Suriye'nin geleceğinde Türkiye her bakımdan istisnai bir konumda bulunuyor. Türkiye'nin Suriye'de öncelik verdiği dört konuda önemli gelişmeler yaşanıyor. Birincisi, Türkiye, Ahmet Esşara yönetiminin her anlamda başarılı olmasında, Suriye'nin devlet olarak uluslararası kabulünün sağlanmasında, ekonomik yardımlar için uluslararası toplumun harekete geçirilmesinde ve başta PKK terör örgütü olmak üzere DEAŞ ve diğer terör örgütlerinin temizlenmesinde aktif bir rol üstleniyor. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz gün Almanya Başbakanı Merz ile Ortadoğu'daki gelişmeleri enine boyuna konuştu. Suriye ile ilgili yaptığı açıklamada, "Suriye'de toprak bütünlüğü temelinde, kapsayıcı, adil, düzenli, sürdürülebilir bir Suriye'nin inşası için siyasi ve ekonomik tüm olanaklar devreye sokulmuş durumda. Şansölye ile Suriye'deki gelişmeleri de ele aldık. 11 ayda Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'nın liderliğinde Suriye, kalıcı barış, huzur ve ekonomik kalkınma yolunda ciddi ilerlemeler kaydetti. Yaptırımların kalkmasına paralel olarak bu sürecin daha da hızlanacağına inanıyoruz. Ülkenin toprak bütünlüğü ve birliğinin muhafazası suretiyle Suriye halkının tüm fertlerinin refahı ve esenliği bizim için öncelikli hedeftir. Bu noktada 10 Mart Mutabakatı'nın uygulanmasına büyük önem atfediyor, bu yönde verilen mesajları dikkatle takip ediyoruz. Almanya'nın da Suriye konusunda bizimle eş güdüm içinde çalışmaya atfettiği önemin farkındayız" dedi.
SDG'NİN TASFİYESİ
İkinci olarak, yabancı istihbarat servislerinin bölücü terör örgütü PKK-YPGSDG'nin tasfiyesi adım adım ilerliyor. Suriye PKK'sının Suriye yönetimi ile yaptığı entegrasyon mutabakatı olan 10 Mart Mutabakatı'nın 2025 yılı sonunda tamamlanmasına iki ay kaldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye'de "10 Mart Mutabakatı'nın bütünüyle ve tam manasıyla sonuçlanmasının beklendiğini" açıkladı. Fidan, Estonyalı mevkidaşıyla yaptığı görüşmede "Suriye'de barış, huzur ve istikrar düzeyi için desteğimizi sürdürüyoruz. Ulaştırma, sağlık ve enerji gibi somut projeler yürütüyoruz. Sürdürülebilir kalkınma ancak gerekli güvenlik koşullarının sürdürülmesiyle mümkündür. Bunun için Suriye'nin toprak bütünlüğü ve birlik açısından önem taşıyan 10 Mart Mutabakatı'nın bütünleşmesi ve tam manasıyla ayakta kalabilmesi elzemdir. Bu entegrasyon fırsatının kalıcı bir yaklaşımla değerlendirilmesi, Suriye'nin statüsü açısından anlamlı bir gelişme olacaktır" dedi. Üçüncü olarak, Suriye Milli Ordusu'nun eğitilmesi, teçhiz edilmesi ve direnç kapasitesinin artırılması süreci kararlılıkla yürütülüyor. Türkiye, Suriye hükümeti ile 13 Ağustos'ta "Güvenlik Ortak Eğitim ve Danışmanlık Mutabakat Muhtırası" imzalamıştı. İki ülke arasındaki savunma iş birliği bu anlaşma sonrası giderek arttı. Milli Savunma Bakanlığı sözcüsü Tuğamiral Zeki Aktürk, 49 Suriyeli öğrencinin 31 Ekim itibarıyla kara, deniz ve harp okullarında eğitim görmeye başladığını açıkladı. Aktürk ayrıca 29 ülkeden toplam 696 harp okulu ve 241 astsubay meslek yüksekokulu öğrencisinin Türkiye'de eğitim gördüğünü vurguladı. Dördüncü olarak, Türkiye, Suriye'nin yeniden yapılandırılması ve ekonomik gelişmelerin hızlanması sürecinde öncü rol oynarken, zengin Körfez ülkelerinin de bu sürece dahil edilmesinde aktif rol üstleniyor. Türkiye, Suriye'nin kaderini değiştirecek projeleri birer birer devreye sokuyor. Tarihi bir proje: Hicaz Demiryolu canlandırılıyor. Cumhurbaşkanımız Erdoğan'ın Suriye'nin ulaştırma alanında inşası için verdiği talimatlar doğrultusunda Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, başlatılan projeyi açıkladı. Türkiye, Suudi Arabistan ve Ürdün'ün ortaklığıyla tarihi Hicaz Demiryolu Suriye üzerinden yeniden canlandırılacak.
SURİYE AYAĞI
Türkiye, demiryolunun Suriye'deki eksik 30 kilometrelik üstyapısını tamamlayacak. Ürdün, Suriye'deki lokomotiflerin bakım-onarımı ve işletilmesine yönelik teknik imkanları sağlayacak. Hicaz Demiryolu bağlamında Türkiye'nin Akabe Limanı üzerinden Kızıldeniz'e erişimini güçlendirmek ve Ürdün ile karayolu taşımacılığının Suriye üzerinden yeniden başlamasını sağlamak için de çalışmalar yürütülüyor. Hicaz Demiryolu'nun tarihi hikayesi var. Padişah II. Abdülhamid'in anılarında "benim eski rüyamdır" diye yer alan ve Osmanlı sultanına ithafen "Hamidiye Hicaz Demiryolu" olarak bilinen hat, 2 Mayıs 1900 yılında yayınlanan padişah fermanıyla ilan edilmişti. İnşaat Şam'da 1900 yılı Eylül ayında başladı. Toplam uzunluğu 1400 kilometre olarak planlanan demiryolu Mekke ve Medine'ye kadar uzanacaktı. Ancak proje Mekke'ye kadar ulaşamadı.
KALKINMA YOLU
Kalkınma Yolu, Ortadoğu'nun en büyük limanı olarak tasarlanan Irak'ın Al-Faw Limanı'ndan başlayan 1200 kilometre uzunluğunda, kargo taşıyan kamyonlar için karayolu ve çift demiryolu hattını içeren ve Türkiye sınırında Ovaköy'e ulaşıp oradan Mersin Limanı'na, ardından İstanbul ve Avrupa'ya erişim sağlayacak bir güzergâh. Irak Al-Faw Limanı'nın 2026 yılında faaliyete geçmesi ve 2030'larda hattın tam kapasiteyle ulaşması öngörülüyor. Al-Faw, Basra Körfezi'ndeki birçok limandan ve Süveyş Kanalı'ndan daha derin inşa edildiği için büyük yük gemilerini barındırma kapasitesine sahip olacak. Milli geliri büyük ölçüde petrole bağlı olan Irak için Kalkınma Yolu, ülkenin gelir kaynaklarını çeşitlendirmesi ve petrole bağımlılıktan uzaklaşması bakımından hayati önem taşıyor. Kalkınma Yolu Suriye ile birleştirilecek. Türkiye, Irak'ın Basra Körfezi'nden Türkiye'ye uzanacak Kalkınma Yolu Projesi'ne Suriye'yi de dahil etmeyi planlıyor. Türkiye'nin küresel Zengezur Koridoru ve Kalkınma Yolu projelerinin birleştirilmesine yönelik çalışmalar sürerken, Suriye'nin de bu sisteme entegre edilmesi Ortadoğu ticaretinde büyük fırsatlar yaratacak. Türkiye, küresel yolları Suriye'ye bağlayarak Suriye ekonomisini canlandırmayı ve sürdürülebilir hale getirmeyi hedefliyor. Türkiye, terörsüz bölge paradigması ile Irak ve Suriye'nin kaderinde önemli gelişmelere imza atıyor.
