Pandemi döneminde Türkiye'de alınan tedbirler ile hem çalışanlar hem işyerleri hem de hane halkları korunmaya devam ediyor. 49 milyar lirayı geçen sosyal ödemelerle vatandaşın nakit ihtiyacı da karşılanıyor. Bu dönemde çalışanları korumak için getirilen fesih yasağı yani işten çıkartma yasağı da devam ediyor. Bu noktada ücretsiz izin uygulaması tek taraflı olarak işverenler tarafından kullanılabiliyor.
Ancak çalışanların mağdur edilmemesi için ücretsiz izne gidenlere, ya da işsizlik maaşı veya kısa çalışma ödeneği alamayanlara bu kez nakdi ücret desteği ödenecek.
Bu ödemeler ücretsiz izne ayrılan çalışanlara ödenmeye de devam ediyor. Bu ayki ödemelerin 9 şubat günü yapılacağı açıklandı. Ödemeler kayıtlı İBAN numarası olanların hesabına yatırılırken hesabı olmayanlar için ise PTT şubeleri aracılığı ile ödeme yapılacak. Bu noktada nakdi ücret desteği ile ilgili merak edilenleri de cevaplamak istiyorum.
HANGİ ŞARTLAR BULUNUYOR
Ücretsiz izne ayrılan işçiler için nakdi ücret desteğine hak kazanma şartları şunlardır:
● 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4857 sayılı kanunun geçici 10'uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılmak
● Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak
● Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan emekli aylığı almamak
● İşsizlik sigortası kapsamında çalışıyor olmak.
Bu şartları yerine getirenler nakdi ücret desteği alıyorlar. İşsizlik maaşı alamadığı için nakdi ücret desteği ödenmesi için gereken şartlar ise şöyle:
● 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı kanunun 51'inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilmiş olmak
● Hak etme koşullarını taşımama nedeniyle işsizlik ödeneğinden yararlanamamak
● Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak.
Her iki durumda da emekli çalışanların bu destekten yararlanmaları mümkün olmuyor. Emekli çalışanlar ayrıca kısa çalışma ödeneği ve işsizlik maaşı gibi sosyal ödemeleri de alamıyor. Bu ödemeler işsizlik sigortası primi karşılığında veriliyor.
Emekli çalışanlar için böyle bir prim yatırılmadığı için onlar sosyal ödemeleri alamıyor.
YENİ YILDA MİKTAR ARTTI
Nakdi ücret desteği 2021 yılı ile birlikte artırıldı. Buna göre günlük 47.70 TL olarak verilen nakdi ücret desteği aylık olarak da 1.431 TL olarak ödeniyor. Burada bir hatırlatma yapalım. Geçen yıl nakdi ücret desteği alanlar yine aynı rakamı almaya devam edecekler.
Bu yıl başlayan ödemeler ise yeni rakamlardan olacak. Geçen yıl yani 2020 yılında nakdi ücret desteği günlük 39,24 TL aylık 1.177,20 TL olarak uygulanmıştı.
SON MAAŞ ÜZERİNDEN ÖDEME YAPILIYOR
Senelik izinlerimizin bir kısmını kullanamıyoruz. Bunların parasının ödenmesi gerekmiyor mu? Ne kadar izin kullanmamız gerekiyor, bunun bir sınırı var mı?
Selim ŞAKİR
Önce son sorunuzu cevaplıyayım.
İş Kanunu'na göre, yıllık ücretli izin süresi, iş yerinde 1 yıldan 5 yıla kadar çalışanlarda 14 gün; 5 yıldan fazla 15 yıldan az çalışanlarda 20 gün; 15 yıl ve daha fazla çalışanlarda ise 26 gün olarak uygulanıyor. Yaşı 18 ve altında olanlar ile 50 ve üstünde olanlara ise çalışma süresine bakılmaksızın en az 20 gün yıllık ücretli izin verilmesi zorunlu. Buna göre sizin işyerindeki kıdeminize göre yıllık izin kullanmanız gerekiyor. Yıllık izin yasal bir hak olduğu için siz 'kullanmıyorum' diyemiyorsunuz. İşveren de 'kullandırmıyorum' diyemiyor. Ancak işin gereği başka sebeplerle tamamını ya da bir kısmını kullanamadığınızda bu hakkınız ölmüyor gelecek seneye devrediyor. Bu durumda sizin o yıl kullanmadığınız izinlerin parasını alma gibi bir durumunuz olamıyor.
Yani işçi, kullanmadığı yıllık izinlerin parasını çalışırken alamıyor. Ancak işten çıkarken birikmiş kullanmadığınız izinleriniz varsa son maaş üzerinden size parası ödenebiliyor.