Haksız da sayılmazlar.
Piyasalar belirsizliklerin yoğun olduğu öylesine iniş çıkışlı bir süreçten geçiyorlar ki karar vermekte zorlanıyorlar.
Daha önce hiç yaşanmamış bir kriz olduğu için nasıl tepki vermeleri gerektiği konusunda da deneyimsiz kalıyorlar. Bu yüzden piyasaların dip yapması da zirve yapması da çok kısa sürelerde gerçekleşmişti.
1929'daki Büyük Buhran'dan son 2008 küresel krizine kadar tüm kriz süreçlerinde piyasaların inişleri ve sonrasındaki toparlanmaları bu kadar keskin olmuyordu.
AKSİYON FİLMİ GİBİ
Hızlı ve haddinden fazla geri dönüş yeniden ters bir rüzgâra neden olabilir mi kaygısını da taşıyor piyasa aktörleri. Hisse senetlerinde özellikle gelişmiş ülke borsalarındaki alışagelmediğimiz tablo gerçekten düşündürücü boyutta. Örneğin Nasdaq Borsası pandemi öncesi 9.711 ile zirve yapmıştı. Krizle beraber 6.860 gerilemişti.
Yani 18 Şubat ile 23 Mart gibi çok kısa sürede yüzde 29,9 kayba uğramıştı. Ancak Haziran başında yeniden bıraktığı yere döndü, şimdilerde ise 13 binin üzerinde seyrediyor.
Altın da ilginç bir patika izledi bu süreçte. Pandemi öncesinde ons dolar fiyatı 1.500 sınırına yaklaşmış hafif yatay hareket ediyordu. Krizin patlamasıyla korunma amaçlı saldırıya uğrayınca sadece iki üç haftada 1.700 dolarlara yükseldi. Ağustos ayında da 2.026 dolar ile zirve yaptı.
Sonrasında hızla gerileyerek Kasım sonlarında 1.811 dolar ile düzeltme gerçekleştirdi.
YATAY PİYASA OLACAK
Altı ana para birimi sepetine karşı doların değer göstergesi olan "Dolar Endeksi" de finansta "rassal yürüyüş" olarak tanımlanan bir trend çizmiş. Mart başlarında yani pandemi öncesinde 94.87 değerinden sadece 10 gün içinde panikle 103.60'a yükselmiş, sonrasında yönünü hep aşağı indirmiş ve yılı 90'ın altında kapatmış. Gelişmekte olan ülke borsalarından ve tahvil piyasalarından da benzer örnekler verebiliriz. Tam aksiyon filmi gibi piyasalar daha önce tanık olmadığımız 9 ay geçirmişler.
Borsalarla ilgili ciddi kuşkular var. Köpük olduğu ve bu köpüğün kısa süre içinde sönebileceğini düşünen geniş bir yatırımcı kitlesi var.
Ama kafa karışıklığından ne yapacağını bilmiyorlar.
Korkuyorlar ama bir taraftan da pozisyonlarını koruyorlar. Nasdaq'da köpük olduğu yeniden 9.800 seviyesine çıktığı Haziran ortasından beri konuşuluyor.
Ama çıkışını soluksuz sürdürüyor. Altının seyri de 2011 yılındaki düşüşle örtüştürülüyor. Bir kez daha 1.500 dolarların altına gelebilir mi sorusu akıllardan çıkmıyor. Altın yatırımcısı da hisse senedi sahipleri gibi pozisyondan çıkamıyor korkusuna rağmen. Bundan sonrası için şu öngörüleri yapabiliriz.
Borsa İstanbul'un yukarı yönlü marjı halen var. Özellikle bankacılık, havacılık ve ilgili alt sektörleri, enerji ve teknoloji sektörleri yükselişini sürdürecek gibi görünüyor. Yabancı yerleşiklerde ilgisini sürdürüyor.
Merkez Bankası'nın verilerinden Kasım ve Aralık aylarında yabancıların net 1,6 milyar dolara denk gelen alım yaptıklarını görüyoruz.
Altını da sağlık tarafında işler yoluna girdiğinde 1.800 dolarlar seviyesinde tutacak bir faktör var; mücevher altın talebi. Pandemi nedeniyle yatırım amaçlı altın yükselmiş buna karşın mücevher altın talebi belirgin bir oranda düşmüştü. Kurlarla ilgili basit bir denklem var karşımızda.
O da Merkez Bankası'nın sıkı duruşunu koruması. Yani yataylaşan bir döviz piyasası izleyeceğiz tabi arada bir iniş çıkış hareketleri yapan.