Türkiye'de yaklaşık 11 milyon emekli bulunuyor. Bunların maaşları senede iki kez artıyor. Bu yıl seyyanen zam yapıldığı için ekstra artış da yaşandı. Şimdi Ocak'ta yapılan zammın ardından Temmuz zamları da yapılacak. SSK ve Bağ-Kur emeklileri ile memur emeklilerinin zam sistemleri farklı. Kurumlar Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında toplanmış olsa da maaş zamları ve bazı uygulamalar hala farklı yapılıyor. Bu da emeklilerin kafasını karıştırıyor. Bize göre artık emekli maaşları konusunda da bir norm birliği sağlanmalı, zam sistemi aynı olmalı...
Okurumuz Adil KARACA da bu karışıklıkla ilgilibir soru sormuş:
Ben 65 yaşında bir SSK emeklisiyim. Ocak'ta zam aldık. Temmuz'da da alabilecek miyiz? Temmuz zammının yüzde 5 olacağı söyleniyor, doğru mu?
Adil amcacım duyduğunuz yüzde 5, kısmen doğru. Anlatayım, kafalardaki karışıklıklar da gitsin. SSK ve Bağ-Kur emeklileri yılda iki kez zam alıyor.
Bunların zamları 6 aylık enflasyon kadar oluyor. Yani Ocak ile Temmuz arasında oluşan iki ayrı enflasyon Ocak ve Temmuz aylarında zam olarak veriliyor. Siz Ocak'ta oluşan 6 aylık enflasyon kadar yani yüzde 3.86 oranında zam aldınız. Şimdi Temmuz ayında tekrar zam alacaksınız. Bu zammın ne kadar olacağı ise 4 Temmuz'da belli olacak. O gün açıklanacak oran sizin zammınızı belirleyecek. 5 aylık oran 3.15 çıktı. Buna bir oran daha eklenecek. Tahminler yüzde 4 ile 5 arasında olacağı...
Birkaç örnek verelim. Ocak zamları da son rakamın içinde.
Aralık 2015'te 800 lira alan bir emekli, yüzde 4'e göre Temmuz 2016'da 968,11 lira, yüzde 5'e göre ise 972,42 lira alacak.
Aralık 2015'te 1.500 lira alan bir emekli Temmuz 2016'da yüzde 4'e göre 1.724,21 lira, yüzde 5'e göre ise 1.740,79 lira alacak.
Aralık 2015'te 2.000 lira maaş alan bir emekli Temmuz 2016'da yüzde 4'e göre 2.264,28 lira, yüzde 5'e göre 2.286,06 lira alacak.
5 PUANLIK ARTIŞA GELİNCE...
Yüzde 5 meselesi ise memur emeklileri için geçerli. Onların alacakları zam önceden belli.
Temmuz'da yüzde 5 alacaklar. Çünkü memur emeklilerinin maaş zamları toplu sözleşme görüşmelerinde 2 yıllık olarak belirleniyor. 2016 yılı için ise Ocak'ta yüzde 6 aldılar ve Temmuz'da yüzde 5 alacaklar. Eğer SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin alacağı zam oranını belirleyen 6 aylık enflasyon 6'nın üzerinde çıkarsa bunu da ilave olarak maaşlarında görecekler.
MAAŞA YÜZDE 4 EK ÖDEME
Ben emekliyim. E-devletten maaşıma baktığımda 'ek ödeme' diye bir kalem görüyorum. Bu para da zam görecek mi? Bahri TURAN
Emeklilerin maaşlarının yüzde 4'ü kadar kendilerine ek ödeme ya da başka bir deyişle vergi iadesi ödeniyor. Bu para da maaşa göre belirleniyor. Dolayısıyla siz Ocak ve Temmuz ayında zam aldığınızda ek ödemeniz de otomatik olarak artıyor.
O yüzden zam aylarından sonra ek ödemenizi kontrol etmenizde fayda Bir örnek verelim: 2.000 lira maaşı olan bir emeklinin ek ödemesi 80 lira... Bu emeklimiz Ocak'ta yüzde 3.86 zam aldı. Maaşı 2.077,2 lira oldu. Buna 100 lira da seyyanen zam eklenince toplam maaş 2.177,2 lira oldu. Bu emeklinin yeni ek ödemesi ise bu son rakamın yüzde 4'ü 87,08 liraya çıktı. Dolayısıyla ek ödemesi 7 lira 08 kuruş artmış oldu.
GEÇ KALMANIN CEZASI
Ben işverenim. Çalışanlarımız bazen işe geç geliyorlar. Uyarmamıza rağmen sürekli gecikenler var. Nasıl bir yaptırım uygulayabiliriz? Gürcan DEDE
İş yerinde mazeretsiz geç kalan ve bunu alışkanlık yapan çalışanlar için ücret kesme cezası verilebiliyor.
Fakat şartları var. Bunun öncelikle iş sözleşmesinde belirtilmiş olması lazım. Cezanın verilmesinden önce işçiye yazılı olarak sebepleriyle birlikte bildirilmesi gerekir.
Ayrıca verilecek ücret kesme cezası bir ay içinde iki gündelikten fazla olamaz. İşçi kaç dakika geç kalmışsa ona göre kesinti uygulanır.
Geç kalmalar uyarılara rağmen devam ederse iş verene haklı fesih imkanı doğabilir.
İşin aksaması, iş güvenliğinin tehlikeye düşmesi gibi sebepler ortaya çıkabilir.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
1979 doğumluyum. 01.01.1995 tarihinde sigorta girişim oldu. 5 binin üzerinde primim var. Ne zaman emekli olabilirim? (Zafer)
25 yıl 55 yaş ve 5750 prim günü şartlarınız var. Yıl şartınız 18 yaşından sonra hesaplanacağı için 2022'de tamamlanacak. Priminiz tam olsa bile yaşınızın dolacağı 2034 yılında emekli olursunuz.
1967 doğumluyum. 1989'da SSK girişim yapıldı. 4.000 günüm var. Ne zaman emekli olurum? (Himmet)
İşe girişiniz 23 Kasım 1989'dan önce ise 51 yaşında 5450 günle, sonra ise 52 yaşında 5525 günle emekli olursunuz. Priminiz eksik.
Priminizi tamamlamanız gerekiyor.
05.04.1974 doğumluyum. 01.12.1993 yılında ilk kez sigortalı oldum. 6 bin gün civarında primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Canan TEKİN
20 yıl 50 yaş ve 5675 prim günü şartlarınız var. Yılınız dolmuş, priminiz de tamam. Bu durumda 05.04.2024 tarihinde emekli olabilirsiniz.