Bunlar olmazsa olmaz.
Belli bir süre sigortalı olmak (kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl), ilk sigortalı olduğunuz tarihe göre belirli bir süre prim ödemek ve yine işe giriş tarihinize göre belli bir yaşı tamamlamak.
Bu üçü bir araya gelmeden emekli olmak mümkün olmuyor.
9 Eylül 1999'dan sonra ise, yaş ve prim şartı yükseliyor. Bu kez yıl şartı ortadan kalkıyor. Erken sigortalı olup hem primi hem yılı dolduranlar yaş şartı için maalesef beklemek zorundalar.
Bu bekleme süresini çalışarak da geçirebileceğiniz gibi ihtiyacınız yoksa çalışmadan da bekleyebilirsiniz.
Bu üç şarttan yıl şartı zaman zaman yanlış anlaşılıyor.
Bu konuda sorular da geliyor. Okurumuz Figen Yasak da bu konuyu sormuş:
25 Ocak 1992 tarihinde ilk kez sigortalı oldum. 3 yıl çalıştıktan sonra işi bırakmak zorunda kaldım. Ardından 5 yıl daha çalıştım ve yine ara verdim. Şimdi 2 yıldır yine çalışıyorum. Topladığım zaman 10 yıllık çalışmam var. 20 yılı doldurmam için 10 yıl daha mı çalışmam gerekiyor?
- Figen Hanım, sorunuzun cevabı 'hayır' olacak. Sizin yılı doldurmak için değil primi tamamlamak için çalışmanız gerekiyor. Yılınız çoktan dolmuş. Biraz daha açalım... Emeklilikteki yıl şartı sizin ilk sigortalı olduğunuz tarihten bu yana geçen süreyi ifade ediyor. Yani sigortalı olarak çalıştığınız süre değil, çalışmasanız da akan zaman olarak değerlendiriliyor.
Sizin durumunuza baktığımızda emeklilik şartlarınız 48 yaş 5.525 prim günü ve 20 yıl.
Buna göre sizin için 20 yıl şartı 25 Ocak 2012 tarihinde dolmuş oluyor.
Yani ilk sigortalı olduğunuz tarihten bu yana 20 yıl geçmiş oluyor. Çalışmanız gereken gün sayısı ise 5.525. Bu da yaklaşık 15,5 yıl ediyor. Siz bunun 10 yılını zaten çalışmışsınız.
Kalanını da çalışıp 48 yaşınızda emekli olacaksınız.
Tabii bu kalan kısmın bir bölümünü doğum borçlanması gibi yöntemlerle tamamlamak da mümkün.
HİZMET TESPİTİ YAPTIRIN
Burada bir konuyu da kısaca izah edelim. Çünkü birçok okuyucumuz bu konuda soru gönderiyor. Yıl şartını hesaplarken ilk sigortalı olunan tarih önem kazanıyor demiştik. Kimi zaman çalışanlar bir işyerinde olmalarına rağmen sigortaları yaptırılmıyor ya da primleri yatırılmıyor. Bu durumda hukuk sizin yanınızda korkmayın. Geçmişte bir işyerinde fiilen çalışmışsınız ama bu kayıtlarda görünmüyorsa yani sigortanız yaptırılmadıysa hizmet tespiti için hem SGK'ya başvurabilir hem de dava açabilirsiniz. Çalıştığınız işyerini ve hangi zamanda çalıştığınızı tüm delillerle birlikte toplayıp kuruma yazılı başvuruda bulunabilirsiniz. Ya da hizmet tespit davası açabilirsiniz. Burada bazı durumlarda zaman aşımı devreye giriyor buna da dikkat edin.
Delilleriniz sağlamsa bu yıllarınız sayılacak işe giriş tarihiniz geriye çekilecektir.
Böylece daha erken emeklilik imkanına kavuşursunuz.
