Geçtiğimiz günlerde Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin bir kararı çalışma hayatında önemli bir eksikliği de gün yüzüne çıkardı. Türkiye'de milyonlarca kişi asgari ücretten çalışıyor. Ancak bunların önemli bir kısmı gerçekte daha yüksek maaş almasına rağmen resmi kayıtlarda asgari ücretli gibi gösteriliyor. Benim 'gizli kayıt dışılık' dediğim bu olayda SGK'ya asgari ücret bildirilen maaşın kalan kısmı elden ödeniyor. Asgari ücretli gösterilenlerin arasında doktor da var, avukat da, eczacı da, yılda milyon dolarlar kazanan futbolcu da... Tabii fabrikada mesai dolduran işçi de var.
Bu kadar insanın aynı anda asgari ücretle çalışıyor olması mümkün değil... Zaten SGK da bunu fark etti ve 2012'de önemli tedbirler aldı. Meslek kodlarıyla mesafe alındı. Ancak sorun azalsa da devam ediyor.
Bu şekilde davranan işverenler devletten vergi ve prim çalarken, çalışanının da geleceği ile oynuyor. Yani iki kere 'hırsızlık' yapıyor. Yargıtay'ın son kararında kıdemli işçiye asgarî ücret verilmesinin hayatın olağan akışına ters olduğuna dikkat çekilerek hile tespit edilmiş oldu. Yargıtay işçinin tazminatının gerçek maaşından hesaplanmasına karar verdi. Yani artık gerçek maaşınızı ispat edemeseniz bile yaptığınız işin gereği olan ücretin tespit edilmesi ve size ödenmesi gerekecek.
NELER KAYBEDERSİNİZ?
Bu şekilde çalışmaya zorlanan işçilerin kayıplarından bazıları şöyle:
- Ücret düşük gösterildiği için emekli maaşınız düşük kalır.
- Bordrodaki miktar üzerinden kıdem tazminatı hesaplandığında işten ayrılırken ödenecek para azalır.
- Geçici iş görmezlik ödeneği de işsiz kalınca alınan işsizlik ödeneği de düşer.
- Kredi almaktan kefil olmaya kadar birçok konuda sıkıntı yaşayabilirsiniz.
NE YAPILMALI?
Öncelikle işverenden bordroda gerçek ücreti göstermesi konusunda talepte bulunmalısınız.
Bu talep muhtemelen kabul görmeyecektir. Bu durumda firmayı ALO 170'e ihbar edebilirsiniz ki işveren için ciddi para cezaları var. Bunu da yapamazsanız, ücretle ilgili her türlü belgeyi saklayın. İleride açacağınız davalarda işinize yarayacaktır.
HAKLI FESİH SEBEBİ
Gerçek ücretin gizleniyor olması çalışan açısından da bazı haklar doğuruyor. Tazminatı gerektiren haklı fesih sebeplerinden birisi de işverenin gerçek ücreti bordroya yansıtmayıp, saklamasıdır. Hemen sözleşmenizi feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.
İŞVERENE HAPİS CEZASI
Devletten üç kuruş vergi kaçırmak için işçinin gerçek maaşını gizleyen işverenlere bir hatırlatmada bulunmak istiyorum.
'İstihdamın üzerinde vergi yükü çok fazla' gibi bahanelere sığınmayın. Zaten yapılan onca teşvikle bu yük de azaltılıyor.
İnsanların haklarını çalmanın haklı bir gerekçesi olamaz. İşin vicdani boyutu sizi ilgilendirmiyorsa, cezasını hatırlatayım.
Bu şekilde düzenlediğiniz bordrolar yanıltıcı belge işlemi görmektedir. Vergi Usul Kanunu 359'a göre de bunun karşılığı 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ayrıca, ücretin vergisi de üç kat ceza ve gecikme faizi ile birlikte talep ediliyor. Bir de ödenmeyen sigorta primlerinin cezası var. Değer mi? Bizden hatırlatması.
PRİMİNİZ TAMAM, BORÇLANMAYIN
Doğum tarihim 1 Haziran 1977. Sigorta başlangıcım 14 Eylül 1994. 6604 günüm var. 1 Ocak 2019 itibari ile Türkiye'deki işimden ayrılıp yurtdışında bir firmada çalışma ihtimalim var, bunun emeklilik ve emeklilik maaşında bana etkisi ne olur acaba? Yurtdışı borçlanma yapmak mantıklı mı? Göksel UYULMAZ
Verdiğiniz bilgilere göre 25 yıl 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız bulunuyor. Priminiz tamamlanmış, yılınız da 14.09.2019 tarihinde dolacak.
Yaşınızı tamamladığınızda yani 01.06.2032 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Yurtdışında yapılan çalışmaları borçlanmak mümkün olabiliyor. Karşılıklı sosyal güvenlik anlaşması yaptığımız ülkelerdeki çalışma günlerini borçlanarak buradaki priminize ekletebilirsiniz. Ancak buna ihtiyacınız yok.
Priminiz emekliliğiniz için yeterli. Sadece yaşı doldurmanız gerekiyor. O yüzden boşuna para vermenize gerek yok. Zaten asgari seviyeden borçlanırsanız bu emekli maaşınızı da olumsuz etkiler.