Emeklilik hesaplamaları yapılırken hem kadın hem de erkek sigortalılar için bazı avantajlar bulunuyor.
Kadınlar doğumları sayesinde 6 yıllık prim kazanırken erkekler de askerlik sürelerini kullanarak 2 yıla kadar erken emeklilik imkanına kavuşuyor.
Askerlik ile erken emeklilik sisteminde er ve erbaşlar farklı değerlendirilirken yedek subaylar için memurluk sistemi devreye giriyor. Askerlik süresini borçlananlar işe giriş tarihlerini borçlandıkları gün kadar geriye çekebiliyor ve 1 yıl erken emekli olabiliyor.
ASTEĞMENLİKTE DE PRİM YATIYOR
Yedek subay olarak askerlik yapanlar da yedek subay okullarında geçen süreleri borçlanarak prim kazanabiliyor. Ancak asteğmen olarak görev yaptıkları süreler ise onların emeklilik hesabında kullanılıyor. Askerliği yedek subay olarak yapanlar, asteğmenliğe geçtikleri andan itibaren Emekli Sandığı (4C) kapsamında sigortalı sayılıyor.
Dolayısıyla bu süreler emeklilik hesabında kullanılıyor.
TARİH ÇOK ÖNEMLİ
Askerliklerini asteğmen olarak yapanların hesaplamalarında iki türlü dönem ortaya çıkıyor. Askerliğin sigortadan önce ve sonra yapılması hesapları da değiştiriyor.
1-Önce işe girenler: Yedek subaylıktan önce SSK'lı olanların işe giriş tarihleri asteğmenlik süresinin 4'te 1'i kadar geriye götürülüyor. Yani 12 ay asteğmen olan bir sigortalının işe giriş tarihi 3 ay geriye çekiliyor.
Böylece işe giriş tarihine göre 1 yıl erken emekli olma imkanı kazanılabiliyor. Ayrıca primler de toplam primlerin üzerine ekleniyor.
2-Sonra işe girenler: Önce yedek subay olup sonra SSK'lı olunmuşsa bu kez farklı hesaplamalar gündeme geliyor.
4C'li oldukları yani asteğmen oldukları tarih yedek subaylık süresinin 4'te 1'i kadar geriye götürülerek işe başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Yani burada 3 aylık Fiili Hizmet Zammı (yıpranma) uygulanıyor.
ÖRNEK HESAPLAMA
Ayrıca ödenen primler de toplam prime ekleniyor. Bunu bir örnekle açıklayalım: Okurumuz Ahmet beyin 4C'li olduğu (asteğmenlik) tarih 15.08.1991.
12 aylık asteğmenlik süresinin dörtte 1'i kadar da bu tarihi geri götürebiliyoruz. Dolayısıyla ilk sigorta olduğu tarih 15.05.1991 oluyor. Buna göre Ahmet beyin emeklilik şartları 25 yıl 52 yaş ve 5525 gün oluyor.
Oysa ilk asteğmenlik tarihinde kalsaydı 53 yaşında emekli olabilecekti. Yedek subaylığı dikkate alınmasaydı bu kez ilk işe girdiği tarihe göre hesaplama yapılacak ve yaş şartı daha da yükselecekti.
ARALIK BİTMEDEN BORÇLANIN
Erken emeklilik için doğum, askerlik ya da yurt dışı borçlanması yapacaklara bir hatırlatmada bulunalım.
Ocak ayı ile birlikte asgari ücret artacağı için borçlanmaları Aralık ayı bitmeden yapanlar karlı çıkacaklar. Borçlanmalar aylık olarak brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar yapılıyor.
Dolayısıyla asgari ücretteki artış borçlanma rakamını da yukarı çekiyor. Eğer net asgari ücret 2 bin lira olursa 18 aylık askerlik borçlanmasında 3 bin lira, 24 aylık doğum borçlanmasında da 4 bin lira daha fazla ödeme durumu ortaya çıkacak.
ASKERE GİDENE İŞSİZLİK MAAŞI
15.07.2018 tarihinde işyerimden askerlik sebebi ile ayrıldım sonra çıkan bedelli askerlik için uzun dönem askerliğimi iptal ettirip bedelli askerliğe çevirdim. Geçen 5 ay süresince hiçbir yerde çalışmadım ve işsizlik maaşına terhis belgem olmadığı için maaş alamadım.
Şimdi İŞKUR'a tekrardan gittiğimde bana 3 ay süre sınırı olduğunu bu yüzden yine maaş hakkı kazanamadığımı söylediler Uğur DEMİRBAŞ
Bu konuda geniş bir yazım yine bu köşede yayımlanmıştı.
14.07.2018 tarihinde 'askere gidene işsizlik maaşı' başlıklı yazımda detayları anlattığım gibi, askere gitmek için ayrılanlar dönüşte eğer prim şartlarını da taşıyorlarsa işsizlik maaşı alabiliyorlar.
Ancak burada işten ayrıldıktan sonraki tarih ile askere gidildiği tarih arasında en fazla 90 gün yani 3 ay geçmesi gerekiyor. Ayrıca işyerinizin de sizin çıkışınızın askerlik sebebiyle olduğunu İŞKUR'a bildirmesi gerekiyor. Askerlik süresince işsizlik maaşı alınamıyor.
Terhisten sonra da bir ay içinde müracaat etmek gerekiyor.
FİİLİ ÇALIŞMA ŞART
18 yaşında lise öğrencisi olan oğlum annesinin danışmanlık şirketinden sigortalı olsa emeklilik yaşı hesabında bir problem olur mu? Ya da daha önce staj yaptığı bir imalat şirketinden sigorta girişi yaptırsak durum nasıl olur? Oğuz BAYAR
4A sigortasının geçerli olması için öncelikle fiilen çalışılıyor olması gerekiyor. Bir şirkette sigortalı olarak gösterilmek diye bir durum kabul edilmiyor. Yani 'hatır sigortası' kanunen geçerli değil. Bu durum tespit edilirse hem yatırdığınız paralar yanar hem de günler geçersiz sayılır.
Öğrenci olduğu için okul dışındaki zamanlarda çalışabilir, bunu da part-time çalışma olarak gösterebilir, SGK'ya da bu şekilde bildirimde bulunabilirsiniz. Ancak tekrar hatırlatalım, fiili çalışma olmadan yapılan sigortalar geçersiz sayılıyor