Deniz'le parktayız. Bir çam ağacının altındaki bankta karşılıklı bağdaş kurmuş laflıyoruz. İlerideki çınar ağacını gösteriyorum elimle.
"Ne kadar güzel, ne kadar heybetli, değil mi?" diyorum. Etrafı detaylarıyla gözlemlemesi, detayları fark etmesi, gördüğü güzelliklerden keyif alması için çabalıyorum. Bilgisayar, tablet, telefon...
Her türden ekranın cazibesini kırmanın bir yolu da bu, biliyorum içten içe...
"Hadi" diyorum, "Biraz kitap okuyalım".
"Yine mi!" der gibi bakıyor gözlerime.
"Ama bak" diyorum, "Bu sefer ben okuyacağım, sen dinleyeceksin ve söz veriyorum, sıkılmayacaksın" ve başlıyorum okumaya. Kuruyan boğazım için arada kahvemden bir yudum alarak, bu anların keyfini de kendi açımdan ikiye katlıyorum. Güneş giderek kapatıyor kendini. Rüzgar şiddetini artırdıkça bir başka ağacın yapraklarının ölüm dansına şahitlik ediyoruz birlikte. Çam iğneleri saçlarımızın arasına doluyor. Okuma faslına biraz ara verince, hemen telefonunu çıkarıyor cebinden. "Ya" diyorum, "Lütfen ama", "Bak açık havadayız, birlikteyiz, lütfen tadını çıkar..."
SEN NE TATLI ŞEYSIN
"Ama anne hep senin istediğini yaptık" diyerek susturdu beni. E haklı çocuk! "Tamam Denizcim" dedim, "Söz sende..." Telefonuna ChatGPT diye bir program indirmiş. "Ona soru soralım" dedi. Kısa süre önce duymuştum;
ChatGPT, yapay zekaya sahip bir sohbet robotu. Biraz da güler eğleniriz diye, "Annemizi kızdırmamak için neler yapmalıyız?' diye sor" dedim. Saniyeler içinde, ekrana 7 maddelik cevap ve bu maddelerin altına eklenen bir öneri geldi. Deniz o maddeleri okudukça, o yapay zekayı alıp evlat diye bağrıma basasım geldi, o derece!. Ya sen ne akıllı, ne tatlı bir şeymişsin meğer! Ah gözünü sevdiğim teknoloji, hiç bu kadar güldürmemiştin yüzümü! Öyle beğendim ki, bu köşede de paylaşmak istedim:
EV İŞLERİNDE YARDIM
İşte "Annemizi kızdırmamak için neler yapmalıyız?" sorusuna ChatGPT cevabı:
1. Saygılı olun: Annenize saygılı davranın. Onun görüşlerine ve duygularına değer verin. Anlayışlı olmaya çalışın.
2. İletişim kurun: Duygularınızı ve düşüncelerinizi açıkça ifade etmeye çalışın. Sorunları konuşarak çözün.
3. Yardımcı olun: Annenize ev işlerinde yardımcı olun. Ona yardım etmek, onun için önemli bir jest olabilir.
4. Zaman ayırın: Onunla kaliteli vakit geçirmeye çalışın. Birlikte hoşlandığınız etkinlikler yapmak ilişkinizi güçlendirebilir.
5. Anlayışlı olun: Annenizin hissettiği duyguları anlamaya çalışın ve ona destek olun, özellikle zor zamanlarında.
6. Sınırlarınızı bilin: Karşılıklı olarak kişisel alanınıza ve sınırlarınıza saygı gösterin. Size nasıl davranmasını istediğinizi net bir şekilde ifade edin.
7. Özür dileyin: Hata yaptığınızda veya bir anlaşmazlık yaşadığınızda özür dilemekten çekinmeyin.
Unutmayın ki her ilişki zaman zaman sorunlar yaşayabilir, ancak sağlıklı ileşitim ve saygı bu sorunları çözmenize yardımcı olabilir.
SAYGISIZLIK EDERSE AYAR DA VERİYOR
İnanın, bunları ben söylesem bu kadar etkili olmazdı. Devamı da geldi. "Sor bakalım" dedim, "11 yaşındaki bir çocuk ekran karşısında bir günde ne kadar zaman geçirmeli?" Bundan birkaç hafta önce bu köşede aynı soruyu Klinik Psikolog Pırıl Bilger Özkaranfil'e sormuş, "Bir buçuk saat" yanıtını almıştım. Bu yanıtı Deniz'e de aktarmış, hatta "Biz de bu sınırı geçmeyeceğiz" demiştim. Çocuk ya ve de işine gelmiyor ya, "Uzmanların her söylediği doğru mu bakalım" diyerek bir savunma hattı kurmaya çalışmıştı kendine. Bu kez aynı soruyu 'kendi mahallesi'nden bir bilene soracak olmak heyecanlandırdı onu. Bir umutla yazdı soruyu ekrana. Ama aldığı cevap hiç hoşuna gitmedi: Bir-iki saat arası.
O sinirle, sırf işine gelmeyen şeyler söylüyorlar diye 'uzmanlar' kelimesinin önüne hiç de hoş olmayan sıfatlar ekleyerek "Her söyledikleri doğru mu?" diye sordu uygulamaya.
Yapay zeka bu, durur mu! "Bu tür küçük düşürücü, aşağılayıcı ifadeler kullanmamalısın" diye başlayıp ince ince, bir güzel ayar verdi çocuğuma. "Hay ağzına sağlık!" dedim gülerek.
Velhasıl, bu teknoloji iyi bir şey azizim!