Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), bireylerin emeklilik dönemlerinde daha rahat yaşayabilmeleri, gelir elde ettikleri dönemdeki hayat standartlarını emeklilik dönemlerinde de koruyabilmeleri için, mevcut kamu sosyal güvenlik sistemlerini tamamlayıcı şekilde oluşturulan bir emeklilik sistemidir.
Gönüllü katılım esasına dayanan sistem, birikimlerin değerlendirilmesini, belirli süreyi ve şartları yerine getirenlerin ya ikinci bir emekli maaşı ya da toplu olarak birikimlerini geri alabilmelerini öngörmektedir.
Devlet ilginin artması için sistemi güçlendirmektedir. Belirli koşullar yerine getirildiği takdirde, BES'e dahil olanların birikimlerinin tutarına yüzde 25 oranında devlet desteği ilave edilmektedir.
SIRA KÜÇÜK İŞLETMELERDE
BES sistemini yaygınlaştırmak, aynı zamanda halkın tasarruf oranını artırmak amacıyla 2017 yılı itibarıyla çalışanlara zorunluluk uygulaması başlamıştır. İlk olarak kamu ve çok çalışanı olan şirketler sisteme dahil edilmiştir.
1 Ocak 2019 tarihinden itibaren ise sıra küçük işletmelere gelmiştir. 5 ile 9 kişi arasında çalışanı bulunan işletmeler de yeni yılda sisteme dahil olacaklardır. Esnaf sanatkarlarımız, yeni yılda yürürlüğe girecek uygulamada işverenlerin bir kısmını oluşturacaklardır. Bu nedenle uygulamanın detaylarına ve işverenlerin yükümlülüklerine değinmekte yarar bulunmaktadır.
NASIL İŞLEYECEK?
Söz konusu işletmelerde çalışan 45 yaş altındaki sigortalılar BES'e girecek ve birikimleri için bir hesap açılacaktır. Bütün bu işlemleri işveren yapacak ve bir BES şirketiyle anlaşarak çalışanlarını oraya kaydettirip primlerini ödeyecektir. Çalışanların katkı payları işverenleri tarafından ücretlerinden kesilerek bireysel emeklilik şirketine aktarılacaktır.
Burada çalışanlar için ek bir işlem yapmaya gerek kalmayacaktır. İşverenin parayı yatırdığı hesap ise çalışanın kontrolünde olacaktır. Bireysel emeklilik sözleşmesine ödenecek katkı payı, çalışanın brüt ücretinin yüzde 3'ü kadar olacaktır.
Örneğin brüt ücreti 3 bin lira olan bir çalışan için kesinti miktarı 90 lira olacaktır.
(İsteyen çalışan bu miktarı istediği kadar artırabilecektir.) Uygulamada çalışanlar zorunlu olarak kayıt olmaktadırlar. Daha sonra cayma hakkını kullanmak isteyenler sistemden çıkabilmekte, cayma hakkını kullanan çalışanlardan yapılan kesintiler ise iade edilmektedir.
Sistemde kalmak isteyen çalışanlar ise devletin önemli desteklerinden yararlanabileceklerdir.
Sistemde kalan çalışanların hesabında devletin üç ayrı katkısı devreye girecektir;
- Öncelikle her ay yatırılan kesintinin yüzde 25'i kadar meblağ, devlet tarafından ayrıca hesaba aktarılacaktır.
- Bunun dışında sistemde kalan çalışanın hesabına devlet katkısı olarak bin lira daha yatırılacaktır.
- Süre sonunda emeklilik hakkını kazanan çalışanın tüm birikimlerinin yüzde 5'i kadarı daha hesabına ilave edilecektir.
ÜYELERİMİZ NE YAPACAK?
Kapsama giren üyelerimiz, öncelikle en az bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadırlar.
İşverenler çalışanın ücretinden kesilen miktarı emeklilik şirketine aktaracaklardır.
İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmekle yükümlü olacaktır.
Ayrıca işverenler, çalışanların katkı paylarının yönlendirileceği fonlara ilişkin olarak 'faiz içeren' veya 'faiz içermeyen' şeklinde tercihlerini almak, tercihte bulunmayanlar adına tercihte bulunmak zorundadırlar.