3'ten fazla sayıda doğum yapmış 40 yaş üzeri kadınlarda görülen daha çok görülen rahim sarkmasına, sıklıkla idrar kaçırma ve kabızlık gibi şikayetler de ekleniyor. Genital organları tutan bağların gevşemesi ile ortaya çıkan bu şikayetler, vajinal histerektomi ameliyatları ile ortadan kaldırılıyor. Özel Hayat Hastanesi'nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. S. Yalçın Altan'la 'rahim dokusunun hazne (vajina) yolu ile çıkarılması' olarak da bilinen, vajinal histerektomi ameliyatları hakkında konuştuk. -Sarkan rahim dokusunun, ameliyatla vajinal yoldan çıkarılmasının avantajları var mı?
Vajinal histerektomi yönteminin, üç temel avantajı öne çıkıyor. Bunlar;
* Karında ameliyat izi olmaması,
* Ameliyat sonrasında ağrının çok daha az olması,
* Hastanede kalış süresinin kısa olması
şeklinde sıralanabilir.
-Ameliyattan sonra dikiş yapılıyor mu?
Evet. Rahim dokusunun çıkarıldığı yere dikiş yapılıyor. İki hafta gibi bir süre ile de dışarı doğru çok az miktarda bir akıntı oluyor. Sonrasında hastalar tamamen iyileşiyor.
-Vajinal histerektomi, kadınlarda hangi tür şikayetlerin ortadan kaldırılmasında kullanılan bir ameliyat yöntemidir?
"Prolapsus" dediğimiz rahmin dışarı çıkması durumunda bu ameliyat yapılıyor. Rahmin dışarı çıkması, kadın kaç yaşında olursa olsun çok rahatsız edici bir durumdur. Özellikle 40 yaş üzeri hanımlarda daha sık görülen rahmin dışarı çıkması, cinsel hayatı da çok olumsuz etkiliyor. Dışarıya çıkmış, çok yumuşak, ele gelen bir doku düşünün. Burada bazen iltihaplar da olabiliyor. Buna rahim sarkması deniyor. Vajinal histerektomi ile de, bu sarkan rahim vajinal yoldan çıkarılıyor.
İHMAL EDİLMİŞ VAKALAR
-Bu operasyonun, şikayetler ilk başladığında mı yapılması gerekiyor?
Böyle olması gerekiyor ama rahim sarkmalarının çoğunluğu da ihmal edilmiş vakalar oluyor. Çünkü nispeten daha genç yaşlarda, kadınların pek fazla şikayeti olmuyor. Bağlar daha sıkı olduğu için, yumuşama olmadığı için durum bir süre fark edilmeyebiliyor. Ama 40 yaşın üstünde bağlar iyice gevşiyor ve rahim sarkması hissedilir, hatta gözle görülür hale geliyor. Bu durum ihmal edilirse, tabii ki ameliyat bakımından biraz daha zorluk olabilir ama herhangi bir ek komplikasyon olmaz. Sonuçta rahim sarkması, hayati tehlike oluşturan bir durum değildir.
Ama özellikle üçün üzerinde normal doğum yapmış, ileri yaşlardaki kadınlarda tek sorun rahim sarkması da değildir ve eğer kişide şikayetler varsa vajinal histerektomi ile rahim sarkmasının yanı sıra bağırsak fıtığı ve idrar kesesi fıtığı da tedavi edilmelidir. Dolayısıyla üçlü bir ameliyat gerekliliği oluyor çoğu kadında. Bu kadınlarda
1. Rahim dışarı çıkıyor
2. Sistosel dediğimiz idrar kesesi sarkması görülüyor
3. bağırsak fıtığı oluşuyor
Bu üçü genellikle bir arada görülür. Bu ameliyatta sadece rahmi dışarı çıkarmayı tercih eden hekimler de var ama esasında üç şikayetin de aynı operasyonda giderilmesi ideal olanıdır. Yani tek bir ameliyatla hem idrar kesesinin tamiri yapılır hem bağırsaklar daraltılır hem de rahim alınır. Böylece sık sık idrara gitme, idrarı tutamama gibi şikayetler de ortadan kalkar.
-Bağırsak fıtığı ne gibi şikayetlere yol açıyor?
Bağırsak tıkanıyor ve fıtık yapıyor. Bu da hastada büyük abdestle ilgili şikayetlere yol açıyor. Kabızlık oluyor örneğin. Fıtık olunca dışkı o bölgede toplanıyor ve dışarı çıkamıyor.
-Vajinal histerektomi ameliyatlarına aday kadınların ortak özellikleri neler?
Bu kadınların en belirgin ortak özellikleri çok sayıda normal doğum yapmaları. Bazen çok nadir de olsa, doğuştan bağların gevşek olması neticesinde hiç doğum yapmamış kadınlarda da rahim sarkması görülüyor ama bunlar istisnai durumlardır. Genelde üç doğum ve fazlasını yapan kadınlarda rahim sarkması daha çok görülür.
-Ameliyatta hasta tamamen uyutulur mu ve ameliyat için hastanede ne kadar süre kalınması gerekiyor?
Ameliyat epidural ve spinal anestezi ile (belden aşağısı uyuşturularak) yapılıyor. Hasta uyutulmuyor. Gerekirse tabii ki ilave anestezi verilebilir. Bu da bir üstünlük. Böylece kişi ameliyattan birkaç saat sonra kalkıp dolaşabiliyor. Hastanede bir gün yattıktan sonra da evine gidebiliyor.
-Şikayetler ne kadar süre sonra ortadan kalkar, ameliyat sonrası ağrı olur mu, iyileşme süreci nasıl geçer?
İlk günler boyunca çok çok az bir ağrı olabilir ama bu durum tamamen geçicidir. İdrar kaçırma veya diğer şikayetler ise üç dört gün sonra tamamen düzelir. Yatak istirahati 1-2 günü geçmez. Sonrasında kişi ayağa kalkıp gündelik işlerini çok rahat biçimde görebilir. Bir ay sonrasında ise, hiçbir kısıtlama olmaksızın tamamen normal yaşamına geri dönebilir.
Rahim sarkması
Rahim dokusunun vajina içerisinde aşağı doğru yer değiştirmesidir. Rahim sarkması, kadının özellikle ayakta durduğunda, öksürdüğünde, hapşırdığında ve ıkındığında dolgunluk hissetmesine neden olur ve cinsel hayatı olumsuz yönde etkiler.
İdrar torbası sarkması:
Vajina ön duvarına komşu olan idrar torbasının bombeleşmesidir. Öksürme, hapşırma, ağır bir nesne kaldırma gibi karın içi basıncını artıran durumlarda hastanın idrar kaçırmasına neden olur.
Rektum (kalın bağırsak) sarkması:
Vajina arka duvarıyla komşu olan rektumun vajinaya doğru bombeleşmesidir. Yol açtığı şikayet ise kabızlıktır.