İHTİYAÇ OLUNCA ÖDEYİN
Eşim Ekim 1971 doğumlu. 1991 Aralık ayından 2004 yılına kadar sigortalı çalıştı. Toplam 3.750 gün prim ödemişliği var 2 doğum yaptı. Ne kadar süre borçlanmamız lazım? Ne zaman ödememizi önerirsiniz? Sencer BAŞARAN
- 20 yıl 48 yaş ve 5.525 gün gerekiyor. Yani eşinizin 1.775 güne ihtiyacı var. İki çocuk borçlanması ile 1.440 gün kazanırsınız ve 335 gün daha gerekir. Her halükarda çalışması gerekiyor. Ya da isteğe bağlı ödeyeceksiniz. Çalışma ihtimalini düşünüyorsanız borçlanmayı emeklilik zamanı gelince yapın böylece beklide daha az güne ihtiyaç olacak ya da çalışmalar yetecek, boşuna para vermemiş olursunuz. Çalışma imkanı hiç olmayacaksa hemen yapın derim. Çünkü borçlanma miktarı her yıl asgari ücret ile artıyor. Örneğin 2015'de 1.273,5 lira olan asgari ücrete göre aylık ödeme en az 407,52 TL iken bu yıl 1.647 liralık asgari ücrete göre 527,04 liraya çıktı. Her yıl bu rakam artacak.
DİKKAT İHBAR ŞARTI VAR
Bir şirkette 7 yıldır çalışıyorum. Başka bir iş dolayısıyla işten ayrılmak istiyorum. İşyerine ne zaman bildirmeliyim. Bildirmezsem para mı ödeyeceğim? Fuat KATİP
- Kıdem tazminatının yanında ihbar tazminatı da bulunuyor. Bu karşılıklı bir tazminat. Yani işveren sizi çıkartmak istediğinde hemen ayrılmanızı isterse size ihbar tazminatı ödüyor. Siz de bildirdiğiniz gün ayrılırsanız bu kez işverene ihbar tazminatı ödersiniz. Çalıştığınız süreye göre (3 yıldan fazla) işverene 8 hafta önceden yazılı olarak ayrılacağınızı bildirmek zorundasınız. Bildirmezseniz işveren 8 haftalık ücret tutarını sizden talep edebilir. Kıdem tazminatı hakkınız ise istifa ettiğiniz için bulunmuyor. Ama ilk sigortalı olduğunuz tarih 9 Eylül 1999'dan önce ise, SGK'dan alacağınız yazı ile tazminatınızı talep edebilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
Doğum tarihim 10.05.1971. Bağ-Kur girişim 17.02.1998. O tarihten bu yana kesintisiz ödüyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Mehmet SARI
- Bağ-Kur'a göre 9 bin prim günü ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. Bu durumda 2023 yılında prim gününüz tamamlanacak. 10.05.2028'de ise yaş şartınız dolacak. Primleriniz tamamlanmışsa bu tarihte emekli olursunuz. Son 3.5 yıl (1.261 gün) SSK'lı olarak bir yerde çalışırsanız 5.900 prim
günü ile emekli olursunuz ve 9 bin gün ödemek zorunda kalmazsınız.22.01.1965 doğumluyum. 20.12.1988 tarihinde isteğe bağlı ile sigortalı oldum. 02.01.2002 tarihinden itibaren de SSK'lı olarak çalışıyorum. Ne zaman emekli olurum? Nalan ÇAMCILAR
- 20 yıl 45 yaş ve 5.300 prim günü şartlarına tabisiniz. Prim sayınızı yazmamışsınız. Priminizi tamamladığınızda emekli olursunuz. Yaş şartınız tamam. Bu arada doğumlarınız varsa üç çocuğa kadar borçlanarak prim kazanabilirsiniz.
25.10.1970 doğumluyum. 18.03.1989 tarihinde sigortalı oldum. Arada boşluklarım var halen çalışıyorum. 6 binin üzerinde primim var. Ne zaman emekli olabilirim. Tarih verebilir misiniz? Yasin BAYRAKTAR
-25 yıl 51 yaş ve 5.450 prim günü şartlarınız bulunuyor. Yılınız 2014'te dolmuş. Priminiz de tamam. Yaşınızın dolacağı 25.10.2021 tarihinde emekli olabilirsiniz.