Türkiye'de her yıl vergi bilincinin geliştirilmesi ve vergiyi gönüllü olarak ödeme alışkanlığının arttırılması amacıyla Vergi Haftası etkinlikleri düzenlenmektedir. Bu yıl da 25 Şubat- 3 Mart 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilen 30'uncu Vergi Haftası etkinlikleri, sadece İzmir'de değil, tüm yurtta çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.
Devletlerin; güvenlik, adalet, sağlık, eğitim, yol, su, enerji gibi ortak ihtiyaçların karşılanması için kullandığı en güçlü kaynaklar vergilerdir. Toplumsal ihtiyaçların çok önemli bir kısmı vergi tahsilatları ile karşılanmaktadır. Ahi Evran geleneğinden gelen bir kesimin üyeleri olarak doğruluk ve dürüstlüğü düstur edinmiş esnaf sanatkarlarımızın büyük çoğunluğu, alınterine haksız ve vergisiz kazanç katmamaktadırlar. Üyelerimiz, ülkenin gelişmesine sadece işini doğru ve kaliteli yaparak değil, vergisini de tam ve zamanında ödeyerek de destek vermektedirler. Özellikle İzmir bu noktada Türkiye'ye örnek gösterilecek konumdadır. İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği de, üyelerinin vergiye kolay uyum sağlayabilmeleri ve ödemelerini aksatmamaları için titizlikle çalışmaktadır.
MEVCUT SORUNLAR
Vergi alanında pek çok sıkıntının yaşandığı bilinen bir gerçektir. Öncelikle Türkiye'de vergi mükellefi sayısı yetersizdir. Devlet sınırlı bir gruptan vergi toplamakta, bu nedenle vergi oranları yüksek tutulmakta, kayıtlı mükelleflerin yükü ise artmaktadır. Yüksek vergi oranları kayıt dışı faaliyetleri genişletmekte, haksız rekabet ortamı yaratmaktadır. Ayrıca vergi afları, vergi gelirlerinin iyi kullanılmadığı yönündeki düşünceler de vergi bilincini zedeleyen diğer etkenleri oluşturmaktadır.
ÖNERİLER
Genel sorunlar doğal olarak vergi tahsilatlarını olumsuz etkilemektedir. Vergi tahsilatlarındaki verimi artırabilmek için ise kanaatimizce;
■ Maliye-Belediyeler ve esnaf teşkilatının kurumları etkin işbirliği yapmalıdır. Bu kurumlardan herhangi birine kayıt olan mükellefi diğer kurumlar da dijital ortamda görebilmeli, veri tabanları birbirlerine açık olmalıdır. Böylece kayıtdışı önlenebilecek, vergi, resim ve harç tahsilatları da artırılacaktır.
■ Uzun süredir ülkemizde geçici koruma altında yaşayan Suriyeli kardeşlerimiz, geçimlerini sağlamak amacıyla kendi işletmelerini kurmaktadırlar. Buna karşı değiliz, aksine usulüne uygun olduğu takdirde ekonomiye katkı sağlayacak bir unsur olarak değerlendirmekteyiz. Doğal olarak Suriyeli işletmelerin de oda-ruhsat işlemlerini tamamlamaları, vergi dairesine kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Ancak bu noktada pek çok Suriyeli işletmesinin kayıtdışı çalıştığı görülmektedir. Vergi adaletinin sağlanması ve esnaf sanatkarların rekabet gücünün artırılması için bu yönde yapılacak denetimler sıklaştırılmalıdır.
■ Basit usul vergi mükelleflerine uygulanan 9 bin lira muafiyetden ve genç girişimcilere uygulanan 75 bin lira gelir vergisi istisnasından, gerçek usulde vergilendirilen ve yeni işe başlayan diğer üyelerimiz de yaş sınırı olmaksızın yararlanabilmelidirler.
■ E-haciz uygulamasında, mükellefe ödeme emri tebliğ edilmeden banka hesabında haciz işlemi yapılmamalıdır. Çünkü kredi çekmek, çek veya senet ödemek veya nakit ihtiyacını gidermek için bankaya giden mükellefler e-haciz sürpriziyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Vergi borcundan dolayı hesaplardaki tüm paraya e-haciz uygulanması mükellefin ticari hayatını olumsuz etkilemektedir.
■ Türkiye'de kontrolü kolay olduğundan dolaylı (harcama) vergilerin sistem içinde önemli bir yoğunluğu bulunmaktadır. Oysa vergi sistemi harcama değil, gelir üzerine kurulmayı esas almalıdır. Bu çerçevede istisna ve muafiyet alanları yeniden belirlenmeli, denetimler artırılmalıdır.
■ Vergi sistemi üretim ve istihdamı teşvik edecek şekilde dizayn edilmeli, istihdam vergileri azaltılmalıdır. Camiamız için büyük önem taşıyan sanayi siteleri ile ilgili yatırım ve altyapı çalışmalarında muafiyetler düşünülmelidir.
■ Vergi kanunlarının sade anlaşılır bir dilde yazılması, çıkan tebliğlerin açıklayıcı olması gerekmektedir. Öte yandan, vergi bilinci konusunda nitelikli bireyler yetiştirilmesi için ilkokuldan başlayarak sistematik eğitimler verilmelidir.