Emekli olmak her çalışanın öncelikli hedeflerinden birisi. Tabi emekli olmak için bazı şartlar bulunuyor. Bir çalışanın emekli olabilmesi için yaş, yıl ve prim günü şartlarının üçünü de tamamlamış olması lazım. Bunu da işe ilk girdiği yani sigortalı olduğu tarih belirliyor. Bu tarih 9 Eylül 1999'dan önce ise emeklilik yaşı ve prim gün sayıları düşüyor. Sonrasında ise kademeli olarak emeklilik yaşı 65'a kadar çıkıyor. Ancak emeklilik yaşını geri çekmek için bazı avantajlar var. Yıpranma, malullük, engelli emekliliği gibi avantajların dışındaki üç önemli imkanı burada anlatmak istiyorum.
1) KADINLARA DOĞUM İMKANI
Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün yani 6 yıl kazandırıyor. Bir annenin yaşı ve yılı dolmuş olsun. Ancak 2160 günü eksikse bu annenin emekli olması için 6 yıl daha çalışması lazım. Ancak üç çocuğu varsa bu anne borçlanarak 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart annenin borçlanacağı çocuklarının sigortalı olunan tarihten sonra dünyaya gelmiş olması. Maalesef sigortadan önceki doğumlara bu hak tanınmıyor. Anneler ise bu hakkın tanınmasını bekliyor. Burada bir detayı daha hatırlatalım. Staj için yapılan sigorta başlangıcı emeklilikte geçerli olmaz iken doğum borçlanmasında geçerli sayılıyor unutmayın.
İşte borçlanmanın şartları: 1- Doğumdan önce SSK tescili, 2- Doğumun gerçekleştiği tarihten sonraki iki yıl içinde adına herhangi bir prim yatmamış olmak (Bazı bölümlerinde prim yatmışsa yine aynı süre içinde prim yatmayan süreler borçlanılır.), 3- Doğumdan sonra iki yıl içinde çocuğun sağ olması.
2) ASKERLİK YAŞI AZALTIYOR
Erkeklerde ise askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor. Sigortalıların er veya erbaş olarak veya yedek subay okulunda geçen sürelerinin tamamını veya bir kısmını para ödeyerek emeklilik hesaplarına saydırmaları imkanı var. Sigortalı olduktan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihi borçlandığı gün kadar geriye gidiyor. 1988 girişli birisi 1 yıl askerlik borçlanırsa 1987 girişli oluyor ve şartları buna göre belirleniyor. Böylece en az bir yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor.
3) YAŞTAN EMEKLİLİK
Kısmi emeklilik de denilen bu yöntemde ise 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada ise yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 yaşını buluyor. Böylece yaşı gelmiş ama çalışma imkanı olmayan sigortalılar kısmi emeklilik imkanıyla beklemeden maaş almaya başlayabiliyor.
Emekli maaşı haczedilemez
Emekli bir vatandaşım. Kredi kartı borcum yüzünden emekli maaşıma haciz işlemi başlatıldı. Buna hakları var mı? (ismi saklı)
Hemen söyleyelim. Emekli maaşına, dul yetim aylığına (2 istisna hariç) kendi izni olmadan haciz işlemi uygulanamaz, bloke konulamaz.
Bankalar, emeklinin izni olmadan o paradan kesinti, aktarma yapamaz, hesabı mevduat hesabı gibi kullanamaz.
5510 sayılı Yasa'nın 93. maddesi.. Bu yasa "Sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler;
88'inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.
Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir" diyor. Haciz işlemi izniniz dışındaysa icra müdürlüğüne gidip hesabın emekli maaş hesabı olduğunu bildirmeniz yeterli.
Toplu para ödenmiyor
25.10.1973 doğumluyum. 29.04.1991'de sigortalı oldum. 6238 günüm var. Ne zaman emekli olabilirim, ya da borçlanarak emekli yaşımı erkene çekebilir miyim? Ziya YAŞAR
25 yıl 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarınız var. Priminiz tamamlanmış. Dolayısıyla yaşınızın dolmasını bekleyeceksiniz. Bu da emekli tarihinizin 25.10.2025 olacağını gösteriyor. Eğer askerliğinizi 1991'den önce yapma imkanınız olsaydı borçlanarak yaşı geri çekebilirdiniz. Bunun dışında toplu para ödeyerek prim kazanmak ya da yaşı geriye çekme imkanı bulunmuyor. Çalışarak ya da çalışmadan yaşınızın dolmasını beklemekten başka çare yok.