Türkiye'nin en fazla süt üretilen ilçesi neresi? Ödemiş. En fazla peynir imalatı yapılan ilçe hangisi? Yine Ödemiş... Peki bunu kaç kişi biliyor?
Daha doğrusu kamuoyu biliyor mu? Ne yazık ki hayır! Bugün dünyanın en değerli tarım ürünü süt. Türkiye'nin de artık öyle oldu. Çünkü süt yüksek katma değerli bir ürün. Halen dünyada toplam üretim 600 milyon, Türkiye'de ise 22 milyon ton. Küresel düzeyde 8'nci, Avrupa'da Fransa'nın ardından 2'nci sıradayız.
Aslında bu rakamlar Türkiye'nin büyük performansını gösteriyor. Fakat üretim maliyetleri sorunu ve süt piyasasındaki gelişmeleri de bugünkü yazımın dışında bırakarak esas konuya gelmek istiyorum.
FARKINDALIK SORUNU VAR
Ödemiş, İzmir'in çok önemli tarımsal potansiyeli olan bir ilçesi. Ödemiş denilince aklınıza hangi ürün geliyor diye sorsanız, cevap hazır; patates! Elbette patates önemli bir ürünümüz, asla küçümseyemeyiz.
Ancak günlük ortalama 1500 ton süt üreten bir ilçe kendini anlatamıyor ve yeterince tanıtamıyorsa, ortada çok ciddi bir farkındalık sorunu var demektir.
Yani Ödemiş ilçesi ülkede üretilen toplam sütün yüzde 2.5'ini verecek ve bu müthiş performanstan kimsenin haberi olmayacak!
Bu kabul edilebilir bir şey değil...
ÇÖZÜM YÜKSEK KATMA DEĞER
Diğer yandan sorun sadece süt üretimiyle ilgili diyemeyiz. Asıl sorun ham maddenin nasıl çok daha yüksek bir katma değere dönüştürülmesinde, başka bir ifadeyle mamul hale getirilmesinde yatıyor. İlçede yılda 20 bin tonun üzerinde peynir imalatı yapılıyor.
Bu gerçekten dikkate değer bir rakam.
Ama gene dönüp dolaşıp coğrafi işaret, markalaşma, inovasyon (yenilikçilik) ve ihracat konularına geliyoruz. Bundan böyle hangi tarımsal ürün olursa olsun, çok üretiyor olmanın bir avantaj sağlamayacağını bilmemiz şart gözüküyor.
Son tahlilde ille de ihracat demeliyiz.
Şimdi size çok somut bir örnek vereyim.
Hollanda yılda 14 milyon ton süt üretiyor ve büyük bölümünü mamule özellikle peynire dönüştürerek dünyaya satıyor.
Türkiye'nin süt üretim rakamını yukarıda verdim, Hollanda'dan çok daha fazla.
Fakat iş ihracata gelince tıkanıyoruz.
Bunun sebepleri tabii ayrı bir yazı konusu.
Yalnız hemen bir açıklama getirmek isterim. Kamuoyunda Hollanda örneği aşırı derecede ve daha çok siyasete alet edilerek kullanılıyor. Benim derdim sadece üzüm yemek. Çünkü Hollanda'nın olağanüstü tarım ve gıda performansı sadece Türkiye için değil Çin, Hindistan ve Brezilya gibi tarım devleri için de ibret alınacak bir örnek...
HEDEF İHRACAT OLMALI
Sonuç itibarıyla Ödemiş ilçesinin yöneticileri ve ilçe ekonomisinin karar vericilerini çok stratejik bir karar bekliyor.
Süt ekonomisini yüksek katma değerle buluşturmak ve Ödemiş'i bu alanda ihracat merkezi yapmak. Bu elbette zor ve uzun vadede mümkün olabilecek bir iş. Ama yol haritasını da bir an önce hazırlamaktan başka çare yok...