Önce sizlere "Araştırma Enstitüleri" hakkında kısa bilgi vereyim. Bu kuruluşlar, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) bünyesinde faaliyet gösteriyor. Kamuoyunda fazla bilinmezler ama bu merkezlerde gerçekten çok değerli Ar-Ge yani araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılıyor. Türkiye genelinde 9 adet Merkez Araştırma Enstitüsü, 10 adet Bölgesel Araştırma Enstitüsü ve 28 adet Konu Araştırma Enstitüsü bulunuyor.
Genel olarak söz konusu kuruluşlar için Tarım ve Orman Bakanlığının "mutfağı" desek, herhalde yanlış olmaz. Çünkü bu enstitülerde binlerce mühendis ve uzman "Ar-Ge" yapıyor, başka bir ifadeyle tarım, gıda ve ormancılık alanında yeni teknolojiler ve yeni ürün çeşitlerinin araştırılması, ürün ıslah çalışmaları, inovatif yeni yenilikçi arayışlar ve bilimsel geliştirme faaliyetleri ile karıncalar gibi görev yapıyor.
■ KONU ESASLI ENSTİ-
TÜLER - Birkaç örnek verirsek;
İzmir'de Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Manisa'da Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Aydın/Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü, Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü, Gaziantep Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü, Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü ve Niğde Patates Araştırma Enstitüsü... Görüldüğü gibi bunlar "Konu" esaslı çalışan 28 Araştırma Enstitüsünden bazıları, şimdi ben bu köşede sadece İzmir bölgesi için değil ulusal tarım ve gıda ekonomisi alanında etkili olabilecek yeni bir öneri getirmek istiyorum. Bu çok somut bir öneri olacak.
■ KATMA DEĞER ŞART -
Tarım, gıda ve ormancılık sektörlerinde artık yeni hedeflerin "Katma değerli ürünler üretim ve ihracatı" olduğunu, daha doğrusu olması gerektiğini iyi biliyoruz. Buğday değil unlu mamuller, pamuk değil tekstil ve konfeksiyon, süt değil peynir üretim ve ihracatının Türk ekonomisi için ne kadar fayda getireceğinin hep farkındayız. Yanı sıra nasıl tarımsal hasıla bakımından dünyada ilk 10 ülke arasında isek, süt üretiminde de 23 milyon ton ile yine ilk 10 ülke arasında yer alıyoruz.
Ama bu tek başına bir şey ifade etmiyor. Burada sorulması gereken soru şu; peki katma değer nerede?
Ne kadar süt mamulü ve özellikle peynir ihracatı yapabiliyoruz? Sadede geliyorum. Bugün tüm dünyada hem üretim hem de ihracat yönünden çok ciddi bir peynircilik sektörü var. Türkiye mevcut üretim potansiyeli ile bu büyük pastadan ne yazık ki önemli bir pay alamıyor.
■ ÖDEMİŞ VE PEYNİRCİLİK
- Halihazırda Türkiye'nin en çok süt üretilen ili 2.2 milyon ton ile İzmir ve en çok süt üretilen ilçesi yaklaşık 600 bin ton ile yine İzmir'in Ödemiş ilçesi. Dolayısıyla Ödemiş ilçesinde bir PEYNİRCİ- LİK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
(PAREN) kurulmalı. Böyle bir girişimin sektörel, bölgesel ve tarımsal yönden büyük katkılar yapacağına inanıyorum. Önümüzdeki hafta böyle bir konu esaslı enstitü niye kurulmalı ve ne gibi katkılar yapacak sorularını tartışacağım.