Türkiye İstatistik Kurumu dün ekonomi için kritik iki makroekonomik büyüklüğü yayımladı. Birisi "Sanayi Üretim Endeksi" ve diğeri ise "İşgücü İstatistikleri" çalışmaları...
Her iki gösterge de bir yerde ekonominin performansını yansıtıyor. Sanayideki üretimin sonucunu veren Endeks iki ay önce eş dönemine göre yüzde 5,6, bir önceki aya göre yüzde 3,5 yükselmiş. Sanayi üretimindeki artışın sınırlı düzeyde kalması doğal olarak istihdama yeterli katkıyı veremediği sonucunu da bize gösteriyor. Yine de hizmet sektörünün devreye girmesi ile istihdam edilenlerin sayısı biraz daha yukarı seviyelerde gerçekleşebiliyor. Sanayi üretimine göre bir ay gecikmeli gelen istihdam verilerine göre Haziran ayında işsizlik oranı yüzde 10,2 olmuş. Tarım dışarıda tutulduğunda oran yüzde 12,1'e çıkıyor. Geçen yılın aynı ayında da bu seviyelerdeymiş işsizlik oranı... Göstergelerin son düzeylerine göre ne ifade ettiklerini okumaya çalışalım...
YETERLİ DÜZEYDE ARTMAMIŞ
Sanayi Üretim Endeksi gerçekten hayati önem taşıyan bir veri...
Çünkü endeks, ekonominin sanayi kesiminde meydana gelen gelişmeleri göstermesinin yanı sıra aynı zamanda uygulanan ekonomik politikaların her dönemde ortaya çıkan etkilerini de ölçüyor.
Endeksin gerilemiş olması politikaların ekonomi üzerinde olumsuz etki, tersi olduğunda da olumlu etki yaptığı sonucu çıkarıyoruz. Son veriye göre uygulanan politikaların kısmen olumlu yansımasından bahsedebiliriz. Ancak yıllık düzeyde hatta endeksin baz alındığı 2015 yılından bu yana kat ettiği yola göre sanayide üretimin pek yeterli olmadığını bu yüzden belli sanayi ürünlerinin, özellikle katma değer yaratan ve teknolojisi yüksek üretim için yapısal reform paketinin somut bir şekilde tasarlanmasında fayda var.
Bugüne kadar çıkarılmış ama tam verim alınamayan teşvik paketlerinden teknoparklar gibi uygulamalara kadar mevcut düzenleme yelpazesi yeniden şekillendirilerek reform paketine dahil edilebilir.
Belki yakın zamanda açıklanacak Orta Vadeli Programda buna tanık olabiliriz.
2015 yılından bu yana sanayi üretimimiz yaklaşık yüzde 18 civarında artmış. Aramal üretimindeki artış seviyesi ise yüzde 16'larda.
Sermaye malları da aynı durumda...
Üretim için gereken girdileri kendimiz üretmek yerine ithal etmeyi tercih ediyoruz.
Toplam ithalatta aramalın payı yüzde 70'lere ulaşıyor.
GENÇ İSTİHDAMINA YANSIR
İşte bu konunun da yapısal reform paketinde dikkate alınması gerekiyor.
Durum böyle olunca yani sanayideki üretim, Türkiye ekonomisinin büyüme potansiyeline uygun yükselmeyince istihdam edilenlerin oranı da yüzde 48,4 düzeyinde gerçekleşmiş.
Toplamın yarısından fazlası, yüzde 54'ü hizmet sektöründe istihdam edilmiş. Sanayinin payı yüzde 19'larda kalıyor.
Önemli bir noktanın daha altını çizelim.
Sanayi üretimi yukarı çekilebilirse genç istihdamında da paralel olarak artış gözlemleyebileceğiz. Sanayi sektörüne göre eğitim almış gençler burada yeterli alan açılmayınca ister istemez eğitimlerine uygun işte istihdam edilmiyorlar. Sanayi kesiminin önemine bir ekleme daha yapalım. Sanayide istihdam edilenlerin sayısı artarsa sosyal güvenlikten mahrum çalışanların sayısı da orantısal olarak aşağı gelecek. Ne yazık ki sosyal güvenliği olmadan çalışanların yani kayıt dışında olanların oranı yüzde 34'leri buluyor.
Sanayi sektöründe kapsamlı reformun hızlı bir şekilde ele alınması ekonomi açısından hayati önem taşıyor.