Sömestr başladı, çalışanlar izne ayrılıyor. Yıllık izinler işçi ve memurlarda farklılık gösteriyor. İsteyen bir gün isteyen 10 gün kullanabiliyor. 1 yılı doldurmayan ise avans alabiliyor. İşte izinle ilgili her şey...
Okullar yarı yıl tatiline girdi, milyonlarca öğrenci ve ailesi ile öğretmenlerimiz için de 15 günlük bir tatil süreci başlamış oldu.
Bu süreç içinde çalışanlar da izne ayrılıyor. Yıllık izin gerek işçilerde gerekse memurlarda anayasal bir hak. Yani işveren 'kullandırmıyorum' diyemezken işçi de 'ben kullanmak istemiyorum' diyemiyor.
İş gereği kullanılmayan izinlerde işçi için parasını alma imkanı var.
Memurlar ise bir sonraki yıla aktarabiliyor.
Yıllık ücretli izin ile ilgili son yapılan düzenlemelerle artık toplam izinler ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istenilen güne kadar bölünebilecek. Yani çalışanlar isterlerse izinlerini 1'er gün olarak bile kullanabilecek. Son düzenlemelere göre yıllık izinlerle ilgili haklar ise şöyle:
● Kimler izin kullanabilir?
Tüm çalışanların senelik izin hakkı vazgeçilmez bir hak. İşçilerin yıllık izin için en az bir yıl çalışmaları gerekiyor. 1-5 yıl arası çalışanlar 14 gün, 5-15 yıl arası 20 gün, 15 yıl ve daha fazlası için 26 gün izne hak kazanılır. 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor.
● 1 yılını doldurmayan izin yapamaz mı?
Yasa gereği bir yılını doldurmayan bir çalışan izin kullanamıyor.
Fakat, işveren isterse işçilerine bir yıl dolduktan sonra hak edeceği izin günlerini avans olarak kullandırabilir.
Burada iznin tamamı da bir bölümü de kullandırılabilir.
Örneğin bu yıl martta işe girmiş bir çalışan 4 aydır çalışmasına rağmen temmuzda 14 günlük izninin bir haftasını kullanabilir.
● 1 yıllık sürenin hesaplaması nasıl yapılıyor?
Yıllık izin için gerekli 1 yıl hesaplanırken işyerinde bulunulan tüm zamanlar dikkate alınır. Yani deneme süresi de bu 1 yıla dahil edilir.
Doğum izni gibi yasal izinler de 1 yıllık süre hesabına katılır.
● Kısa süreli part-time çalışanların izin süreleri nasıl hesaplanır?
Part-time çalışan işçilerin izin için gerekli 1 yıllık süreleri de işe başladıktan sonra geçen zaman olarak hesaplanır. Çalışmadıkları günler de bu hesabın içindedir.
● İzin süresine resmi ve hafta tatili rastlarsa ne olur?
Yıllık izin süresine denk gelen örneğin pazar tatili ya da bayram tatilleri izin süresine eklenir. 14 gün izni olan bir çalışan 2 günlük pazar tatiliyle 16 gün izin yapar.
● İzin istenilen zamanda kullanılabilir mi?
Çalışanın bu hakkı olmasına rağmen, çalışma düzeni bakımından burada takdir hakkı işverendedir.
● Kullanılmayan izin hakkı yanar mı?
İzin hakkının yanması söz konusu değildir. Çeşitli sebeplerle kullanılmayan izinler ya sonraki dönemde kullandırılır ya da iş akdinin feshedilmesi sırasında son maaştan parası ödenir.
● Yıllık izinler bölünebilir mi?
Yıllık izin son düzenlemeye göre ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istenilen güne kadar bölünebilir.
● İzinler maaştan düşülür mü?
Yıllık izinler ücretli izinlerdir. Çalışana maaşı tam olarak ödenir. Sigorta primleri tam olarak ödenir.
● Yol izni nasıl kullanılır?
4 güne kadar yol izni verilir. mAncak bu 4 günün ücreti maaştan düşülür.
● İzin ücreti nasıl hesaplanır?
İzin ücreti hesaplanırken 1 tam yıl hesaba katılır. 1 yıldan eksik süreler dikkate alınmaz. Örneğin, 1 yıl 8 ay çalışan bir işçi için izin ücreti 1 yıl üzerinden belirlenir. İşçiye ödenecek miktar son çıplak ücreti ile hesaplanır. Brütten yapılacak hesaplamalarda yasal prim ve vergi kesintileri düşülür. Yani net ücret olarak ödenir.
GAZETECİDE KIDEM ÖNEMLİ
Gazeteciler diğer çalışanlardan farklı olarak izin hakkı kullanıyor. Gazeteciye en az 1 yıl çalışmış olmak şartıyla 4 hafta izin kullandırılıyor. Meslekte hizmeti on yıldan yukarı olan bir gazeteciye, altı hafta ücretli izin veriliyor. Gazetecinin kıdemi aynı gazetedeki hizmetine göre değil, meslekteki hizmet süresine göre hesaplanıyor.
MEMURUN SÜRESI DAHA FAZLA
Devlet memurlarında yıllık izinler işçilere göre farklı uygulanıyor.
İşte memurların izin hakları:
● Yıllık izin kaç gün?
Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.
● Memur iznini nasıl kullanır?
Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
● Öğretmenlerde durum nasıl?
Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez. Radyoaktif ışınlarla çalışanlara her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir.