Trump'ın ABD Başkanlık koltuğuna oturmasından sonra Atlantik Okyanusu'nun her iki tarafı arasında (ABD ile Avrupa) en büyük güven bunalımlarından birisi yaşanıyor. ABD Başkanı Trump, Avrupa'yı titretiyor. Avrupa'nın güvenliği tehlikede. Ukrayna ve güvenlik konusunda ABD'nin desteğini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalan Avrupa ülkeleri çıkış yolu arıyor. Brüksel'de transatlantik ilişkilerinin onarılamaz noktaya doğru gidebileceği endişesi giderek zemin kazanıyor. NATO'nun geleceği konusunda da endişeler belirmeye başladı. AB liderleri arka arkaya zirveler yapıyor. Avrupa'nın artık kendi önlemlerini almasının gerekli olduğu görüşü de zemin kazanıyor. Üst düzey bir AB yetkilisinin "Artık uyanıp gerçeğin farkına varmalıyız" vurgusu genel havayı yansıtıyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de Avrupa'yı acilen silahlandırmaları gerektiğinin altını çizerek "Büyük bir hızla vites yükseltmemiz gerekiyor. Avrupa'nın güvenliği tehlikede" dedi.
TARİHİ HAMLELER
Yeni bir güvenlik mimarisiyle AB'nin savunma alanında ABD'ye olan bağımlılığını düşürme potansiyeli var mı? Avrupa'nın düştüğü durumu ve olası jeopolitik gelişmeleri çok iyi okuyan, kıtaların birleştiği dünyanın en stratejik konumuna sahip ve bir Avrupa ülkesi olan Türkiye Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, tarihi hamleler yapıyor. AB liderleri, önce Paris'te, sonra Londra'da toplandılar. 7 Mart (dün) Avrupa savunmasına odaklanarak düzenlenen Brüksel Zirvesine Cumhurbaşkanımız Erdoğan çevrimiçi katıldı ve Avrupa'ya yeni yol haritası verdi. Cumhurbaşkanımız Erdoğan'dan AB'ye mesaj: Avrupa güvenliği Türkiye ile planlanmalı. AB'nin "fikirdaş Liderler Çevrim İçi Toplantısı"na katılan Cumhurbaşkanımız Erdoğan, burada yaptığı konuşmada, Avrupa güvenliğine dair tüm adımların Türkiye ile birlikte planlanmasının müşterek menfaate olacağı kanaatinde olduğunu vurgulayarak. "Ukrayna'nın yeniden inşası ve ayağa kaldırılmasını amaçlayan Avrupa Barış Aracı gibi mekanizmalara dahil olmamız mühimdir" dedi.
HEDEF TAM ÜYELİK
Başkan Erdoğan, "Avrupa Birliği'nin savunma ürünleri tedariki ve yeniden imar programlarının dışında tutulmamızın izahının olmadığına inanıyoruz" değerlendirmesinde bulunuktan sonra, "Tam üyelik hedefimizi muhafaza ediyoruz. AB'nin de artık stratejik ve vizyoner tutum benimsemesini, üyelik müzakerelerimizin canlandırılmasını bekliyoruz." dedi. Rusya-Ukrayna savaşının bitirilmesine ilişkin de Başkan Erdoğan, "Adil, kalıcı ve onurlu bir barış için savaşan iki tarafın da masada olacakları sağlam bir diplomatik zeminin önemine dikkat çekiyoruz. Bir an önce ateşkes sağlanması ve taraflar arasında güven artırıcı önlem olarak havada ve denizde saldırıların durdurulması fikrini destekliyoruz." ifadesinde bulundu. Amerika olmadan Avrupa'nın kısa vadede yeni güvenlik mimarisini gerçekleştirmesi mümkün gözükmüyor. Avrupa'nın askeri açıdan gerçekten bağımsız olabilmesi için ihtiyaç duyacağı silah sistemlerini ve kabiliyetleri inşa etmesi bugünden yarına hayata geçirebileceği bir proje değil. Hem Ukrayna'yı desteklemek hem de kendi savunmasını inşa etmek için AB'nin birden fazla zorlukla mücadele etmesi gerekiyor. Hızlı karar alma, görüş ayrılıklarını giderme, alınan kararları uygulayacak siyasi irade oluşturma bu zorluklar arasında yer alıyor.
