Sosyal güvenlik mevzuatımız bazı erken emeklilik imkanları sunuyor. Yaştan kısmi emeklilik, borçlanma ile erken emeklilik gibi imkanlar bulunuyor.
Bunların yanında bazı mesleklere daha doğrusu ağır iş yapılan sektörlerde çalışanlara da erken emeklilik hakkı tanınıyor. Bu mesleklerde Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) olarak belirlenen yıpranma hakkı bulunuyor.
Bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkânı sağlıyor. Yani bir yılda 12 ay çalışmış birisi 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor ve işe giriş tarihi de 3 ay geri çekiliyor.
Bu da normal çalışanlara göre hem daha fazla prim elde etme imkânı veriyor, hem de yaş şartını geri çektiği için erken emeklilik ortaya çıkartıyor.
Bu sistemi genelde ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlara yönelik bir uygulama olarak görüyoruz.
Mesleklerin listesi 5510 sayılı Yasa'nın 40. maddesinde bulunuyor.
15 iş dalında belirlenen mesleklerin bir kısmı özel sektör kolları iken kamu kurumları da bulunuyor.
Madenciler, gazeteciler, kurşun ve arsenik ile ilgili işlerde çalışanlar bu listede yer alıyor. Eğer yılın tamamını FHSZ kapsamında çalışarak geçirmişseniz o zaman mesleğinize göre hak ettiğiniz süre priminize ekleniyor.
Örnek verirsek; kurşun ve arsenik işinde FHSZ için 90 gün belirleniyor.
İşçiler 360 gün bu kapsamda çalıştığında, prim gününe 90 gün daha ekleniyor. Yılın bir bölümünü bu kapsamda çalışmış ama diğer bölümünde kapsama alınmamışsanız o zaman aşağıdaki formül devreye giriyor:
FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı X 90/ 360 = Eklenecek gün sayısını örnekle tekrar anlatalım.
İşçi eğer yılın yarısını FHSZ kapsamında çalışmış diğer yarısını yıpranma kapsamı dışında çalışmışsa, yukarıdaki formüle göre yıpranma günü;
180 X 90/360 = 45 gün olarak belirleniyor.
Böylece b u işçinin 360 günlük primi 45 gün artırılıyor. Yıpranma hesabında her meslek için belirlenen süre sınırları da bulunuyor. Bu süre 5 yılı geçemiyor. Yani ne kadar çalışırsanız çalışın alabileceğiniz ek süre 5 yıldan fazla olamıyor. Bir istisna bulunuyor. O da Türk Silahlı Kuvvetleri, MİT ve Emniyet mensupları için bu süre 8 yıla kadar çıkıyor. Yaş indiriminden yararlanmak için yeraltındaki işlerde çalışanlar için 1.800 gün, diğer sigortalıların ise 3 bin 600 gün FHSZ kapsamında çalışmış olmaları gerekiyor.
KADINLARA ÇİFT MAAŞ
Babam esnaf BAĞ- KUR'u emeklisi, eşim ise çiftçi BAĞKUR'u emeklisi. İkisi de vefat etti. Ben şu an eşimin maaşını alıyorum. Babamın maaşını da alabilir miyim? Nevin
Eşlerin aldıkları dul maaşı ile yetim maaşı arasında bazı farklar bulunuyor. Siz emekli olsanız ya da çalışsanız da eşinizden kalan maaşı alabiliyorsunuz. Yani çift maaşa sistem izin veriyor.
Ancak hem eşten hem babadan maaş alma imkanı bulunmuyor.
Bu durumda yapmanız gereken hangi maaşın daha yüksek olduğuna bakmak olacak. Hangisi yüksek ise onu tercih ederek alabilirsiniz. 2008 öncesinde çakışmayan kurumlarda çifte maaş imkanları bulunuyordu.
Ancak 2008 sonrası kurumların birleşmesiyle bu imkan kalmadı.
YAŞ DEĞİŞİKLİĞİ HESAPLANMAZ
Şu anki doğum tarihim 07.05.1970. SSK'ya giriş tarihim 01.10.1987. Fakat 1988'de nüfusta 1972 olan doğum tarihimi mahkeme kararı ile 1970'e çektim. Emeklilik tarihim neye göre belirlenir? İsmail ÇELEBİ
Öncelikle belirtelim. Mahkeme kararı ile de olsa yaş düzeltmeleri maalesef emeklilik hesabında kullanılmıyor. Sizin sigorta olduğunuz tarihte beyan ettiğiniz nüfus cüzdanınızda hangi tarih varsa o geçerli olacak. Bu durumda emeklilik hesaplamasında doğum tarihiniz 1972 olarak geçerli olacak.
Buna göre 25 yıl 50 yaş ve 5375 gün şartlarınız var. Yılınız tamam. Priminiz de tamamsa 2022 yılında emekli olursunuz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
3950 prim gün sayım var. SSK girişim 06.06.2006. Ne zaman emekli olabilirim? LOKMAN
Yaşınızı yazmamışsınız. Ancak priminiz eksik. İşe girişe göre 60 yaş ve 7 bin gün primle emekli olabilirsiniz.
25.10.1989 tarihinde sigortalı oldum. 1967 doğumluyum. 8300 günüm var. Hayati SUBAŞI
25 yıl 51 yaş ve 5450 gün şartlarınız var. Prim ve yıl tamam. 2018 yılında doğum gününüzde emekli olursunuz.
18.10.1998 tarihinde sigortalı olarak çalıştım. Sonra ara verdim şimdi yine çalışıyorum. 1975 doğumluyum. Emeklilik için ne yapmam lazım Necmiye ESER
20 yıl 55 yaş ve 5900 gün şartınız var. Yılınız 2018'de dolacak. Priminizi yazmamışsınız. Primi tamamlayıp 2030 yılında emekli olursunuz.