Hafta başında açıklanan Mayıs ayı istihdam verilerine göre, işsizlik oranı belirgin bir şekilde düştü. Geçen yıl Mayıs'ta yüzde 13.6 olan işsizlik oranı bu yılın aynı ayında yüzde 11'e kadar geriledi. Böylece, yaklaşık 1.5 milyon kişi işgücüne katılmış oldu. Yeni katılanların 1 milyon 177 bin kişisi tarım dışı sektörlerde istihdam edilmeye, kalan 423 bin kişi ise tarım sektöründe çalışmaya başladılar.
Ekonominin sağlıklı büyüdüğünün ve performansındaki düzelmenin en önemli kriterlerinin başında "tarım dışı istihdam" faktörü geliyor. Dolayısıyla, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) pazartesi günü yayımladığı rakamlar sanayi sektörünün istihdam yarattığını gösteriyor. 2009 Mayıs ayında yüzde 17 olan tarım dışı işsizlik oranı bir yıl sonra yüzde 13.7'ye indi. Diğer dikkat çeken gelişme ise genç nüfustaki istihdam oranı... Yine iki dönemi karşılaştırdığımızda oranının yüzde 24.9'dan yüzde 19.8 düştüğünü gözlemliyoruz.
MEVSİMSEL ETKİLER
Açıklanan veriler üzerinde, bazı faktörleri dikkate almadan, yukarıdaki şekilde iyimser yorum yapmamız mümkün hale geliyor. Ancak, rakamlara önemli etki yapan mevsimsel faktör arındırıldığında ortaya çıkan sonuçlar aslında ortada abartılmayacak bir durum olduğunu da göstermiyor değil.
TÜİK tarafından mevsimsel etkilerden arındırılmış temel işgücü verilerine göre, işsizlik oranı Mart ayından bu yana değişmiyor. Yüzde 12'ye demir atmış adeta. Üstelik istihdam oranı yüzde 43.1'den 43'e gerilemiş. İşgücüne katılma oranı da yerinde sayıyor. Uzun süredir yüzde 48-49 aralığında inip çıkıyor. Sonuçta, geçen yılın Kasım ayında "bir önceki döneme göre değişim oranı" pozitif eğilim gösterirken, bu yılın Mayıs ayında 0.1 puan azalmış.
Altını çizmemiz gereken bir gelişme de, kamu kesimi tarafından yapılan istihdam oranı. Yerel yönetimlerde dahil tüm kamuda çalışan sayısı Mayıs'ta 2 milyon 959 bine ulaşmış. İşsizlik oranındaki azalmada kamu kesiminin de önemli payı olduğunu söyleyebiliriz.
TÜİK verilerinden önce Ankara Ticaret Odası yaptığı çalışmada, çok kritik bir gerçeğin altını çizdi. ATO'nun raporuna göre 3 milyonu aşan işsizlerin üçte birisi hane halkı reisi konumunda. Yani aile geçiminden sorumlu, ancak işsiz 1 milyonun üzerinde kişi bulunuyor. İstihdam edilen aile reislerinden yaklaşık 4 milyonun üzerindeki grup ise ne yazık ki kayıt dışı çalışıyor. Sosyal güvencesi olmadan.
GENÇ İŞSİZLER
Son olarak Uluslararası İşgücü Organizasyonu'nun (ILO) çalışmasına değinelim... ILO tarafından yapılan çalışmada genç nüfusa iş yaratılamadığı, dolayısıyla "kayıp bir kuşak" ortaya çıktığı uyarısı yapılıyor. Küresel düzeyde genç işsiz sayısı 85 milyonu aşıyor. Özetle, işsizlik küresel düzeyde kronikleşiyor ve çözümü her geçen gün zorlaşıyor.
Sanayi üretim endeksi, kapasite kullanım oranları ve sanayi ciro endeksi gibi bir dizi büyümenin öncü göstergelerinde geçen yılın aynı ayına göre yükselme olsa da, bir önceki aya göre ya oldukça az bir artış ya da gerileme var. Bu da, Türkiye ekonomisinin büyümedeki temposunun düştüğünü gösteriyor. Dolayısıyla, belirgin olarak düşen momentum karşısında özel kesimin istihdama yapacağı katkının sınırlı kalma olasılığı yükseliyor önümüzdeki dönemde. O zaman iş kamu kesimine kalıyor. Hükümet yüzde 10 işsizlik hedefi için kamuya yüklenmesi gerekiyor.
