Sosyal güvenlik mevzuatımızda işverenleri olduğu kadar çalışanları da koruyan düzenlemeler bulunuyor.
Bunlardan birisi de işsizlik maaşı. Çalışanlar belli şartları taşıdıklarında işsizlik maaşı alabiliyor. Bunun için son 3 yılda 600 gün prim ödemeleri ve son 120 günde de kesintisiz çalışmaları isteniyor. Bu son 120 gün şartı şu an Meclis'te görüşülen yasa ile esnetilecek.
Bunların dışında işten kendi istek ve kusuru dışında çıkartılmaları da isteniyor.
4A'lı yani eski adıyla SSK'lı çalışanların yararlandığı bu haktan 4B'li yani Bağ-Kur'lu esnaf yararlanamıyor. Yani esnaf işini kaybettiğinde böyle bir güvencesi bulunmuyor. Bu konuda bir çalışma yapılmış ve Ahilik Sandığı sistemi devreye alınmıştı. Bu düzenleme ile esnafın da işsizlik maaşı almasının sağlanması amaçlanmıştı.
Düzenleme 1 Ocak 2018 tarihinde başlayacaktı.
Ancak daha sonra yapılan bir düzenleme ile bu tarih 1 Ocak 2019'a ertelendi. Böylece 1 Ocak 2019'dan itibaren Ahilik Sandığı devreye girecek.
NASIL PRİM ÖDENECEK
Sandık primi, sigortalının prime esas günlük kazançlarından, yüzde 2 sigortalı ve yüzde 1 devlet payı olarak ödenecek.
Mevcut prime esas kazanç alt sınırına göre, yani şu anda uygulanan 2.029,50 TL'lik brüt asgari ücrete göre esnaftan aylık en az 40,59 lira kesinti yapılacak. Devlet de bunun üzerine 20.29 lira verecek.
Böylece toplamda 60 lira 88 kuruşluk bir prim ödemesi sandıkta birikmeye başlayacak.
Ancak uygulama 1 Ocak'ta başlayacağı ve 2019'da asgari ücret artacağı için bu rakamlar değişecek.
ŞARTLAR NELER
Esnafın işsizlik maaşı alabilmesi için belirlenen şartlar normal çalışanların şartlarıyla paralellik gösteriyor. Yani sigortalılığın sona ermesinden önceki son 120 gün sürekli çalışmış olanlardan; son 3 yıl içinde 600 gün faaliyetini sürdüren ve sandık primi ödeyenler işsizlik maaşından faydalanacak.
İşsizlik maaşı alabilmek için iş yerinin kapanması, yani faaliyetin sona ermesi gerekecek.
Sona erdikten sonra sandığa başvurularak işsizlik maaşı talep edilebilecek.
KAÇ LİRA VERİLECEK
Ödenecek maaşların miktarı da prime esas kazanç üzerinden belirlenecek. Brüt maaşın yüzde 40'ı işsizlik maaşı olarak verilecek. Ancak üst sınır yine brüt asgari ücretin yüzde 80'inden fazla olamayacak. Mevcut asgari ücrete göre hesaplama yapıldığında; damga vergisi kesilmiş olarak aylık en az 805,63, en çok bin 611 lira lira işsizlik ödeneği verilecek. Hem ödenecek en düşük prim tutarı, hem de işsizlik maaşı aralığı 1 Ocak'ta yürürlüğe girecek yeni asgari ücretle artacak. Eğer asgari ücret net 2 bin, brüt 2 bin 532 lira olursa, esnaf aylık en az 50.6 lira, devlet de 25.3 lira prim ödeyecek. Alınabilecek işsizlik maaşı da bu durumda en az bin 5 lira, en yüksek de 2 bin 10 liraya çıkacak.
KAÇ AY ÖDEME VAR
Sigortalılığın sona ermesinden önceki son 120 gün sürekli çalışmış olanlardan; son 3 yıl içinde 600 gün faaliyetini sürdüren ve sandık primi ödeyenlere 180 gün, 900 gün faaliyetini sürdüren ve sandık primi ödeyenlere 240 gün, bin 80 gün faaliyetini sürdüren ve sandık primi ödeyenlere 300 gün süreyle ödenek verilecek.
EVLENMEMEK YETERLİ OLUYOR
Ben ve eşim 4 A yani SSK emeklisiyiz. Birimizin vefatında sağ kalan eş vefat eden eşin maaşını alabilir mi? Ayrıca çocuklarımız 25 yaşın üzerinde, maaş alınırsa yüzde kaç oranında olur? İsmail ESEN
Dul maaşı diye de bilinen ölüm maaşı eşlerden herhangi biri vefat ettiğinde kalan eşe ödeniyor. Yani burada erkek, kadın ayrımı yapılmıyor.
Dul maaşının alabilmesi için tek şart evlenmemek olarak belirleniyor. Hak sahibi eşin bir işte çalışıyor olması ya da emekli olması maaş almasını engellemiyor. O yüzden sizin maaşınızı eşiniz alabilir ya da eşinizin maaşını siz alabilirsiniz. Burada tek şart evlenmemeniz. Emekli olduğunuz için maaşın ancak yüzde 75'ini alabiliyorsunuz.
Erkek çocuklar okuyorlarsa 25 yaşından sonra maaş alamıyor.
Kız çocukları ise yetim maaşı alabiliyor, orada da şart çalışmamaları ve evlenmemeleri.
Yetim çocukların hissesi ise yüzde 25 oluyor.