Geçen hafta bir dizi önlem daha açıklandı. Ana hedefi liralaşma çerçevesinde yatırımcıların döviz yerine TL'ye yönelmelerini sağlamak, kredi hacmindeki genişlemeyi makul seviyelere indirmek ve yurtdışı kaynakların ülkeye çekilmesi ile döviz girişi yaratmak şeklinde özetleyebiliriz.
Eylül ayından bu yana ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası ağırlıklı olarak kurları baskılamaya yönelik önlemler alıyorlar.
Diğer bir deyişle dolarizasyonun önüne geçmeye çalışıyorlar. Bunu sağlayacak politika setine de "liralaşma" adı verdiler.
Aslında denklem oldukça basit... Tasarruf sahiplerinin yatırım aracı tercihinde en fazla dikkate aldıkları veri getiri oluyor.
Risk seviyesine göre hangi aracın getirisi yüksekse tasarruflar oraya yöneliyor. Getiri her ne kadar göreceli bir kavram olsa da temel kriteri enflasyonun üzerine çıkabilmesi, diğer bir deyişle gerçek getirisinin pozitif seviyelere ulaşabilmesidir.
Daha önceki yazılarımda da vurguladığım gibi TÜİK'in yaptığı çalışmalar TL getirilerinin enflasyon düzeyine çıkamadığını bu yüzden reel getirilerinin negatif seviyelerde kaldığını gösteriyor. Dolayısıyla hisse senetleri dışında enflasyon üstünde getiriye ulaşan TL enstrümanı olmadığından ekonomi yönetimi "kur korumalı mevduat" hesabını ara formül olarak yatırımcılara sundu. Gerçekten KKM'nin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Aralık ayının son haftasından yakın zamana kadar kurların 13'lerde kalmasına katkı yaptı. Ancak etkisi zayıfladığından ek araçla desteklenmesine karar verildi. Ek araç sizin de bildiğiniz gibi "gelire endeksli senetler" kısaca GES.
AKTARILAN HASILADAN PAY
GES belirlenmiş kamu kurumlarının bütçeye aktarlıkları gelirden dönemsel getiri sağlayan bir finansal araç. Kar payı yerine gelirden pay verdiği için hisse senetlerinden, faiz yerine işletmelerin faaliyetleri sonucu elde ettikleri hâsıladan pay verdiği için de tahvil ve bonolardan ayrılıyor.
Kısacası bir getiri garantisi var. Oysa hisse senetlerinde ihraççı şirket geliri olmasına karşın giderleri fazla ise dağıtılabilir kar yapamaz ve hisse senedi sahipleri hisse senetlerini satmadıkları sürece bir getiri alamazlar.
Tahvil ve bonoda faiz getirisi söz konusu olduğundan faize sıcak bakmayan yatırımcılar için GES cazip olabiliyor.
Bu ihraçta Hazine iki kurum belirlemiş;
"Devlet Hava Meydanları İşletmesi" ve "Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü".
DHMİ'nin web sitesinden finansallarını inceledim. Geçen sene 8,2 milyar TL safi, 7,6 milyar TL de net gelir elde etmiş. Buna karşın 8,2 milyar da gideri olmuş. Sonuçta ödenecek temettü sıfıra denk gelmiş. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün web sitesinde ancak 2019 yılında kamuya aktardığı kaynak miktarına ulaşabildim. İki sene önce 963 milyon TL bir aktarım yapmış.
Zaten bu iki kurum mali yapısı dikkate alınarak seçildiler. Bir önceki GES ihracında da yer aldı bu iki kurum. Bunlara ek olarak "Devlet Malzeme Ofisi" ve "Türkiye Petrolleri A.Ş." de vardı havuzda.
ALTERNATİF DEĞİL TAMAMLAYICI
Kamu bankaları halka arzı gerçekleştirecekler.
Gerçek kişiler 1.000TL üzerinden alım yapabilecekler. Alanlar 3 ayda bir "hâsılat endeksinin yüzde 95'i ile yüzde 110'u arasında bir getiri sağlayacaklar.
Yeni olmayan ve daha önce de ihraç edilmiş bu araç yatırımların TL'de kalmasına katkı yapabilir mi sorusuna kısaca yanıt vermeye çalışayım. Büyük olasılıkla getirisi devlet iç borçlanma senetleri seviyelerinde kalacağı için zamanla göreceğiz etkisini.
Ama şu gerçeği net bir şekilde ifade edebilirim;
KKM'ye alternatif değil tamamlayıcı yatırım araçları ancak dolarizasyonu engelleyebilir. O da bir süreliğine...
Diğer önlemlere bir sonraki yazımda değineceğim...