Sosyal güvenlik mevzuatımızda bazı rahatsızlıkları ya da engelleri bulunan vatandaşlar için erken emeklilik imkânları bulunuyor. Bunlar malulen emeklilik ve engelli emekliliği. Malulen emeklilik sonradan çıkan rahatsızlıklarla oluyor. Ya da iş kazası ile gerçekleşiyor ve çalışma gücünün en az yüzde 60 kaybolmasıyla kazanılabiliyor. Engelli emekliliği ise doğuştan meydana gelen engellilik veya rahatsızlık sonucu alınan vergi indirimi sonrasında ortaya çıkıyor. Burada da en az yüzde 40 iş görme kaybı aranıyor.
Kimler bu haktan yararlanıyor?
Engellilik oranı en az yüzde 40 olan SSK'lı ve memur çalışanlar vergi indiriminden faydalanarak erken emeklilik imkânına kavuşuyor. 2008 sonrasında ise Bağ-Kur'lular için de bu hak bulunuyor.
Ne kadar çalışma süresi gerekiyor?
Burada yaş şartı aranmazken sigortalılık süreleri 15-20 yıl arası, prim gün sayısı da 3600 ile 4400 arasında değişiyor.
Ne yapmak lazım?
Erken emeklilikten yararlanmak için öncelikle vergi indirimi almak gerekiyor. Defterdarlık ya da vergi dairelerine müracaat ederek işlemleri başlatmak mümkün.
Hangi belgeler gerekiyor?
Başvuru için kimlik belgesi dilekçe ve işyerinizden sigortalı çalışıldığına dair belge yeterli oluyor. Sonrasında bir hastaneden engellilik derecesini raporla tespit etmek gerekiyor. Bunun için vergi dairesi sizi bir hastaneye sevk ediyor ve raporunuz hazırlanıyor.
Bağ-Kur sigortalıları da yararlanıyor mu?
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren Bağ- Kur (4/B) sigortalılarının da engelli olarak erken emekliliklerinin yolu açıldı. Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar 15 yıl 3 bin 960 gün, yüzde 50 ile 59 arasında olanlar 16 yıl 4 bin 320 gün, yüzde 40-49 arasında olanlar ise 18 yıl 4 bin 680 günden emekli olabilecek.
Memurlarda engelliye erken emeklilik var mı?
Memurlar da Bağ-Kur'lular gibi 1 Ekim 2008 sonrasında bu haktan yararlanmaya başladılar. Bu tarihten önce kamuda çalışmaya başlamış ve en az yüzde 40 raporu olanlar veya en az yüzde 40 olmak üzere doğuştan engelli olan memurlar en az 5400 gün (15 yıl) primi ödenmiş olmak şartıyla emekli olabiliyor. Eğer memurlar 1 Ekim 2008'den sonra göreve başlamışlar ve engellilik oranları yüzde 40 ve üstündeyse onlar için de erken emeklilik şartları bulunuyor.
TOPLU PARA ALABİLİRSİNİZ
Babam emeklilik için yeterli prime sahip değil. Yaşı da 65. Bundan sonra çalışma imkanı da bulunmuyor. Ödediğimiz 2800 günlük primin parasını alabilir miyiz? Hüseyin KURT
Emeklilik için gerekli yaş ve yılı tamamlamasına rağmen prim şartını yerine getiremeyen sigortalıların ödedikleri primlerin parasını geri almaları mümkün bulunuyor. Topluca alınacak bu para için öncelikle prim dışındaki emeklilik şartlarının yani yaş ve yılın tamamlanmış olmasına bakılıyor. Ardından Sosyal Güvenlik Kurumu'na vereceğiniz bir dilekçe ile bu parayı tahsil edebilirsiniz. Ancak paranın ödenmesi sırasında faiz uygulanmıyor. Bunun yerine güncelleme yapılıyor. Ayrıca ödenen primlerin tamamı değil, işçi sigorta primi geri veriliyor.
BİR ÇOCUK BORÇLANIN
Eşim 2016 sigorta girişli. Birinci çocuğumuz 2001, ikinci çocuğumuz 2012 doğumlu. Doğum borçlanması yapabilir mi? Bu durumda işe giriş tarihi aynı mı kalır? Borçlanma süresi kadar geriye gider? mi? Hanifi DAVRAN
Çocuk borçlanması sigortadan sonraki doğumlar için geçerli oluyor. Böylece annenin işten ayrı kaldığı günlerin parası ödenip toptan satın alınıyor. Her çocuk için 720 gün kazanılıyor. Eşinizin doğumları sigortadan önce olduğu için borçlanma hakkı olmuyor.
YAŞ VE YIL TAMAMLANMALI
2005 yılında göreve başladım. Devlet memuruyum, yaşı beklemeden hizmet yılıma göre ne zaman emekli olabilirim 1983 doğumluyum. Esma TEMUR
Hem yaş hem de yıl şartınız tamamlandıktan sonra maaş bağlanır. Maaş bağlanmadan da ikramiye alamazsınız hatırlatalım. Ancak 20 yıllık hizmet süresini doldurmanız gerekiyor. Ayrıca 58 yaş şartınız bulunuyor.