Birincisi enflasyon. Yukarıda analiz ettiğimiz enflasyonun bu seviyelerde seyretmesi çok kaygı verici değil. Ancak, faiz oranlarının aşağı doğru hareketini engelleyebilir. İşte bu yüzden enflasyonun iki ay sonunda geldiği nokta pek iç açıcı görünmüyor.
İkincisi, kredi hacmindeki genişleme. Bu yıl için yüzde 15 civarında bir artışı öngörmüştü Merkez Bankası. Başkan Başçı'nın Londra'daki toplantıda yaptığı açıklamalara göre artışın hızlandığını anlıyoruz. Demek ki, sadece zorunlu karşılık aracı ile baskılamak biraz zorlaşabilir önümüzdeki günlerde. O zaman, faiz seviyesi ile de desteklemek isteyebilir.
Görüldüğü gibi, her geçen gün Merkez Bankası'nın işi biraz daha zorlaşıyor. Hassas dengeler artıyor, ince ayar zorlaşıyor. Yabancı sermaye çıkışının olması durumunda rahat nefes alıp enflasyona odaklanacak. Tabii, sermaye çıkışının şiddetli olmaması gerekiyor. Aksi takdirde faizleri yukarı çekme zorunluluğu da doğacak. Kolaylıklar dileyelim Merkez Bankasına...
