1999 yılı öncesinden kısa süreli çalışmalarım var. Ancak primim çok az. Ben bu çalışamadığım dönemleri toplu olarak ödeyip emekli olabilir miyim? Kübra ALTIN
Yasalarımıza göre emekli olmak için belli sayıda gün prim ödemek, belli yaşa gelmek ve belli bir sigortalı yılını doldurmak isteniyor. Yasalarımız geçmiş yıllarda çalışılmayan dönemler için geriye dönük ödeme imkânı tanımıyor.
Ancak bazı istisnalar ile toplu ödeme yaparak bu günleri satın almak mümkün olabiliyor.
Sigortalıların borçlanma yapabilecekleri süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. maddesi ile düzenlenmiş.
1) Kadınlar sigortadan sonra üç çocuğa kadar doğum borçlanması yaparak 2.160 günü toplu ödeme ile satın alabiliyor.
2) Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri toplu olarak ödemek mümkün.
3) Emekli Sandığı'na tabi çalışan memurların, ücretsiz izin süreleri borçlanılabiliyor.
4) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri borçlanılarak emeklilik hesabında kullanılıyor.
5) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de borçlanılabiliyor.
6) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri de borçlanılabiliyor.
7) Grev ve lokavtta geçen süreleri de borçlanmak mümkün.
8) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri borçlanılıyor.
9) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, açıkta geçirdikleri süreleri borçlanma imkânları bulunuyor.
10) Part-time çalışanlar, 30 günden az çalışması olanlar, ücretli öğretmenler bu süreleri borçlanarak 30 güne tamamlayabiliyor.
ANNEYE 6, ASKERE 1 YIL
Kadınlar sigortadan sonra doğumları üç çocuk için borçlanarak yaparak 6 yıl yani 2.760 gün prim kazanabiliyorlar. Eğer yaş ve yıl şartları tamamsa 6 yıl beklemeden erken emekli olabiliyorlar. Erkekler ise sigortadan önceki askerliklerini borçlanarak işe giriş tarihlerini geri çekebiliyor ve 1 yıl erken emekli olabiliyor. Ayrıca sigortadan sonraki askerliklerde borçlanılarak prim kazanılıyor.
Sizin için de sigortalı olduktan sonraki dönemde doğumlarınız varsa bu tür bir borçlanma ile primlerinizi en az 3600 gün yapıp 58 yaşında emeklilik imkanı bulunuyor.
ENGELLİ OLMAK YETMEZ
1981 doğumluyum yüzde 46 engelim var. Mart 2003 tarihinde sigorta girişim bulunuyor. Toplamda da 4008 sigorta günüm var. Ne zaman emekli olurum? Gökhan DEMİRTAŞ Engelinizin olması erken emeklilik için bir fırsat, ama yeterli değil. Vergi dairesinden vergi indirimi almanız lazım. Bunun için çalıştığınız yerden belgelerle vergi dairesine başvurun. Süreç tamamlanıp yüzde 46 indirim alırsanız 19 yıl ve 4240 günle yaş şartı olmadan emekli olursunuz. Alamazsanız 60 yaş ve 7 bin günle emekli olursunuz.
KADINLAR TAZMİNAT ALIR
Bir kadın çalışan evlenince hem tazminat hem işsizlik maaşı alabilir mi? Emine KAPLAN Evlenen kadın işçiler için kıdem tazminatını alma hakkı var. En az 1 yıl çalışmış olmak şartıyla evliliğin üzerinden1 yıl geçmeden işyerine başvurup tazminat alabilirler. Ancak bu bir nevi istifa olduğu için işsizlik maaşı alınamıyor. İşsizlik maaşı alabilmek için kendi istek ve kusurunuz dışında işten çıkartılmanız gerekiyor. Ayrıca son 3 yılda 600 gün prim ve son 120 günde de iş akdinin devamı isteniyor.
STAJ SİGORTASI SAYILMIYOR
1994 yılında endüstri meslek lisesi öğrencisi iken bir fabrikada staj yaptım. Aylarca işçi olarak çalıştım ve stajyer ücreti aldım. Staj bitince liseden de mezun oldum. Daha sonra öğrendim ki sigorta sicil kaydım yapılmış ama hiç prim ödemesi yapılmamış. 2004 yılında ilk defa prim yatırılan yeni işime girdim. Emeklilik yaşının hesabında staj sigortası geçerli oluyor mu? 15 yıl ve 3600 günü doldurduğum için, mevcut işimi kendim bırakıp tazminat alabilir miyim? Furkan GÖKCÜL
Öncelikle belirtelim primleriniz yatırılmış olsaydı da yapılan sigorta geçerli olmayacaktı. Çünkü staj sigortası iş kazası ve meslek hastalığı için yapılıyor, dolayısıyla emeklilik hesabında kullanılmıyor. Bu yüzden 20024 girişinize göre işlem yapılacak ve 60 yaş 7 bin günle emekli olacaksınız. 20024 girişinize göre 15 yıl 3600 ile tazminat hakkınız da bulunmuyor. Bu yüzden ya 7 bin günü ya da 25 yıl 4500 gün şartını tamamlayacaksınız.