Çalışanları koruyan yasaların içinde iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili olanlar da var. Sosyal Güvenlik Kurumu bu konuda hazırladığı metinlerle çalışanları bilgilendiriyor.
İşte iş kazasıyla ilgili soruların cevapları...
- İş Kazası geliri nedir?
İş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeye gelir denir.
- İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar nelerdir?
Geçici iş göremezlik ödeneği, Sürekli iş göremezlik geliri, Ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması, Gelir bağlanmış olanın kız çocuklarına evlenme ödeneği, Ölen sigortalı için cenaze ödeneği ödenmesi olarak belirlenmiştir.
- İşverenin kontrolü dışında meydana gelen iş kazalarının bildirimi nereye ve kaç gün içerisinde yapılması gerekmektedir?
Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine/ Sosyal Güvenlik Merkezlerine ve kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 3 işgünü içerisinde bildirilmesi gerekmektedir.
- İş kazası geçiren sigortalının ne kadar sigortalılık süresi bulunması gerekmektedir?
İş kazası geçiren sigortalı için tek şart tescil edilmiş olmasıdır.
- İş kazasının işverenin kastı ile meydana gelmesi durumunda işverene yaptırım var mıdır?
İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler, SGK tarafından işverene ödettirilmektedir.
- İş kazasının süresi içinde bildirilmemesi durumunda işverene yaptırım var mıdır?
(4/a) kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde yasal sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğinin Kurumca işverenden tahsil edilmesi için gerekli işlemler yapılacaktır. (4/b) kapsamındaki sigortalıya iş kazası bildirimini yapana kadar geçen süreler için iş göremezlik ödeneği ödenmez, ödenmiş olanlar da geri alınır.
- İş kazası, meslek hastalığı sigortasından sağlanan yardımlardan kimler yararlanabilir?
Hizmet akdi ile çalışanlar (4/a), Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b), Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevlerinde çalışan hükümlü ve tutuklular, Aday çırak, çırak ve stajyerler, Harp Malulleri ile Vazife Malulleri, Türkiye İş Kurumu kursiyerleri, Tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalılar
- İşyerinde geçirilen kalp krizleri iş kazası sayılabilir mi?
Bir olayın iş kazası olup olmadığının değerlendirilebilmesi için öncelikle iş kazası geçiren kişinin, sigortalı olması, mutlaka bir olay ile karşılaşmış olması, meydana gelen olay nedeniyle bedenen veya ruhen özre uğraması, hallerinin bir arada bulunması gerekmektedir. Sigortalı işyerinde ve işini yaparken veya iş yapmadan geçirdiği sürelerde işverenin emrine amade iken dış etkenlerden kaynaklanan bir neden sonucu kalp krizi geçirirse kalp krizinin sonucu (ölüm veya arızalar) işyeri dışında gerçekleşse bile bunun bir iş kazası sayılması gerekmektedir.
- Bir inşaat işyerinde çalışan sigortalının yatakhanede yattığı sırada, yatakhanede bulunan sobanın devrilmesi sonucu çıkan yangında yanmak suretiyle geçirdiği kaza iş kazası sayılır mı?
Olayın işyerine ait yatakhanede meydana gelmesi nedeniyle, olayın iş kazası sayılması gerekmektedir.
- Bir fabrika işyerinde çalışan sigortalının ücretli izinli bulunduğu sırada, arkadaşlarını ziyaret maksadıyla geldiği işyerinde merdivenlerden kayarak düşmesi sonucu bacağının kırılması olayı iş kazası sayılır mı?
Sigortalının izinli olduğu süre zarfında işyeri ile olan hukuki münasebeti, yani hizmet akdi devam ettiği, dolayısıyla sigortalılık vasfını kaybetmemiş olduğundan, olayın iş kazası sayılması gerekir.
- Oto tamircisi işyerinde çalışan sigortalının yolda arızalanan bir aracı tamir etmek için işveren tarafından görevlendirilmesi üzerine, yolda bozulan aracı tamir ettiği sırada yoldan geçen bir aracın çarpması sonucu uğradığı kaza olayı iş kazası sayılır mı?
Kaza işin yürütümü sırasında meydana geldiğinden, olayın iş kazası sayılması gerekmektedir.
- İşyerinde şoför olarak çalışan sigortalının, işyerine ait araçla işverenin talimatı üzerine onun yazlık evine şahsi eşyalarını götürdüğü sırada geçirdiği trafik kazası iş kazası sayılır mı?
Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda meydana geldiğinden, olayın iş kazası sayılması gerekmektedir.
- Emzikli kadın sigortalının çocuğunu emzirmek için ayrılan zamanda evine gidip gelirken yolda silahlı saldırı sonucu yaralanması olayı iş kazası sayılır mı?
Emziren kadın sigortalının iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda meydana geldiğinden, olay iş kazası sayılmaktadır.
- İşyerine gitmek üzere evinden ayrılarak belediyeye ait toplu taşıma aracına binmek üzere durakta bekleyen sigortalının motosikletli bir sürücünün çarpması sonucu yaralanması olayı iş kazası sayılır mı?
Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olay iş kazası olarak tanımlandığından, burada esas olan işverence sağlanan bir taşıtla gidip gelme esasına dayandığından, söz konusu olayın iş kazası sayılmaması gerekmektedir.
- 5510 sayılı kanunun 4 üncü maddesinin (b) fıkrası hükmü gereğince sigortalı sayılan yani Bağ-Kur'lu kişinin işyerinde geçirdiği kaza iş kazası sayılır mı?
(4/b) sigortalısının iş yerinde meydana gelen ve hastalık sigortası kapsamı dışında kalan olayların iş kazası sayılması gerekmektedir.
- İş kazasını bildirmeyen işverenin sorumluluğu nedir?
İş kazasının belirtilen sürede işveren tarafından Kurum'a bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir.
İşveren, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan genel sağlık sigortalısına sağlık durumunun gerektirdiği sağlık hizmetlerini derhal sağlamakla yükümlüdür.