Ağustos ayında yeniden iki hanelere ulaşan enflasyon, faiz indirimi için fırsat kollayan Merkez Bankasına adeta bir süre daha beklemelisin mesajı verdi. Merkez Bankasının faiz kararlarında öncelik verdiği çekirdek enflasyonun iki göstergesi de diğer enflasyon verileri gibi kısa bir aradan sonra yüzde 10'ların üzerine çıktı. Enflasyon gerçekleşmeleri hem Merkez Bankasının hedefinden hem de Orta Vadeli Programda yapılan öngörüden yılın son aylarına yaklaştığımız bir süreçte uzaklaşmış görünüyor.
Tüketici Fiyat Endeksi nihai tüketim mallarının belli dönemde raf fiyatındaki değişmeyi yansıtıyor.
Yani talep kaynaklı enflasyonun göstergesi... TÜİK'e göre TÜFE Ağustos ayında yüzde 0,52 yükselmiş. Bu sonuçla yıllık bazda da yüzde 10,68 seviyesine çıkmış. Gıda, ulaştırma ve eğlence grupları TÜFE genel ortalamasının üzerinde kalmışlar.
TÜFE'nin yükselmesine neden olan temel faktör uzun süredir etkili olan gıda fiyatlarındaki direncin kırılamamış olması.
Kurların ateşinin düşmesi artık birikimli kur etkisi faktörünü devre dışı bıraktı. Tabi şimdilik...
SEPET GERÇEKÇİ Mİ?
Yeri gelmişken ürün sepeti ya da ölçümleme yöntemiyle ilgili soru işaretleri taşıyan konulara kısaca açıklık getirelim. İki gün önce katıldığım bir canlı yayında spiker izleyicilerden gelen benzer mesajları iletti; TÜFE için oluşturulan sepetin gerçek tüketimimizi ne kadar sağlıklı yansıttığı sıkça sorulmuş. Ne yazık ki uluslararası standartlarda böyle... Hayatımızda olan birçok üründen sepet oluşturuluyor. Yine uluslararası genel kabul gören Laspeyres Modeli ile hesaplanıyor. Mutfakta yaptığımız ürün yelpazesinin oldukça üzerinde sayıda sepetin içeriği söz konusu... Bu yüzden halk tabiri ile sokak enflasyonu ile TÜİK'in açıkladığı resmi enflasyon örtüşmeyebiliyor.
Aynı şekilde ürün gruplarının ağırlıklaştırılmasında da kuşkular olabiliyor. Aslında dikkatlerden kaçan daha önemli bir nokta var enflasyonla ilgili... TÜFE için oluşturulan ürün sepetinin toplumun her kesimi tarafından aynı oranlarda tüketildiği varsayılıyor.
Oysa tüketilen mal ve miktarı tamamen gelir düzeyine göre değişkenlik gösteriyor.
Maliyet enflasyonu ile devam edelim...
MALİYETLER ARTTI!
Geçen ay asıl yükseliş maliyet enflasyonu göstergesi olan Yurtiçi-Üretici Fiyat Endeksinde (Yİ-ÜFE) olmuş. Daha açık bir ifadeyle üreticiler daha yüksek maliyetle üretim yapabilmişler.
Aylık artış yüzde 0,85 seviyesinde...
Geçen yılın aynı ayına göre yıllık artışı ise yüzde 16,34'e kadar çıkıyor. Maliyet enflasyonundaki tırmanışın ardında yatan neden ise petrol daha doğrusu enerji fiyatlarının yükselmesi...
Çekirdek enflasyon göstergeleri olan Özel Kapsamlı TÜFE C ve D ise sırasıyla yüzde 10,12 ve yüzde 10,16 düzeyine gelmiş.
Üç enflasyon göstergesini yan yana getirdiğimizde şu tespitleri yapabiliriz...
Merkez Bankasının Eylül toplantısında faiz indirimine gitme olasılığı oldukça düştü. Ağırlıklı ortalama fonlama oranını bir süredir olduğu yüzde 12 sınırlarında devam ettirmesi gerekiyor.
Kısacası sıkı para politikasında bir değişiklik görmeyeceğiz önümüzdeki aylarda... Bu durumda TL yabancı yatırımcılar açısından cazibesini koruyacak, FED izin verdiği sürece yabancı sermaye girişleri için uygun iklim korunacak.