TARİH: 3 MART 2025
AK Parti'nin geleneksel iftar yemeğinde Başkan Erdoğan Avrupa liderlerine çok önemli bir mesaj vermişti: "Avrupa'nın ayrılmaz bir parçası olarak Avrupa Birliği'ne üyelik sürecimizi stratejik önceliğimiz olarak görüyoruz. Son dönemde yaşanan gelişmeler, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Türkiye'nin hak ettiği şekilde yer almadığı bir Avrupa'nın küresel bir aktör olarak varlığını sürdürmesi giderek imkânsız hale geliyor. Açık söylemek gerekirse; Türkiye'siz bir Avrupa güvenliği düşünülemez. Avrupalı dostlarımızın da bu hakikatle artık yüzleşmesini, vizyoner bir bakış açısıyla tam üyelik sürecimizi ilerletmesini bekliyoruz." İngiltere Başbakanı Starmer, Londra'da AB liderleri zirvesi düzenledi. Türkiye davet edildi. Cumhurbaşkanımız Erdoğan'ı temsilen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan temsil etti. Zirvede, Ukrayna'nın barış görüşmelerine daha iyi bir pozisyonda girmesi ve AB savunma harcamalarının artırılması üzerine görüşmeler yapıldı. Türkiye'nin davet edilmesi, yeni süreçte etkili bir aktör olarak öne çıkışını işaret ediyor. Başkan Erdoğan'ın Avrupa'ya verdiği yeni yol haritasının dayandığı önemli gerçekler var. Türkiye, bugün Avrupa'nın kalpgâhında güçlü ordusu, müthiş savunma silahları üretimindeki başarıları ile Bölgesel Güç-Küresel Aktör durumunda. NATO'da ABD'den sonra en güçlü orduya sahip. Türkiye, kendi savunma mimarisini oluşturmuş, savunma sanayisi açısından büyük gelişme göstermiş bir ülke konumundadır.
Karadeniz, Balkanlar ve Ortadoğu bölgelerinde güvenlik konseptinde Türkiye'nin katılımı oldukça önemlidir. Güvenlik mimarisini geliştirmek zorunda kalan AB, Türkiye'nin Avrasya'daki konumunu göz ardı ederse kaybetmeye devam eder. Bir NATO üyesi olan Türkiye'nin oynadığı rol göz önüne alınırsa, yeni Avrupa mimarisinde güvenliği sağlamada benzer istikrarı sağlayacağı açıktır. Son dönemde küresel güvenlik söylemlerini artıran AB, Türkiye'nin etkili şekilde güvenliği sağlamadaki en önemli stratejik unsur olduğunu unutmamalıdır.
AMAÇ GÜVENLİ KITA
Selçuk Bayraktar, İtalyan Leonardo ile anlaştı: Avrupa için İHA üretecekler. İtalya'nın en büyük savunma ve havacılık şirketi Leonardo CEO'su Roberto Cingolani ile Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar Roma'da anlaşma imzaladılar. Ortak girişimin İtalya merkezli olacağı, üretimin ise her iki ülkede yapılmasının planlandığı açıklandı. Ortaklık, insansız hava sistemlerinin tasarımı, geliştirilmesi, üretimi ve bakımını kapsayacak. Ortaklığın özellikle Avrupa pazarını hedef alması öngörülüyor. Leonardo CEO'su Cingolani, bu anlaşmayla "Daha güvenli bir kıta (Avrupa) yaratacağız." dedi. Selçuk Bayraktar, geçen Aralık'ta Baykar tarafından satın alınan İtalyan havacılık şirketi Piaggio'nun da drone üretim sürecine dahil edilmesini planladıklarını açıkladı. Anlaşmaya yakın kaynaklar, insansız savaş uçakları, silahlı gözetleme ve derin vuruş kapasitesine sahip drone sektöründe Avrupa pazarının gelecek 10 yılda 100 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini vurguluyor.
SONUÇ
AVRUPA Birliği'nin ortak savunma mekanizması içerisinde Türkiye'nin çok önemli bir konumda olacağı şüphesiz. Türkiye, bu süreçte Avrupa Birliği ile yakın temas hâlinde olarak ortak savunma mimarisi oluşturma ve müttefik ilişkilerini Avrupa ile yakınlaştırma yoluna gidecektir. Türkiye, AB üyeliğinin önünün açılmasıyla, Avrupa Birliği içerisinde alınan kararlara da aktif şekilde katılacaktır. Evet. İngiltere, Fransa ve Almanya silahlı kuvvetlerinin bugünkü konumlarından 25 sene önceki hallerine dönebilmeleri için sadece yüksek savunma bütçeleri kifayet etmiyor Türkiye'nin stratejik konumu, Avrupa'nın kaderini belirleyecek ve Avrasya'da asla vazgeçilemez bir ortak olacak.
