İzmir Bornova'da yaşayan vatandaşların en büyük çilesi ilçedeki iki çimento fabrikasıdır... Bugün İtalyan Cementir Holding'e ait Çimentaş ile Ankaralı Aydın Ailesi'nin yönetimindeki Batıçim nedeniyle maalesef Bornovalıların büyük bölümü toz soluyor. Bir zamanlar şehrin dışında olan bu fabrikalar, bugün artık şehrin ortasında kaldı. İki tesis de gri toz bulutları oluşturuyor. Bu fabrikaların bacalarına ne kadar filtre takılırsa takılsın bu toz bulutu o bölgelerde net olarak görülebiliyor.
İLK ADIM ATILDI AMA
Bornova'da yaşayan ve bu durumun mağdurlarından biri olarak bu köşede 11 Ağustos 2022'de "İzmir'deki çimento fabrikalarını taşıyanlar tarihe geçer" demiştik. Nitekim, İzmir Büyükşehir Belediyesi, kangrene dönmüş bu fabrikaların taşınması için iyi niyetle ilk adımı attı.
İki tesisin kaldırılmasının önünü açacak imar plan değişikliği yapıldı ve planlar askıya çıkarıldı. Fabrikaların bulunduğu parsellerde sanayi gitti, konut-ticaret geldi. Plan değişikliği ile birlikte bu iki bölge, 1/25 bin ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı'nda 'kentsel yerleşik alan' ve '2. ve 3. Derece Merkezler' olarak belirlendi. Plan değişikliği ile yapıldığı ilk yıllarda kent dışında kalan ancak zamanla konutlarla çevrelenen, ekonomik ömrünü tamamlamış sanayi alanlarının kent merkezinden çıkarılarak başka alanlara taşınmasının ve bu alanların ticari merkez olarak kullanılmasının önü açıldı. Plan açıklama raporunda bu fabrikaların, yarattığı çevresel etkiler nedeniyle bulundukları bölgenin yaşam kalitesini olumsuz etkilediğine de dikkat çekildi.
DAHA KATI DÜZENLEME YAPILMALI
Peki, söz konusu planın çıkması bu iki tesisin hemen taşınmasını sağlayabilecek mi? Büyükşehir Belediyesi bu değişikliği iyi niyetle yaptı ama maalesef bu fabrikalar bu planlarla ve bu şartlarla buradan gitmez. İsterseler 20-30 yıl daha burada faaliyet göstermeye devam edebilirler.
Yani bu değişiklik, eğer başka kararlarla da desteklenmezse, eş-dost alışverişte görsün mantığının ötesine geçemez. Bu iki fabrikanın taşınması için ya bir süre konulmalı ya da başka bir formül bulunmalı.
Biz Bornovalılar olarak bu çileyi çekmeye devam etmek istemiyoruz.
YATIRIMCI DA MAĞDUR EDİLMEMELİ
Tabii şu da var: Batıçim de Çimentaş da Borsa İstanbul'da halka açık olan ve on binlerce ortağı olan iki şirket... Bu tesisler aynı zamanda İzmir sanayisinin amiral gemileri... Bu iki tesisin başka yerde yeniden kurulması demek milyarlarca liralık yeni yatırım yapılmasını gerektirir. O yüzden bu kirliliğin faturası, sadece söz konusu şirketlere yatırım yapan büyük ve küçük ortaklara yüklenmemeli. Burada devlet ve belediyenin iki fabrika ve yine bölgedeki taş ocaklarının taşınabileceği alanlar göstermesi gerekiyor.
Bu firmalara taşınmaları için teşvik de verilmeli. Hangi maddi menfaat insan sağlığından, çevre temizliğinden daha önemli olabilir ki? Son olarak şunu bir kez daha vurguluyoruz: Bu fabrikaların ekonomiye zarar vermeden taşınmasını sağlayanlar İzmir tarihine geçer.