Haziran enflasyon verileri bu hafta başında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlandı. Tüketici Fiyat Endeksi'nde belirgin bir düşüş var. Haziran ayında talep enflasyonu bir önceki aya göre yüzde 1.43 gerilemiş. Maliyet enflasyonu göstergesi Üretici Fiyat Endeksi ise yerinde saymış; yüzde 0.01.
Haziran ayı verileri sonrasında yıllık enflasyon rakamlarının ulaştığı seviye ise şöyle: TÜFE yüzde 6.24 ve ÜFE yüzde 10.19.
Detaylara bakarsak... TÜFE'nin bu denli düşmesine yüzde 6.4 düşüş ile "gıda ve alkolsüz içecekler" kaleminden önemli katkı gelmiş. ÜFE'nin yükselmemesinde de tarımın payı var. Tarım kesimi fiyatları Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 3.13 düşmüş.
Enflasyon verileri Merkez Bankası'nın öngörüleri ile uyumlu bir patika izliyor. Sadece geçen ay bir sürpriz yapmış, beklentilerin oldukça üzerine çıkmıştı. Merkez Bankası son veriden sonra rahat bir nefes almıştır herhalde. Çünkü, cari açığı baskılamaya yönelik uyguladığı politika bileşimi faizleri düşük seviyelerde tutmasını gerektiriyor. Ancak, enflasyonda artan basınç devam etseydi ya da etse Merkez Bankası kaçınılmaz olarak faiz artırımına gitmek zorunda kalacak. Bu yüzden yaza iyi giriş yaptı enflasyon ve Merkez Bankası.
ÇEKİRDEK ENFLASYON
İki temel göstergeden sonra biraz da para politikaları açısından Merkez Bankası'nın konsantre olduğu ve "çekirdek enflasyon" olarak tanımladığımız özel kapsamlı TÜFE'lere değinelim...
İşlenmemiş gıda, enerji, alkollü içecekler ile tütün ve altın arındırıldıktan sonra sepette kalan ürünlerin fiyat artışları, yani çekirdek enflasyon Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0.63, 2010 yılının Aralık ayına göre de yüzde 4.69 seviyelerine ulaşmış. Yıllık bazda da yüzde 5.2'lerde. O kadar olsun değil mi? Zaten sepette ne kaldı ki dediğinizi duyar gibiyim. Haklısınız...
Nasrettin Hoca misali olacak ama, Merkez Bankası da haklı... Çünkü, fiyatlarının tamamen arz şoku ve dışsal faktörlerce belirlendiği ürünlerdeki enflasyona hangi para politikasını uygularsa uygulasın etki yapamayacak. Bu yüzden, etki alanında kalan ürünleri belirleyip enflasyon artışında bu bölgeye eğilip ona göre para politikalarını ayarlıyor.
Türkiye enflasyonda yüzde 6.24 seviyelerine gelmişken, karşılaştırma yapabilmek açısından diğer ülkelerin durumunu da analiz etmemizde fayda var...
Gelişmekte olan ülkelerde ortalama enflasyon oranı yüzde 6.7 düzeyinde bu yılın ilk çeyreği itibarıyla. Türkiye çok iyi diye hemen sevinmeyin. Ortalamayı yüzde 27.9 ile Venezüella ve yüzde 20 ile Vietnam yükseltiyor. İki ülkeyi ortalama dışına çıkardığımızda Türkiye enflasyonu gelişmekte olan ülke ortalamasının üzerine çıkıyor. Bizden kötü durumda olan 5 ülke daha var: Mısır, Arjantin, Pakistan, Hindistan ve Rusya.
BAŞARI ÖYKÜSÜ
Çok büyük bir başarı öyküsü olarak sunulan enflasyon düşüşü aslında her ülke için geçerli. Bir kez daha vurgulamak istiyorum... Bu başarı öyküsü Türkiye'de değil dışarıda yazılıyor, aynen faiz oranlarında ve kurlarda olduğu gibi. Öykünün 2 kahramanı var... Birincisi Çin ve Hindistan'ın çok düşük işgücü maliyeti ile küresel üretimin büyük kısmını üslenmeleri, ikincisi ise teknolojinin baş döndüren hızı.
İktisadi açıdan enflasyona değindik. Hayat pahalılığı açısından durum biraz değişiyor. Orta ve düşük gelirli grupların sıkça tükettikleri ürünlerden bir sepet oluşturup, bu sepetin artış oranını hesapladığımızda TÜFE'nin oldukça üzerine çıkıyor. Haziran ayında gıdayı dışarıda bıraktığımızda ve ağırlıklandırmadan ortalama aldırsak TÜFE yüzde 0.7 seviyesinde çıkıyor.
Sözün özü, Merkez Bankası "fiyat istikrarını sağlamak" temel hedefinde bir sorun görünmüyor. Son enflasyon verileri ışığında, geçen yıl sonunda başladığı politika bileşimine devam edecek gibi görünüyor.
