Türkiye'de çok sayıda emekli çalışmaya devam ediyor.
Bunların bir kısmı başka şirketlerde maaşlı olarak çalışırken bir kısmı da kendi adına işyeri açıyor ya da şirketlere ortak oluyor.
Bu emeklilerimizin uzun süredir bir sıkıntısı vardı. Kendi adlarına iş yaptıkları için emekli maaşlarından yüzde 15 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) adı altında kesinti yapılıyordu. Hükümet önce bu oranı yüzde 10'a düşürdü.
Son yapılan değişiklikle de bu yüzde 10 da kaldırıldı. Memur emeklilerinin Mart ayından itibaren SSK ve Bağ- Kur emeklilerinin ise Nisan ayından itibaren maaşları tam yatırıldı. Böylece maaşlarında yüzde 11.1 oranında bir artış da meydana geldi. Bu da 350 lirayı bulan miktarlarda yansıdı.
Şimdi emekliler kendi işyerlerini açarlarsa bu parayı ödemeyecek.
Okuyucumuz Hasan KARAKUYU da bu konuyu merak ediyor. Sorusu şöyle:
SSK emeklisiyim. Kendi adıma bir işyeri açmak istiyorum. Bağ- Kur'a kayıt olmam gerekiyor mu?
Hasan bey işyeri açtığınızda ya da bir şirkete ortak olduğunuzda bu durum vergi dairesine, yaptığınız işe göre meslek örgütlerine, ruhsat için belediyelere, ticaret odalarına bildiriliyor.
Tabii aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumu'na da (SGK) bildirmeniz gerekiyor. Kendi adınıza iş yaptığınız için sizin statünüz eski adıyla Bağ-Kur olan 4B olarak belirlenecek.
Burada bir fark var.
Eğer emekli olmasaydınız her ay sigorta priminizi yatırmak durumunda kalacaktınız. Emekli olarak işyeri açtığınızda, eğer kaldırılmamış olsaydı yüzde 10 SGDP ödemek zorunda kalacaktınız. Daha doğrusu emekli maaşınızdan kesilecekti.
BİR ÖDEME YAPILMIYOR
Şimdi herhangi bir prim ödemeden vergi mükellefi olarak işyerinizi işletebileceksiniz. Zaten sağlık hizmetlerinden emekli olarak yararlandığınız için ayrıca Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi de ödemeniz gerekmiyor. Şimdiden yeni işyeriniz hayırlı olsun.
Yeri gelmişken hatırlatalım. Bu kesintinin kaldırılması sadece 4B statüsünde olanlar, yani kendi namına çalışanlar için. 4A sigortalısı olarak bir işyerinde veya banka sandığı kapsamında çalışanlarla ilgili değişiklik yapılmadı. Dolayısıyla şirketlerde çalışan emekliler için bir değişiklik yok, onlar adına SGDP'ni firmalar ödüyor. Bu tür çalışanlardan yüzde 7.5 işçi payı, yüzde 22.5+2 (Kısa vadeli sigorta) işveren payı olmak üzere SGDP kesilmeye devam ediyor. Bu ödenen primlerin emeklilik primleriyle ilgisi yok. Dolayısıyla ikinci bir emeklilik söz konusu olmuyor.
TAZMİNAT ŞARTI YOK
20 gün önce İşyerinden küçülme gerekçesiyle çıkartıldım. Tazminat almadım. İşsizlik maaşına başvuramaz mıyım? Mustafa SİPAHİ
Mustafa bey öncelikle geçmiş olsun. Umarız en kısa sürede yeni bir işe kavuşursunuz. izlik maaşı alabilmek için şu şartlar bulunuyor:
Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak,
Son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.
Gördüğünüz gibi burada tazminat alınması gibi bir şart yok. Yukarıdaki şartları taşıyorsanız rahatlıkla İŞKUR'a başvurup ödeneğinizi alabilirsiniz.
Tazminat alabilmek için aynı işyerinde en az bir yıl çalışma şartı var. Oysa işsizlik sigortası için 4 ay yetiyor.
Tabii son 3 yıldaki 6500 gün primi unutmamak lazım.
İŞSİZLİK MAAŞINDA İSTİSNA VAR
İşsizlik sigortası için son 120 gün içinde hastalıktan dolayı sürekli çalışamadım. Dolayısıyla 120 günü dolduramadım. Şimdi işten çıkartıldım. Yine de maaş alabilir miyim? Fatma ATİK
İşsizlik maaşı almanın şartlarından birisi de son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışma şartı. Fakat yasa burada bazı istisnalar tanıyor.
Hastalık da bu istisnalardan birisi.
Hastalık yüzünden işe gidemediyseniz ama sözleşmeniz devam ettiyse işsizlik maaşı alabilirsiniz. Bunun için hizmet sözleşmesi devam ederken prim yatırılmasa da istisna sayılan haller şunlar: Hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi istihdam, grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afet.
Bu sebeplerden dolayı işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, son 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmıyor. Gerekli belgelerle İŞKUR'a müracaat ederseniz maaşınız bağlanacaktır. Tabii diğer şartları da unutmayın. Yukarıda Mustafa Bey'e verdiğim cevapta bu şartları sıralamıştım.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
25.09.1979 doğumluyum, sigorta girişim 20.10.1996. Gün ve yaş olarak ne zaman emekliliğe hak kazanırım? Ayhan SAVAŞ
25 yıl 56 yaş ve 5825 gün şartlarınız var. Yıl hesabı 18 yaşını doldurduğunuz tarihten itibaren hesaplanıyor. Bu yüzden 25 yıllık süreniz 2022'de dolacak. Priminiz tamamlandığında yaşınızın dolacağı 25.09.2035 tarihinde emekli olursunuz.
1979 doğumluyum, 1994 sigorta tarihim. 10 senedir çalışıyorum. 3600 günüm var. Ne zaman emekli olurum? (Sibel)
şe girişiniz 23 Mayıs 1994'ten önce ise 20 yıl 50 yaş ve 5675 güne, sonra ise 51 yaş ve 5750 güne tabisiniz. Eğer çalışma imkanınız yoksa, 3.600 günle emekli olabilirsiniz. Fakat bunun için 58 yaşını beklemeniz gerekiyor.