Küresel düzeyde enflasyonlar yükseliyor.
Pandemi süreci ile başlayan ekonomilerdeki doku değişimleri makroekonomik verileri de doğal olarak alışageldiğimiz olağan patikaların dışına taşıdı.
Uzun aradan sonra hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde enflasyon kendini hissettirir seviyelere ulaşmış görünüyor.
Evet, enflasyon oranları geçen yılın ikinci yarısı itibarıyla yukarı yönlü hareket yapıyor. Ama abartıldığı kadar tehlike sinyalleri de vermiyor. Enflasyon konusunun küresel ekonomik ajandanın ilk sırasına yerleşmesinin nedeni kritik eşik değerleri aştığı için değil ABD'nin enflasyon oranına göre FED'in parasal sıkılaştırmaya hangi ölçüde gereksinim duyması ile ilgili.
Yani ABD'de yaşayanlar klasik tüketim kalıplarını bozmak zorunda değiller. Ya da geçen ay bir kilo domates alıyordum bu ay ancak yarım kilo alabildim gibi bir diyaloga girmiyor komşularıyla. Kısacası ne ABD'de ne de Almanya gibi diğer gelişmiş ülkelerde abartıldığı kadar tehlike yaratan, merkez bankalarının hareket alanını daraltan bir enflasyon henüz yok.
Yazımı kaleme alırken henüz ABD enflasyon oranı açıklanmamıştı. Yüzde 6,8'den yüzde 7 düzeyine çıkmış manşet enflasyonu vardı. Çekirdek enflasyonu yüzde 5,5, gıda grubu enflasyonu ise yüzde 6,3'lerde...
Bu arada maliyet enflasyonu yani ÜFE de yüzde 9,8'den yüzde 9,7'ye geriledi.
VENEZÜELLA İLK SIRADA
Almanya ABD'ye nazaran dahi iyi durumda...
TÜFE yüzde 4,9 ile yüzde 5,1 olan Euro Bölgesi ortalamasının altında kalıyor.
Üstelik son ayda bu seviyeye yüzde 5,3'den gelmişti. Gıda grubu fiyat artışı manşet enflasyonun üzerinde kalıyor yüzde 5,9 ile.
Birkaç enflasyon verisi de gelişmekte olan ülkelerden vereyim. Brezilya'da yüzde 10,06, Meksika'da 7,36, Rusya'da 8,4'lerde.
Yıllarca 3 haneli enflasyonla mücadele vermiş Latin Amerika ülkelerinden en kötü durumda olan Venezüella'da yüzde 686 ve Arjantin'de yüzde 50,9 seviyesinde.
Arz yönlü sıkıntılar ve tedarik zincirindeki aksamalar gibi unsurlara bir de enerji tarafından gelen baskılar eklenince küresel enflasyon oranlarında artış söz konusu oldu.
Makul düzeylere ulaşmış olan enflasyon karşısında merkez bankaları nasılsa geçici demedi ve sıkılaştırıcı yönde aksiyonlar almaya başladılar.
SIKILAŞTIRMAYA GİDİLİYOR
Geçen yılın üçüncü çeyreğinden bu yana gelişmekte olan ülke merkez bankalarının çoğu 3. hatta 4. faiz artırımlarını yaptılar bile. Avrupa Merkez Bankası şimdilik sadece FED gibi varlık alım miktarını aşağı çekme kararını verdi. Faiz artırımı için henüz erken olduğunu açıklamıştı Başkan Lagarde. Tabi piyasalar Avrupa coğrafyasından öte küresel ekonominin lokomotifi konumundaki ABD'nin atacağı adımlara göre konumlanmaya çalışıyor. Daha önceki birkaç yazımda da altını çizdiğim gibi en az 3 kez 25 baz puanlık faiz artırımı fiyatlanmış durumda piyasalarca. Fazlası da sürpriz olmayacak. Özetle küresel ekonomi için enflasyon abartıldığı gibi ciddi bir sorun yaratmayacak.
Bu yıl büyüme hızlarının momentum kaybedecek olması enerjinin küresel enflasyon üzerinde yarattığı basıncı biraz hafifletecek gibi görünüyor. OPEC'in arzı kısmaması ya da jeopolitik gerginliklerin artmaması varsayımları geçerli olması kaydıyla.
Bu arada asıl sorunu kur faktörünün enflasyon dağılımında payının büyük olduğu ülkeler yaşayacaklar.