Emeklilik her çalışanın hayali.
Uzun çalışma süreleri ve bekleme zamanının sonunda emekli olarak garanti bir maaşa kavuşmak istiyorlar.
Dahası birçok vatandaş emekli olduktan sonra da çalışmaya devam ederek çifte maaş alma hayali de kuruyor.
Ancak Türkiye'de emekli olmak kolay değil. Bunun için belli bir süre sigortalı olarak beklemek, belli bir yaşa gelmek gerekiyor. Tabi en önemlisi de işe giriş tarihine göre belirlenen belli sayıda primi ödemek lazım. Primi ya bir işyerinde çalışarak ödüyorsunuz, ya da kendi işinizi yaparak. Bunun dışında isteğe bağlı sigorta da yapılarak prim tamamlanıyor.
Tabi borçlanma imkanlarıyla da prim kazanılıyor. Ancak bütün bunlara rağmen yeterli sayıda primi olmayan vatandaşlar için emeklilik uzak bir hayal olarak görünüyor. Oysa mevzuatımız bu tür durumdaki vatandaşların imdadına yetişiyor. Yeterli primi olmayan ya da çalışma yaşını geçirmiş durumdaki sigortalılar için 3600 günle ve 4500 günle emeklilik olmak üzere iki ayrı formül bulunuyor.
10 YIL YETERLİ OLUYOR
9 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı (4A-SSK) olan çalışanlar için 10 yıllık primle emeklilik imkânı bulunuyor. Burada 10 yıllık prim (3.600 gün) ile birlikte sigortalı olunan tarihten bu güne 15 yıl geçmesi gerekiyor ki, bu zaman da çoktan doldu.
Böylece sigortalı olduktan sonra fazla çalışma imkânı bulamayan, özellikle kadın sigortalılar için sistem emeklilik imkânı sunuyor. Üstelik bu primleri çalışarak doldurmak da şart değil. Borçlanma imkânı da var. En erken emeklilik için kadınlar 08.09.1981 tarihinden önce işe girmiş ise, 3.600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler ise 08.09.1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine 3.600 günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor.
KADEMELİ YAŞ DEVREDE
Bu tarihlerden sonra 9 Eylül 1999'a kadar işe girenler için ise bu kez yaş ve kademe devreye giriyor. İlk defa işe girdiğiniz tarih ve 3 bin 600'ü tamamladığınız tarihe göre kadınlarda yaş 58'e, erkeklerde ise 60'a kadar yükselebiliyor.
Burada 15 yıl, 3.600 gün ile kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş şartlarından hangisi en son gerçekleşmişse o tarihe göre emeklilik belirleniyor.
3.600 gün prim şartını tamamlamak için çalışmak gerekmiyor. Erkekler sigortadan sonra yaptıkları askerlikleri kadınlar ise 3 doğumu borçlanabilir.
Böylece erkekler 540 gün, kadınlar 2.160 gün kazanabilir.
25 YIL ŞARTINA DİKKAT
9 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için ise emeklilik şartları biraz daha zorlaştı.
Burada emeklilik yaşı kadınlar için 58 erkekler için ise 60'dan başlıyor. Prim gün sayısı ise 7 bin günden başlayarak 7 bin 200 güne kadar çıkıyor. Ancak yine kısmi emeklilik şansı var.
Yani çalışma imkanı olamayanlar için bu kez devreye 4500 günle emeklilik sistemi giriyor.
Daha önce 3600 gün olan prim sayısı şartı 9 Eylül 1999 sonrası için 4500 güne çıkıyor. Ayrıca 25 yıllık sigortalılık şartı da bulunuyor.
Yaş şartı ise kadınlarda 58 erkeklerde 60 oluyor. Yani 9 Eylül 1999 sonrası sigortalı olan birisi kısmi emeklilik isterse öncelikle 4500 günü doldurmak zorunda. Sonra işe girdiği tarihten itibaren 25 yıl geçmesi lazım ve kadınların 58, erkeklerin 60 yaşına ulaşması gerekiyor.
YAŞTAN TAZMİNAT ALINABİLİR
10 yıl ve 12,5 yıllık çalışmalar her ne kadar emeklilik imkanı tanısa da aynı zamanda kıdem tazminatı alma yolunu da açıyor. Yani 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olup 3.600 gün çalışması olanlar istifa etseler de kıdem tazminatı alabiliyorlar.
Bunun için öncelikle Sosyal güvenlik Kurumu'ndan bir yazı almalısınız. 15 yıl ve 3.600 günü doldurduğunuza dair hazırlanacak bu yazı ile işyerinize başvurarak kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Tabi kıdem tazminatı alabilmek için aynı işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olmanız gerekiyor. 9 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için ise 4500 gün yani 12,5 yıllık prim ile 25 yıl gerekiyor. Bu şartları taşıyanlar da Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan yazı alarak tazminatlarını talep edebilirler.