Aşı haberleri tünelin ucunun göründüğü, pandemi sonrası ekonomilerin normalleşme sürecinin başlayacağı umutları vermişti. Şimdi bazı ülkelerden virüsün mutasyona uğradığı haberleri geliyor. Diğer ülkeler de doğal olarak sınırları kapatmaktan ülke içinde temasın yoğun olduğu sektörleri sınırlamaya kadar bir dizi önlemleri ivedilikle almaya çalışıyor. Piyasalar bu haberler sonrası biraz şaşkın... İster istemez yeniden başa dönme olasılığını belli ağırlık oranı ile denkleme dahil etmek zorunda kaldılar. Yani riski yoğun enstrümanlardan riski daha düşük alanlara bir geçiş başladı. Altın her zaman olduğu gibi bu belirsizlikte de güvenli liman misyonu ile ilk sıraya geçti seçenekler içinde. Borsalar ise tam tersi kan kaybına başladılar.
Tam da borsaların acaba balon mu var sorularının yükseldiği bir zamanda geldi pandemiye yönelik olumsuz haberler.
Özellikle gelişmiş ülke borsalarının üzerinde köpük olma olasılığı yüksek görünüyor. Yüz yılda bir görünen ve tam anlamıyla olağan dışı bu duruma tüm ülkeler hazırlıksız yakalanmıştı. Ama önlemler 2008 krizi sonrası gibi gecikmeli gelmemiş, FED iki haftada takvim dışı iki toplantı ile hem faizi sıfıra çekmiş hem de hızlı bir şekilde tahvil alımlarıyla parasal tabanı 7 trilyon dolara çıkarmıştı. Pandemi ilanından önlemlere kadar küresel likiditenin büyük kısmını emen altının yanına bu bollukta bir de gelişmiş ülke borsaları eklenmişti. İnanılmaz rallilerle sadece bir buçuk ayda pandemi öncesine dönmeyi başarmış ve yeni rekorlar gelmişti.
BELİRLİ HİSSELER DEĞERLENDİ
Tabi bu hızlı çıkışın içinin tamamen boş olmadığı gerçeğini göz ardı etmeyelim.
Özellikle "yeni normaller" olarak tanımlanan tüketim alışkanlıklarının değişmesi ve teknoloji, bileşim ve iletişim sektörlerinin ağırlık kazanması bu sektörlerde faaliyet gösteren şirket hisse senetlerini ihya etti. Bu tür şirketlerin yoğun olduğu Nasdaq gibi borsalarda balon etkisinin tüm borsa genelinde olmadığının sadece belli hisselerin aşırı değerlendiğinin altını çizmeliyiz. Tesla'nın sahibi Alan Musk bile "hisse fiyatlarımız nasıl bu kadar yükseldi anlayamıyorum" demişti. Örneğin borsa çarpanlarından fiyat kazanç oranı binli seviyelere kadar çıkmıştı.
Nasdaq Borsası kendi web sitesinde bir makale yayımladı iki hafta önce. Balonla ilgili 3 tehlikeye dikkat çekiyor. Birincisi Tesla ve Nio gibi elektrikli araba üreten şirketlerin hisse senetlerinin sadece 500 bin civarında yaptıkları üretime rağmen aşırı yükselmesi, ikincisi pandemi nedeniyle fiziksel temas sorununa bağlı olarak para kullanılmak istenmemesi sonucu kripto paralara ilginin artması ve üçüncüsü yabancıların kendi paralarının değer kaybedeceği endişesi ile ABD borsalarına rağbet etmeleri.
YATIRIMCI İÇİN PANİK GEREKSİZ
Umarız küresel ekonomi yeniden aşağı gitmez. Yani toparlanmada "W" formasyonu ağırlık kazanmaz. Çünkü pandemi ilanında birçok ülke büyük bütçe açıklarını göze alarak inanılmaz boyutlarda maliye politika seti uyguladı. Aynı şekilde merkez bankaları da görülmemiş ölçülerde parasal tabanları genişlettiler. Zaten tüm ülkelerin önünde sular tamamen durulduktan sonra kabarık bir fatura olacak. İkinci kez bu boyutlarda önlemleri küresel ekonomi kaldıramaz.
Aşılamaların yoğunluk kazanmasına kadar piyasaların inişli ve çıkışlı olacağı kesin.
Alışageldiğimiz gibi olumsuz mutasyon haberleri altın ve kıymetli madenlerin aynı zamanda kripto paraların yükselmesine, buna karşın borsaların, emtiaların ve petrol fiyatlarının düşmesine daha da önemlisi yabancı sermayenin mobilitesinin yeniden azalmasına neden olacak. Tam da gelişmekte olan ülkelere yabancı sermaye girişleri başlamışken... Şimdilik paniğe gerek yok.
Sağlık tarafını izlemeye devam edeceğiz...