Mevzuatımız gereği emekli olabilmek için üç şartı tamamlamış olmak gerekir. Bunlar sigortalılık yılı, belli sayıda prim ve belli bir yaşa gelmiş olmak. 9 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için ise yıl şartı kaldırılırken, prim gün sayısı artırıldı ve yaş şartı da yükseltildi. Yıl şartı hesaplanırken erkekler için 25, kadınlar için 20 yılın geçmiş olmasına bakılıyor.
GEÇEN SÜRE ÖNEMLİ
Yani bu yıllarda çalışılıp çalışılmadığı önemli değil. Sigorta olduktan sonra geçen süre önemli. Bu süre de 18 yaşından itibaren başlatılıyor.
Oysa primlerde 18 yaş öncesi geçerli oluyor. Bu konuda çok soru geliyor. Bunlardan birisi Mehmet Ali KARA'nın sorusu. Soru şöyle:
"1980 doğumluyum. 15.10. 1996 yılında sigortalı oldum. Ancak 18 yaşımı 1998'de doldurdum. Bu durumda benim emeklilik hesabım 1998'e göre mi yapılacak yoksa 1996 yılına göre mi? Yatırılan primlerim geçerli olacak mı?"
Öncelikle belirtelim. Okurumuzun emeklilik hesabı 15.10.1996 tarihindeki sigortalılık girişiyle başlatılacak. Buna göre de 25 yıl 56 yaş ve 5825 gün şartları bulunuyor.
Buradaki 25 yıl şartı ise 18 yaşını doldurduğu 1998'den itibaren başlatılacak. Böylece 25 yıl şartı 2021 yerine 2023'de dolmuş olacak.
2 YIL DAHA AVANTAJLI
Bunun dışında işe giriş tarihinin bir engeli bulunmuyor. Eğer sigortalı olmak için 18 yaşının dolmasını bekleseydi, bu sefer 57 ya da 58 yaşında, yani 1 ya da 2 yıl sonra emekli olacaktı.
TAZMİNAT ÖDENİR
Kapıcılık yapmış olduğum sitede yapılan kurul toplantısında giderlerimin fazla olduğu ve 2019'da yapılan asgari ücret zammı göz önünde bulundurarak iş akdimin fesh edilmesi kararı alındı. Ben bu durumda nasıl bir yol izlemeliyim? Murat ASLAN
Öyle görünüyor ki işten çıkışınız haklı bir sebebe dayanmıyor. Asgari ücret arttığı için işten çıkartılmak gibi bir haklı sebep yok. O yüzden öncelikle eğer 1 yılınızı doldurduysanız kıdem tazminatınızın ödenmesi gerekir. Ödeme yaparken eğer sizin elektrik, su, doğalgaz ya da kira gibi giderlerinizi yönetim karşılıyorsa bunlar da brüt maaşınıza eklenir. Örneğin ev kirası alınmıyorsa brüt maaşınız da 3 bin lira ise, kira emsal değeri diyelim ki 500 lira, o da 3 bin liraya eklenerek tazminatınız 3.500 liradan hesaplanır.
Eğer 1 yılı doldurduysanız ve tazminatınız ile diğer alacaklar ödenmiyorsa arabulucuya müracaat edebilirsiniz.
SON 7 YIL ÇOK ÖNEMLİ
05.01.1974 doğumluyum. 1998 yılında SGK'lı olarak çalışmaya başladım. 2018 yılı aralık ayında bir firma kurdum ve Bağ-Kurlu olarak devam ediyorum. 5300 prim günüm var. SGK'lı olarak prim günlerim dolmadı. SGK'lı olduğum süre boyunca primlerim yüksekten yattı. Bağ-Kur'u kendim yatırdığım için düşükten devam ediyor. Emeklilik maaşım nasıl hesaplanır? Bağ-Kur'a geçmem emekliliğimle ilgili neleri etkiler?
Kürşat CERAN
Emeklilik hesabı yapılırken son 7 yıllık sigortalılık süresince hangi kurum fazlaysa ondan hesap yapılıyor. Yani sizin için eğer Bağ-Kur'da 3.5 yıl kalırsanız artık hesabınız Bağ- Kur üzerinden yapılacak ve 25 yıl yani 9 bin gün prim ödemeniz gerekecek. Ancak SSK yani 4A'lı olarak çalışırsanız bu kez emeklilik için 5900 gün yeterli olacak.
Emekli maaşınız hesaplanırken, bugüne kadar yatırdığınız tüm primler dikkate alınacaktır.
Yüksek yatanlar olumlu, düşük yatanlar olumsuz etki yapacaktır.
TOPLU ÖDEME YOK
1985 yılında sigortalı oldum. 1 yıl kadar çalıştıktan sonra evlendim ve çalışamadım. Şimdi yeniden sigortalı olarak işe başlıyorum. Acaba geçmiş yılları ödemem mümkün olabilir mi? Meltem BEYAZ
Öncelikle belirtelim geçmiş yılları toplu ödeme ile kazanma ya da borçlanma imkanı olmuyor. Bundan sonra çalışıp primlerinizin ödenmesi laım.
Ancak 1985 yılındaki sigortanız sizin emeklilik hesabında kullanılacak ve size avantaj sağlayacaktır.
Bu arada bir hatırlatma daha yapalım. Eğer sigortalı olduktan sonra doğumlarınız varsa bunların 3 tanesine kadarı borçlanarak çocuk başına 2 yıl olmak üzere 6 yıl yani 2160 gün kazanabilirsiniz.
5 bin günü tamamlayıp 41 yaşında ya da 3.600 günü tamamlayıp 58 yaşında emekli olabilirsiniz.