Türkiye'de kadınların çalışma hayatında yer alırken aynı zamanda anne olmalarını sağlayacak çok önemli düzenlemeler yapıldı.
Gerek işverenler açısından gerekse çalışanlar açısından büyük avantajlar içeren bu teşvikler kadın istihdamının artırılmasında önemli rol oynadı ki bu da rakamlara yansıdı.
Çalışan annelerin erken emeklilikten izin sürelerine, kreş hakkından mesai avantajına kadar birçok hakkı bulunuyor.
DOĞUM PARASI: 2015 yılında yürürlüğe giren bir düzenleme ile 15 Mayıs 2015 tarihinden sonra doğum yapan her anneye çocuk parası verilmeye başlandı. İlk çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira ve üçüncü çocuk için ise 600 lira ödeniyor. Eğer ikiz ya da üçüz çocuklarınız olmuş ise ikizde 300+400 ve üçüzde de 300+400+600 lira alınacak.
DOĞUM VE SÜT İZNİ: Kadınlar doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra (doktor raporuyla uzayabilir) 8 hafta olmak üzere 16 haftalık izin hakkına sahip. Çoğul gebelik durumlarında bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Doğum yapan kadın işçinin talebi olursa çocuk sayısına göre 6 ay kadar ücretsiz izin kullanma hakkı da bulunuyor.
Bu süre memur annelerde 24 aya kadar çıkabiliyor. Kadınların ayrıca günde 1.5 saatlik süt izinleri de bulunuyor.
YARIM GÜN İZİN: Analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla kadın işçi ile 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere 1. doğumda 60 gün, 2. doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin veriliyor. Yarım gün izin hakkından memur anneler de aynı sürelerde yararlanabiliyor.
6 YIL YARIM GÜN ÇALIŞMA HAKKI: Çalışan anneler tüm yasal izinlerini kullandıktan sonra çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar herhangi bir zamanda kısmi çalışma talebinde bulunabiliyor.
İŞ GÖRMEZLİK ÖDENEĞİ: Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için, geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor.
KREŞ ZORUNLULUĞU: Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100 ila 150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emzirme odası açılması gerekiyor.
Yine 150'den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması için bir yurt (kreş) kurulması, ya da hizmet satın alınması zorunlu hale getiriliyor.
DADI VE TORUN PARASI: Pilot bölgelerde olmasına rağmen büyük ilgi gören bu uygulamalar Türkiye geneline yaygınlaştırılacak. Çalışan annelere belli bir gelirin altında olmaları şartıyla buldukları dadılar için maaş ödeniyor. Ayrıca eğer çocuğa anneanne ya da babaanne bakıyorsa onlara da belli şartlarda maaş ödeniyor.
6 YIL ERKEN EMEKLİLİK
Kadınlarımızın emekli olmaları erkeklere göre biraz daha kolay. SSK'lı (4A) kadınların çalışma süreleri için getirilen şartlar daha az, sigortalılık yılı 20 yıl olarak belirleniyor.
Erkeklerde 44'ten başlayan yaş şartı kadınlarda 38'den başlatılıyor ve 58'e kadar çıkıyor.
Yine Bağ-Kur ve memur olarak sigortasını yaptıran kadınların da yaş ve yıl şartlarında erkeklere göre avantajları bulunuyor.
Memurluk yapan kadınlarda da hem yıl hem de yaş olarak erkeklere göre avantajlar bulunuyor.
Kadın çalışan eğer sigortalı olduktan sonra çocuk sahibi olmuşsa bu kendisine avantaj sağlıyor. Kadınlar her çocuk için 2 yıl (720 gün) olmak üzere 3 çocuk için borçlanarak 2.160 gün yani 6 yıl kazanıp erken emekli olabiliyor.
TAZMİNAT İÇİN 1 YIL GEREK
İşyerinde 10 aydır çalışmaktayım. Elime 3000 TL geçiyor. E-devlette 4000 TL gözüküyor. İşten ayrılsam işsizlik maaşı birde tazminat alabilir miyim? (İsmet)
E devlette gördüğünüz brüt maaşınız olabilir mi? Öncelikle buna bakmanızı öneririm. Siz iş verenle 4 bin lira maaş üzerine anlaştınız ve sözleşme yaptınız, buna rağmen 3 bin lira ödeniyorsa işveren sözleşmeye aykırı davranıyor demektir. Bu da çalışana haklı fesihle tazminat imkanı tanır. Ancak tazminat alabilmeniz için en az 1 yıl çalışmış olmanız gerekiyor. Eğer maaşınız 1000 lira eksik ödeniyorsa alacak davası açabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
1960 doğumluyum 1977 sigorta başlangıcım 3800 gün prim ödemişim ne zaman emekli olabilirim? (Recai)
Tam emeklilik için 44 yaş 5000 gün şartlarınız var. Tamamlama imkanınız yok ise bu primle de emekli olabilirsiniz. Emeklilik şaşınız bu kez 58 olacak.
16. 02.1971 doğumluyum. 06. 12.1989 SSK girişim ve 8300 günüm var. 01.09.2016 tarihinde BAĞ- KUR'a geçtim. Ben hangi kurumdan ve ne zaman emekli olabilirim? Hasan AYAZ
Eğer Bağ-Kur'da 3.5 yıldan fazla yani en az 1261 gün prim öderseniz 51 yaş ve 9 bin prim günüyle Bağ-Kur'dan emekli olursunuz. Daha az süreyle kalırsanız bu kez 25 yıl 51 yaş ve 5450 gün prim şartıyla SSK'dan emekli olursunuz.
Babam 01.12.1958 doğumlu. Sigorta giriş 14.11.1973 3600 günü doldurmasına 700 günü var kalan primlerini borçlanarak emekli olabilir mi? (Kader)
Kalan primleri toplu olarak ödeyemez. Ya bir yerde sigortalı olarak çalışacak ya da isteğe bağlı ödeyecek. Bunu karşılayacak askerlik hizmeti varsa oda borçlanılabilir. 3.600 tamamlanınca da emekli olur.