Gündemdeki maddeler azaldıkça piyasa aktörleri ekonomik ve mali cepheden sinyaller alamıyor. Son birkaç aya kadar kredi derecelendirme notunda artış beklentisi, ABD Merkez Bankası FED'in üçüncü parasal genişleme programını pürüzsüz sürdüreceği tahminleri piyasalarda ılımlı rüzgarların esmesi için yeterli idi. Hem hisse senetleri hem de tahviller bu aralığı tarihi rekorlara erişecek şekilde değerlendirdi. Son hafta gerek küresel piyasaların gerekse Türkiye piyasalarının tadı kaçtı, bu yüzden ileriye yönelik belirsizlik algısı da arttı.
Bandı kısaca geriye saralım... İlk olarak hiç beklemediğimiz bir zamanlama ile Standart and Poors Türkiye ekonomisi hakkında sanki daha önce olumsuz cümleleri sarf etmemiş tavır içinde methiyeler dizerek notu bir kademe artırmış, yatırım yapılabilir not sınırına taşımıştı. S&P'nin ardından Moody's'in not artırım beklentisi de listeye eklenince BİST 100 endeksi son 1 ayda yüzde 8.3 yükseldi. 3 ay vadeli TRLIBOR faizleri 120 baz puan, gösterge tahvil 25 baz puan aşağı geldi. Olumlu etki doğal olarak eurobondlara da yansıdı, 2030 itfa tarihli dolar cinsinden eurobond faiz oranı yüzde 4.37 puana kadar indi. Bu arada FED Başkanı Bernanke son aylarda parasal genişlemeye devam kararına gelen muhalefetleri iyi göğüsleyip, sorunsuz süreceği mesajlarını da unutmayalım olumlu süreçte.
NELER OLMUŞTU?
Geçmişe kısaca göz attıktan sonra nelerin değiştiğine bakalım...
Öncelikle, FED yalpalamaya başladı diyebiliriz. Üçüncü parasal genişlemenin devamlılığı ile ilgili tutarsız diyebileceğimiz açıklamalar yapmaya başladı Bernanke. Aslında, çokta haksızlık yapmayalım. Mayıs toplantısı sonrasında şöyle objektif ve açık bir cümle yer almıştı kamuoyu açıklamasında, "Gerek görülürse parasal genişlemenin sınırları genişletilebilir, eğer koşullar değişirse parasal genişleme aşağı çekilebilir."
Ne kadar açık ve seçik bir açıklama değil mi? İstediğiniz yöne çekebilirsiniz. Zaten, para sihirbazları da bunu yapıyor son haftalarda. Borsalar yükseliyor, FED devam edecek para saçmaya, borsalar düşüyor FED sonlandıracak parasal genişleme programını gibi bilimsel izahlar getiriyorlar piyasa hareketlerine.
İkinci değişen beklenti S&P'nin biraz yan çizmeye başlaması. Türkiye'nin cari açık sorunu var. Özelikle finansmanı sıkıntı yaratabilir, dış duyarlılık yüksek. Olumlu değişiklik olduğunda not artacak. Bu tespitlerin sanki yeni bir sorun keşfetmiş ya da birkaç ay önce not artırdığında bu sorunlar yokmuş gibi duyurulması çok samimi gelmiyor.
FED ve S&P dışında başta Çin olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin büyümeye yönelik öncü göstergelerinin kötü sinyaller vermesi de piyasa aktörlerinin risk algısında bozulmalara ve sonuçta kararsız kalmalarına neden oluyor. Son bir faktöre daha değinelim... Euro Bölgesi'ndeki sorunlu ülkelerin tansiyonu piyasalara etki yapmayacak seviyelere doğru ilerliyor. Umarız öyle devam ediyor.
UYGUN ZEMİN
Toparlayalım ve bundan sonra ne olur sorusunun yanıtını arayalım...
Çok büyük olasılıkla S&P her ne kadar "naz yapıyor" olsa da en geç üçüncü çeyrekte Türkiye'nin döviz cinsinden uzun vadeli kredi notunu yatırım yapılabilir seviyeye çekecek. FED, enflasyon izin verdiği sürece ki veriyor, işsizlik oranını yüzde 6.5 seviyesine çekebilmek için en az 2-3 ay daha politikasında bir değişikliğe gitmeyecek. Çin ve Hindistan sanayi üretim endeksi verileri ile korkutmuş olsalar bile önümüzdeki aylarda yeniden büyüme hızına ivme verecek öncü göstergelere kavuşacaklar. Her şeyden öte, tüm gelişmiş ülke merkez bankalarının sıfıra yakın gevşek para politikası uygulamaları bile piyasaların yılı sorunsuz kapatmaları için yeterli olabilir.
Yeni yabancı sermaye girişleri, varlık barışından gelecek kaynak, bankacılık gibi bazı sektörlerde karlılık oranlarının halen yüksek olması, fiyat kazanç oranı düzeyi (14.26), günlük işlem hacminin son bir ayda yüzde 80 artışla 3.5 milyar TL'nin üzerine çıkması gibi unsurlar da piyasalar için uygun zemin oluşturuyo.
