Milyonlarca vatandaşın merakla beklediği Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasında artık son viraja girildi. Bu konuda hazırlanan düzenlemenin Aralık ayı içinde Meclis'e gelip yasalaşması bekleniyor.
HERKES EMEKLİ OLACAK
Verilen bilgilere göre ilk etapta prim ve yılını tamamlamış 1.5 milyon EYT'li hemen emeklilik imkanına kavuşacak.
Primi ve yılı henüz tamamlanmamış olanlar ise tamamladıkları tarihte emekli olacak.
Böylece EYT'lilerin tamamı kademeli olarak zaman içinde emekli olabilecekler.
EKSİK PRİME BORÇLANMA HAKKI
EYT'lilerin eksik primlerini tamamlamaları için birçok borçlanma yöntemi bulunuyor.
Erkekler askerlik, kadınlar doğum borçlanması yaparken Bağ-Kur'lular ise ihya ile eski günlerini kazanabiliyor.
Bu arada geçmişte sigortası yapılmış primleri yatırılmayan, ya da hiç sigortası yapılmamış olanlar için ise hizmet tespit davası imkanı bulunuyor.
5 YILLIK SÜRE İŞLEMİYOR
Hizmet tespit davalarında 5 yıllık hak düşürücü süre bulunuyor. Bu sürenin dikkate alınmadığı haller ise sigorta yapılıp primlerin yatırılmadığı, ya da müfettiş incelemesi ile delillendirilen durumlar. Bunlara ilaveten bir de önce sigortasız çalıştırıldığı işyerinde daha sonra sigorta yapılan işçiler de 5 yıllık süreye bakmadan geriye doğru tescil davası açabiliyor.
DELİL KONUSUNDA MÜJDE
Hizmet tespit davalarında çalışılan dönemle ilgili deliller çok önem kazanıyor. Ancak bu güne kadar bu delilleri işçinin toplaması bekleniyordu. Bu da özellikle yıllar önceki çalışmalarda zor oluyordu. Yargıtay Genel Kurulu'nun verdiği son karar EYT yasasını bekleyen binlerce işçi için bir müjde oldu. Bir işçinin açtığı hizmet tespit davası ile ilgili dosyayı görüşen Yargıtay Genel Kurulu mahkemelerin bu davalarda delil araştırması yapması gerektiği hükmünü verdi.
Böylece mahkemeler sadece işçilerden gelecek delillerle değil kendi araştırmaları sonrasında elde edilen belgelerle hüküm kuracak. Söz konusu Yargıtay kararındaki o dikkat çekici ifadeler şöyle:
ÖZEL DUYARLILIK GÖSTERİN
"Sigortalılık başlangıç tarihi ve hizmet tespitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu sebeple özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap eder. Yargıtay tarafından yerleşmiş içtihadı gereği olduğundan kamu düzenini ilgilendiren hizmet tespiti davalarında, hâkimin özel bir duyarlılık göstererek delilleri kendiliğinden toplaması ve sonucuna göre karar vermesi gerekir.
Kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı bu davalarda ispat yükü, bir tarafa yüklenemez.
Hizmet tespiti davalarının hedefi, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunması olduğundan tespiti istenen dönemde kişinin sigortalı niteliği taşıyıp taşımadığı ile yapılan işin kanun çerçevesinde girip girmediği araştırılmalıdır.
Çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu, ancak bu koşullar varsa inceleme konusu yapılabilecektir.
Somut olaya ilişkin maddi ve hukukî olgulara göre, tanıkların davacının çalışmalarının kesintisiz devam ettiği yönündeki beyanları ortadadır.
Anılan kısa sürede belediyenin temizlik işlerinin durmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, ihaleler arasında oluşan boşlukların ihale işlemlerinden kaynaklanan prosedür gereği olduğu, davalı belediyeye karşı aynı tarihlerdeki hizmetlerin tespitine yönelik açılan davalarda verilen kararların Yargıtay tarafından onandığı dikkate alındığında davacının uyuşmazlık konusu yapılan ve mahkemece tespitine karar verilen tarihler arasındaki sürede çalıştığının toplanan kanıtlarla ispatlandığı sonucuna varılmıştır. Hâl böyle olunca usul ve yasaya uygun direnme kararının onanması gerekmiştir."
TAZMİNAT YASAL HAKTIR
Son günlerde EYT ile emekli olacak sigortalıların kıdem tazminatları tartışma konusu yapılıyor. 1475 sayılı yasanın 14. maddesi çok açık.
Bu maddeye göre emeklilik için işyerinden kendi isteği ile ayrılan her sigortalı bir yılı doldurmuşsa kıdem tazminatını alır.
Bunu ertelenmesi, taksitlendirilmesi iki yıl sonra ödenmesi gibi uygulamalar tamamen yasaya aykırılık teşkil eder. Bu yüzden EYT ile emeklilik hakkı elde eden çalışanlar önce çıkışlarını alacak tazminatları ödenecek ve emeklilik işlemlerini başlatacak.
Yine aynı işyerinde çalışmak isterse yeniden sözleşme yapılıp Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenerek kayıtlı olarak çalıştırılacak.