Bir işyerinde 8 ay çalıştım. İşyerim hiçbir mazeret göstermeden beni işten çıkarttı. Bir yılı doldurmadığımdan tazminat alamadım.
Bir arkadaşım ihbar edip tazminat alabileceğimi belirtti. Böyle bir hakkım var mı? KAAN SUBAŞI
Yasalarımıza baktığımızda işçilerin kıdem tazminatı alabilmeleri için en az 1 yıl çalışma şartı konulmuş durumda. Bu yüzden bir yılın altında çalışması bulunanlar işten kendi istekleriyle ayrılmasalar bile kıdem tazminatı alamıyorlar. Ancak bir yılı dolmayan işçilerin de alabildikleri tazminatlar bulunuyor.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 17. maddesi gereğince iş sözleşmesini fesih etmek isteyen taraf; feshi yazılı olarak ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresine bağlı kalarak diğer tarafa iletmekle yükümlüdür. Yani işçisine işten çıkarmadan önce gerekli süre içerisinde ihbar etmek şartıyla sözleşmesini fesih edeceğini bildirmek zorundadır.
Aynı durum işçi için de geçerlidir.
İşten ayrılmadan önce yine gerekli süre içinde işçi, işten ayrılacağını bildirmek zorundadır.
Bu şartlara uymayan işçi veya işveren ihbar tazminatı öder. İşte ihbar tazminatını alabilmek için 6 aydır çalışıyor olmak yeterli oluyor. Yasa işçinin kıdemine göre yani çalışma süresine göre ne kadar ihbar tazminatı alabileceğini de şöyle belirliyor:
- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır. İş sözleşmesini belirlenen bildirim sürelerine uymaksızın fesih eden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek durumundadır. Yani 6 ay çalışması olan bir işçi ihbar süresine uymadan çıkartılırsa işveren ona iki haftalık ücret ödemek zorunda. Yasa gereği bildirim süreleri bölünemez, kısmen uygulanamaz. Böylesi bir uygulama halinde, tüm bildirim süresi esas alınarak ihbar tazminatı ödenmesi gerekecektir.
FAZLA PRİM ÖDENMEZ
27.07.1978 doğumluyum. 15.04.1999 SGK girişliyim. 7600 günüm var. Emeklilik için 5825 gün yetiyor. Fazla ödenen primleri alabilir miyim?
Metin AYKUŞ
Öncelikle emeklilik şartlarınızı belirleyelim. İşe giriş tarihinize göre 25 yıl, 5975 gün ve 58 yaş gerekmektedir. Henüz 25 yılınız dolmamış. Prim için gereken 5975 gün ise dolmuş.
Yaşınızın da dolmasıyla emekli olabilirsiniz. Fazla çalışmalar sizin emekli maaşınızı artırıcı etki yapacaktır.
Ayrıca kayıtsız çalışmak da yasalarımızda yasaklanmıştır.
Bu çalışma primlerinin geri ödenmesi gibi bir uygulama maalesef bulunmuyor.
Ancak toplu ödeme yaş ve yıl şartını tamamlayıp primi eksik olanların talep etmeleri halinde emeklilik yerine ödedikleri primleri geri almaları şeklinde olmaktadır.
25 YIL ŞARTI BULUNUYOR
02.06. 2000 tarihinde SSK girişim var. Yaklaşık 6000 gün primim bulunuyor. 4500 gün ile kıdem tazminatı almak istiyorum. Nasıl alabilirim? Atamer PAZAR
Yasalarımızda aynı işyerinde en az 1 yılı dolduran çalışanların kıdem tazminatı alabileceği belirtiliyor. Bunu alabilmek için kendi istek ve kusurunuz dışında işten çıkartılmanız lazım.
Ancak bazı istisnalar da var.
Bunlardan birisi de emeklilik için yaş dışındaki şartları yerine getirmek. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için 15 yıl 3600 günü doldurarak tazminat alma imkanı bulunuyor. Bu tarihten sonra işe girenler için ise şartlar 25 yıl ve 4500 gün. Siz 4500 günü doldurmuşsunuz ancak 25 yılın da geçmesi yani 2025 yılını beklemeniz gerekiyor.
BORÇLANMA BAĞ-KUR'DAN
20.10.1963 doğumluyum. Sigorta girişim 20 Haziran 1989. Türkiye'de 3700 prim gün sayım var. 23 Mart 2012'de Türkiye'de evlendim ve İsviçre'ye geldim. Yurt dışı borçlanması yapmadım. Türkiye'den 3600 günden kaç yaşında emekli olurum? Fatma BOZTEPE
Yurtdışı borçlanmayı 1 Ağustos'tan önce yapmış olsaydınız 45 yaş ve 5300 günle emekli olurdunuz. Ancak şimdi borçlanma yaparsanız bu Bağ-Kur kapsamına alınacağı için 3600 gün değil 5400 gün ile kısmi emekli olabilirsiniz. Ancak hiç borçlanma yapmadan 3600 günle emeklilik şansınız var.
Onun için de 58 yaş şartı bulunuyor.
Türkiye'den 58 yaşında 3600 günle emekli olursunuz.
58 YAŞ GEREKİYOR
10.08.1970 doğumluyum. 2001 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladım. 18 yıldır çalışıyorum. Emekli olabilmek için daha ne kadar çalışmam lazım? Burcu SARAN
İşe giriş tarihinize göre 58 yaş ve 7 bin gün prim ödemeniz gerekiyor. Eğer aralıksız çalışmışsanız 18 yıl için 6 bin 480 gününüz dolmuştur. Bunu 7 bin güne tamamlayıp yaşınızı beklemeniz gerekiyor.