Merkez Bankası gibi ekonomi aktörleri de sonbahar itibarıyla temkinli olmayı tercih etmeye başladılar. Küresel ekonomik konjonktürün daha da zorlaşmasından Türkiye de doğal olarak nasibini alıyor. Bir de Türkiye ekonomisine özgü sorunlarda eklenince belirsizlik ve buna bağlı risk algısı da güçleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu elde ettiği verilerle gerek mevcut durum gerekse önümüzdeki 12 aylık dönemde tüketicilerin ekonomiden neler beklediklerini açığa çıkarmış. TÜİK, "Tüketici Güven Endeksi" çalışması ile tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerinin ölçülmesini amaçlıyor. Katılımcıların yöneltilen sorulara verdikleri cevaplar sonrasında TÜİK bunların yüzdesel farklarını alarak endeks oluşturuyor. Endeksin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser olduklarını, 100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser olduklarını ifade ediyor. 16 detay soru sorulmuş, verilen yanıtlardan sadece yarı dayanıklı tüketim malı alma eğilimi bölümünde endeks değeri 105,5 değeri ile 100'ün üzerine çıkmış, diğer tüm alt kalemlerdeki değerler 100'ün altında kalmış.
KONUT SEKTÖRÜ BEKLEMEDE
Ekonomi aktörlerinin ekonomiye duydukları güveni en fazla dayanıklı tüketim malları, otomobil ve konut gibi alt sektörlerden gözlemleyebiliyoruz. Yani tüketicilerin alım gücünün oldukça üstünde bir tutarla yapacakları tüketimlerde ekonomiye duydukları güvene göre karar veriyorlar. Zaten dayanıklı tüketim mallarını geride bıraktığımız 3 ayda almışlar mı ve önümüzdeki 3 ayda almayı düşünüyorlar mı? sorusu sonrası çıkan endeks değeri bir yerde büyümenin öncü göstergelerinden birisi olarak kabul edilir. Dayanıklı tüketim mallarında endeks değeri Temmuz ayında 97,3'den 96,9'a gerilemiş. Gelecek 12 ayda otomobil alır mısınız sorusuna verilen yanıt sonucunda bu grubun endeks değeri 11 seviyesine inmiş. Benzer şekilde konut alımlarında ve konut tadilat taleplerinde de gerileme söz konusu. Malum konut sektörü faizlerin yüksek olması nedeniyle talep açığı yaşıyor. Bundan sonra Merkez Bankasının alacağı aksiyonlar sonrasında konut kredileri faiz oranları makul seviyelere gelirse konut sektörü de yeniden canlanmaya başlayabilir.
ÜRETİCİLER GÜVENİYOR MU?
Ekonominin diğer aktörü üreticiler de tüketiciler gibi hafif güven kaybı yaşamışlar TÜİK verilerine göre. Hizmet sektörü temsilcilerinin Güven Endeksi Temmuzda yüzde 2,2 gerileyerek 83,5 düzeyine inmiş. Perakende sektöründeki güven kaybı ise yüzde 3,3'lerde. Bu sonuçla sektörün güven endeks değeri 90'larda kalmış. Mevcut iş hacmi ve satışları aynı zamanda geleceğe yönelik iş hacim ve satış beklentileri de yüzde 5'ler civarında kayba uğramış. Sadece inşaat sektörünün güveninde biraz artış var. Onlarda Merkez Bankası'nın faiz indirimine ister istemez güveniyorlar. Yukarıda çizdiğimiz resim ekonomide büyümenin makul seviyelerin altına gerilediğini teyit ediyor. Açıkçası ekonomi biraz soğumuş durumda. İşte bu yüzden Merkez Bankası ekonomiyi yeniden ısıtmak için başta faiz oranlarını düşürmek olmak üzere bazı önlemler almayı planlıyor.