Zaten, hiç yeşil alan kalmamasından, her yere bina dikilmesinden belli değil mi inşaat sektörünün ne kadar canlı olduğu... Türkiye İstatistik Kurumu, yaptığımız gözlemi destekleyen veriler açıkladı geçen hafta ortasında. İlk çeyrek itibariyle konut satışları artmış. Ancak ileriye yönelik sektör beklentileriyle ilgili yöneltilen soruların yanıtları pek de iç açıcı görünmüyor. Üstelik sektör güven endeksi de gerilemiş.
TÜİK verilerine göre yılın ilk çeyreğinde Türkiye genelinde yaklaşık 274 bin konut satışı yapılmış. Bu gidişle inşaat satışları yılı 1 milyonun üzerinde bir rakamla kapatır gibi görünüyor. Yıllık bazda en yüksek satış 2011 yılında yapılmış toplam 708 bin ile. Sadece 1 çeyrekte rekorun üçte biri yakalanmış.
Satır aralarında kalan dikkat çekici bazı veriler şöyle;
* Ocak-Mart döneminde satılan toplam konutların yüzde 6.4'ü İzmir'de gerçekleşmiş. İl merkezinin yanı sıra ilçelerde istatistiğe dahil edildiğinden konut sektörünün İzmir'de biraz zayıf kaldığını söyleyebiliriz.
* En fazla konut kuşkusuz yüzde 21.4 payla İstanbul'da satılmış. İstanbul'u yüzde 12.7 ile Ankara izliyor. Nüfus oranlarını dikkate aldığımızda Ankara'nın konut sektörü açısından canlı bir şehir olduğu sonucuna ulaşıyoruz. Bu arada Hakkari 3 ayda sadece 7 konut satışı ile listenin sonunda kalmış.
YARISI İPOTEKLİ
* Türkiye genelinde toplam konut satışlarının yüzde 42.2'si "ipotekli satış" kapsamında gerçekleşmiş. Tabii, ipotek derken borca karşılık yapılan satış kastedildiği gibi aynı zamanda, borçlanarak satın alınan konutun kredi teminatını oluşturmak için aynı konutun teminat olarak gösterilmesi de dahil ediliyor ipotek kapsamına. Daha açık ifadeyle mortgage kredisi ile alınan konutlar borcu henüz tamamlanmadığı için bu kategoriye giriyor.
Mevcut durum canlanma sinyalleri veriyor. Ancak, TÜİK'in yaptığı diğer bir çalışma geleceğe yönelik sektörün biraz fren yapacağı algısı oluşturuyor.
İnşaat sektörü güven endeksi yılın ilk ayında belirgin bir çıkıştan sonra Nisan ve Mayıs aylarında düşüşe geçmiş. Martta 94.9 olan endeks önce 92.6'ya bu ay içinde de 91.5 değere inmiş. Sektör temsilcileri nedendir bilinmez güven kaybı yaşıyor. Nedendir bilinmez dedim... Çünkü yanıtlar arasında bazı çelişkiler göze çarpıyor. Örneğin, alınan siparişlerin mevcut durumu sorusuna artıyor yanıtı vermişler. Siparişler artarken gelecek 3 ay içinde fiyatların biraz gevşeyeceği beklentisini ön plana çıkarmışlar. İlginç bir yanıt da, "gelecek 3 ayda çalışan sayısı ile ilgili tahmin"de gelmiş. Ankete katılan sektör temsilcileri önümüzdeki 3 ayda inşaat sektöründe çalışanların sayısının azalacağını öngörüyor. Yüksek siparişler varken neden böyle bir beklenti var acaba?
YATIRIM DÜŞECEK!
Çelişki yaratan diğer bir bulgu yatırımlarla ilgili... Gelecek 12 ayda geçen yılın eş dönemine göre "sabit sermaye yatırımlarını" artırmayı planlıyorlar. Çok tutarlı olmayan parçalar yan yana geldiğinde inşaat sektöründe güvenin azaldığı resmi çıkıyor.
Sonuçlar ileriye yönelik biraz karamsar çıksa da, inşaat sektörünün kalan aylarda da canlılığını koruyacağı somut nedenler var. Birincisi, faiz oranlarının ve diğer alternatif yatırım araçlarının getirilerinin çok gerilemiş olması. Hatta enflasyon arındırıldıktan sonra borsa dışında tamamının negatif getiri sağlaması tasarruf sahiplerini konuta yöneltiyor. İkincisi, konut kredileri için zeminin her geçen gün daha da uygun hale gelmesi. Üçüncüsü, inşaat şirketlerinin "gayrimenkul yatırım ortaklıkları" modeli ile halka açılmaları ve bu sayede öz finansman yaratabilmeleri.
Sözün özü, her yıl yaklaşık 300 bin yeni konuta ihtiyaç duyulduğu gerçeğini de resme dahil edersek, inşaat sektörü hem yatırımcılar için cazip bir alan olacak hem de ekonominin lokomotifi görevini görecek.
