Türkiye'de çalışma hayatına baktığımızda yüzde 60'ın üzerinde bir oranla erkeklerin ağırlıkta olduğunu görüyoruz. Kadınlara sağlanan birçok haklar erkeklere ve özellikle babalara da sağlanıyor.
Annelerin doğum izni süt parası gibi haklarından babalar da yararlanabiliyor.
Ayrıca sadece biyolojik babalar değil evlat edinenler için de haklar bulunuyor.
Erkek çalışanların en çok yararlandıkları hakların başında ise askerlik borçlanmasıyla erken emeklilik geliyor.
Emekli olmak için belli bir yaşı ve yılı doldurup prim ödemek gerekiyor. Ancak askerlik süresi emeklilik yaşını geri çekebiliyor.
Askerliğin emeklilik yaşını geri çekebilmesi için, sigortadan önce yerine getirilmiş olması gerekiyor. Böylece işe girdiğiniz tarih askerlik süresince geriye doğru gidiyor. Askerliğini sigortadan önce er veya erbaş olarak yapanlar öncelikle işe girdikleri tarihe bakmalılar. Bu tarihten geriye doğru kaç ay gittiklerinde yaş şartı değişecekse o kadar gün borçlanarak emekliliği öne çekebilirler.
ÖRNEK HESAPLAMA
Örneğin; Mehmet bey 10.09.1970 doğumlu ve 10.07.1993 tarihinde işe girmiş ve askerliğini de sigortadan önce yapmış olsun. Mehmet beyin emeklilik şartları 25 yıl, 54 yaş ve 5675 gün. Emekli olacağı tarih 10.09.2024. Eğer 8 aylık askerlik borçlanması yaparsa işe giriş tarihi 10.11.1992'ye çekilecek.
Şartlar 53 yaş 5600 gün, emeklilik tarihi 10.09.2023 olacak.
ASTEĞMENLERDE DURUM
Asteğmen olarak askerliğini yapanlarda ise 2 ayrı durum söz konusu. Öncelikle yedek subay okulunda geçen süreleri borçlanarak emeklilik hesabında kullanabiliyorlar. Asteğmen olarak görev yaptıkları süreler de emekliliği öne çekiyor. Adaylar, asteğmenliğe geçtikleri andan itibaren Emekli Sandığı (4C) kapsamında sigortalı sayılıyor.
Yedek subaylıktan önce SSK'lı olanların işe giriş tarihleri asteğmenlik süresinin 4'te 1'i kadar geriye götürülüyor. Yani 12 ay asteğmen olan bir sigortalının işe giriş tarihi 3 ay geriye çekiliyor.
Önce yedek subay olup sonra SSK'lı olunmuşsa 4C'li oldukları tarih yedek subaylık süresinin 4'te 1'i kadar geriye götürülerek işe başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Yani burada 3 aylık Fiili Hizmet Zammı uygulanıyor. Ayrıca ödenen primler de toplam prime ekleniyor.
NE KADAR ÖDEMEK GEREKİR?
Askerlik borçlanmasında en düşük ve en yüksek tutarlar, brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.
En az tutar aylık olarak brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar oluyor. Bu da 2019 yılı için 818 lira 68 kuruştur.
Bunun 7.5 katına kadar yüksek prim de ödeyebilirsiniz.
BABALARA ÖZEL İZİNLER VAR
Babaların yararlandığı bazı özel haklar ise şöyle:
- Anneler için olan yarım gün çalışma hakkı babalara da tanınıyor. Hem memurlarda hem de özel sektör çalışanlarında uygulanacak yarı zamanlı çalışma hakkını babalar ve evlat edinenler de kullanabilecek.
- Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin bitiminden, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde yarı zamanlı çalışabiliyor. Yönetmelik ile birlikte sistem devreye girecek.
- Bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşleri de bu haktan yararlanabilecek.
- Özel sektör çalışanları için çıkartılan yönetmeliğe göre doğumda veya doğum sırasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılmayan süreler babaya kullandırılıyor.
- Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta izin kullandırılıyor. Ayrıca bu iznin bitiminden sonra istekleri halinde 24 aya kadar ücretsiz izin de veriliyor.
- Memur babaya eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni veriliyor.
- İşçi babaya; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün ücretli izin verilir.
- Gazeteci baba, eşi doğum yaptığı zaman 3 gün ücretli izine hak kazanıyor.
- Doğum sonrası ödenen süt parası için annenin çalışmış olmasına bakılmıyor. Baba eğer sigortalı olarak çalışıyor ya da kendi namına iş yapıyorsa süt parası babaya ödeniyor.
Emzirme ödeneği için en yakın SGK merkezine çocuğun kimliği ile başvurmak yeterli oluyor.