Milyonlarca EYT'li yaş şartına takılmadan emeklilik hakkı kazandı. Yine çok sayıda çalışan da emekli olmayı bekliyor.
Emekli olunca alınacak aylığı yükseltmek mümkün.
Ancak bunu çalışırken yapmalısınız...
Son dönemde özellikle EYT yasasının çıkmasının ardından çok sayıda sigortalı emeklilik hakkına kavuştu ve ilk maaşlarını da aldılar. Yine milyonlarca çalışan da emeklilik için gün sayıyor. Bunların içinde EYT kapsamında olanlar da var, olmayanlar da. EYT kapsamındakiler günlerini ve yıl şartlarını tamamlayıp yaşa bakılmadan emekli olacaklar. Emeklilerin aylıklarının zam aldığı şu günlerde herkesin konuştuğu konuların başında maaşların miktarı geliyor. Emekli olunca yüksek maaş almak mümkün.
Ancak bunu emeklilik zamanı değil çalışırken sağlayabilirsiniz.
O yüzden planları çalışırken yapmakta fayda var.
AYLIKLAR NASIL HESAPLANIYOR?
Emekli maaşları hesaplanırken sizin çalışma hayatınız boyunca SGK'ya bildirdiğiniz kazançların tümü ele alınıyor.
Bu yüzden prime esas kazancınız yani SGK'ya bildirilen brüt maaşınız çok önemli. Asgari ücretten gösterilip elden kalan maaşı alıyorsanız buna razı olmayan. Çünkü çalışma hayatında asgari ücretten prim yatıranların ileride emekli aylıkları da çok düşük oluyor. Bugün emekli maaşı hesaplanırken üç ayrı dönem dikkate alınıyor.
BİRİNCİ DÖNEM: 9 Eylül 1999 öncesi çalışılan dönem.
İKİNCİ DÖNEM: 9 Eylül 1999-1 Ekim 2008 arası çalışılan dönem.
ÜÇÜNCÜ DÖNEM: 1
Ekim 2008 sonrası dönem.
En basit şekliyle anlatmaya çalışırsak; emekli maaşı ortalama aylık kazancın Aylık Bağlama Oranı'yla (ABO) çarpılması sonucu bulunuyor.
-1999'A KADAR SÜRE:
Aylık bağlama oranı, 25 yıl sigortalılık süresi (9.000 gün) için yüzde 76 olarak uygulanıyor.
3.600 gün için ise yüzde 70 olarak alınıyor.
- 1999-2008 ARASI: Bu dönemde sistem değiştiriliyor ve 25 yıl için oran yüzde 65'e çekiliyor.
- EKİM 2008 SONRASI:
Sosyal güvenlik kurumlarının bir çatı altına toplanması ile 25 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 50'ye kadar iniyor.
Görüldüğü gibi eski dönemde çalışanlar eğer yüksek kazançları da varsa daha şanslılar.
Bir örnek vermek gerekirse;
8 ALTIN KURALA DİKKAT
Şu anda çalışanlar için henüz emeklilik maaşı hesaplanmadığı için hâlâ fırsat var demektir. Bu yüzden alacağınız bazı tedbirler
hakkında bilgi vererek ileride alacağınız maaşı yükseltmenin yollarını paylaşmak istiyorum...
1) Emekli maaşı hesaplanırken kullanılan en önemli parametre sizin prime esas kazancınız. Diğer bir ifadeyle bordronuzdaki brüt maaşınız.
Bu ne kadar yüksek ise avantajınız da o kadar çok oluyor.
O yüzden, öncelikle maaşınız yüksek olmasına rağmen asgari ücretten gösterilmesine razı olmayın. Bu emekli maaşınızı da, ileride alacağınız kıdem tazminatını da olumsuz etkiler.
Brüt maaşınız salt aldığınız aylıktan oluşmuyor. Düzenli olarak ödenen yemek parasından, ikramiyeye kadar her ödemenin bordroda brüt maaşa eklenmesi gerekiyor. Bunun yapıldığını kontrol edin. Gerçek maaşınız gösterilmiyorsa ALO 170'e bildirin.
2) Emekli maaşınızın her yıl artması için brüt maaşınızın asgari ücretin üzerinde olması çok önemli. Bunu gerçekleştirirseniz senede 60-70 liralık artışlar sağlanabilir.
3) Primlerinizi kendiniz ödüyorsanız, yani BAĞ-KUR'lu iseniz ya da isteğe bağlı sigorta yaptıysanız elinizden geldiğince tavandan ödemeye gayret edin. Eskiden tavan ödeme, brüt asgari ücretin 6.5 katı idi.
1 Ocak 2017'den itibaren 7.5 katına çıkartıldı.
4) Eğer imkânınız varsa iki yerde sigortalı olun. Hem Bağ-Kurlu hem SSK'lı (4A) da olabilirsiniz. Ayrıca iki ayrı iş yerinde SSK'lı da çalışabilirsiniz. Aynı anda iki yerden sigortalı olduğunuzda prime esas kazançlarınız toplanacak ve yüksek olacaktır.
5) Emekli maaşınızı artırmak için hangi şartlarda çalıştığınız önemli. Aynı işyerinde, aynı süre çalışan ama kazancı farklı iki kişinin emekli maaşı da farklı oluyor.
Prim gün sayılarının her ay için 30 gün olmasına dikkat edin.
Bazı işverenler daha az gün gösterebiliyor.
Hizmet dökümünüzü e-devletten sürekli kontrol edin.
Hile varsa ALO 170'e bildirin.
6) Emeklilik planını son yıllara bırakmayın. Ne kadar erken davranırsanız o kadar kazançlı çıkarsanız.
Zamanınız daraldıysa son 3.5 yılı iyi değerlendirin. Bu sürede yüksek prim yatırın.
7) Son 3.5 yılda SSK'lı olmak BAĞ-KUR'lu olmaktan daha avantajlı. Bu şekilde SSK şartlarıyla emekli olur, maaşınızın yüksek olmasını sağlayabilirsiniz.
8) Emeklilik başvuru sırasında eş, çocuk gibi bakmakla yükümlü olduğunuz kişi sayısını tam bildirin.
Bu kişiler de emekli maaşınızı olumlu etkiliyor.