ABD Merkez Bankası FED, Ekim toplantısına ait tutanakları Çarşamba akşamı yayınladı. Açık Piyasa Komitesi'nin 28-29 Ekim toplantısının akabinde yaptığı kamuoyu duyurusundan az çok nasıl bir tutanak (minutes) çıkacağını kestirmemize rağmen piyasa aktörleri sanki büyük sürpriz gelmiş algısını atlamadılar, fırsatı değerlendirdiler.
Adeta ilk tutanaktan sadece tarih ve veriler değiştirilerek çıktı alınmış gibi benzerlik göstermesi bile uyanık para sihirbazlarını durduramıyor. Her tutanak sonrası sanki çıkışa yönelik ipucu varmış gibi "klasik cümlenin" ardına sığınıp piyasalardaki oynaklığı rahatlıkla arttırıp kar marjlarını açabiliyorlar. Klasik cümle ise Bernanke'nin dilinden düşürmediği "Tahvil alımına devam ediyoruz ancak koşullar oluşursa çıkışa başlayabiliriz." Piyasalarda işler iyi giderken "85 milyar dolarlık tahvil alımına devam ediyoruz" kısmı, işler kötü gidince de cümlenin ikinci kısmı kullanılıyor; "alım miktarını azaltabiliriz." Son tutanakta ön plana çıkan Komite'nin tespitlerine değinelim...
- Ekonomik faaliyetler ılımlı seyrini koruyor
- Sanayi üretiminde bir değişim yok, yatay hareket ediyor. Aynı zamanda, otomobil sektöründe de kapasite kullanım oranları da mevcut seviyelerini koruyor. Ama hafif motorlu araçların üretim ve montaj faaliyetinde gerileme bekleniyor Kasım ayında.
TOPARLANMA YOK
- İstihdam edilenler Eylül ayında az da olsa yükseldi. Özellikle, özel kesim tarım dışı istihdamda artış biraz daha belirgin. Ancak, bir önceki aya göre yükseliş oranında gerileme görülüyor. İşsizlik oranı halen yüksek ve yüzde 7.2 sınırında...
- İşgücüne katılım oranı ve istihdamın işgücü nüfusuna oranında herhangi bir değişim söz konusu değil.
- Enflasyon makul patikada seyrediyor. Uzun vadeli enflasyon beklentileri de stabil.
- Konut sektöründe ılımlı da olsa toparlanma sinyali verse de otomobil sektörü gibi yeterince canlı değil. Müstakil konut yapımları apartman yapımına göre bir adım önde son verilere göre. Yeni ev yapım başvuruları müstakil evler için daha fazla apartmanlara nazaran. Her ne kadar yeni ev yapılsa da satışları yapım sayısına ulaşmıyor.
- Reel kişisel tüketim harcamaları Ağustos ayında sınırlı arttı. Eylülde nominal perakende satışlar kısmen iyi denecek ölçüde yükseldi. Bu arada hanehalkı harcanabilir gelirinde de belirgin olmasa da artış izleniyor.
- Özel kesim yatırım harcamaları 3. çeyrekte ılımlı yükseldi. Özellikle, Ağustos ve Eylül aylarında makine ve teçhizat alımları hafif toparlandı.
- Dış ticaret açığında bir değişim olmadı.
FİNANSAL GELİŞMELER
Finansal gelişmelerde kısaca göz atalım...
- Finansal olmayan kurumlara plase edilen kredi akımlarında yavaşlama izleniyor.
- Mortgage kredi faiz oranları düştü. 10 yıllık nominal enflasyona karşı korumalı Hazine tahvillerinin faiz oranları da 30 baz puan geriledi.
- Yabancı hisse senetlerinin piyasa değerleri yükselirken, dolar diğer para birimleri karşısında değer yitirdi.
- Gayrisafi yurtiçi hasıla gelecek ve 2015 yılında yükselmesi tahmin ediliyor. 2016 yılında ise büyüme hızı düşebilir. Yinede 2016'nın büyüme hızı potansiyel büyüme oranının üstünde kalma olasılığı yüksek görünüyor.
Tespitlerden ortaya çıkan resim hiçte yakın zamanda, özellikle Aralık ayında FED'in çıkışa başlayamayacağını kanıtlıyor. Dikkat ederseniz, FED'in tespitlerini sizlere aktarırken "ılımlı", "makul" gibi kelimeleri sıkça kullanmak zorunda kaldım. Çünkü, ABD ekonomisindeki toparlanma üçüncü parasal genişlemenin başlangıcında koşul olarak sunulan unsurların halen uzağında bulunuyor. Piyasa aktörleri de bu gerçekleri görmelerine rağmen FED'in her toplantısını kaçırmayıp fırsata dönüştürme huylarından vazgeçmeyecekler.
