2023 yılı için belirlenecek asgari ücret ile ilgili çalışmalar başladı. Bakanlık anket yaparken Aralık ayının ilk haftasında da Tespit Komisyonu toplanacak. Asgari ücret üç toplantı sonrasında belirlenecek. Yeni rakam, işsizlik maaşından borçlanmaya kadar hemen her ödemeyi değiştirecek.
Milyonlarca vatandaş Aralık ayında gerçekleşecek yeniliklere kilitlenmiş durumda. Bir yanda Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenleme önümüzdeki ay Meclis gündemine gelirken, bir taraftan da sözleşmeliler için kadro çalışması tamamlanacak. Aralık ayının en önemli konularından birisi de asgari ücret olacak. Aralık ayının ilk haftasında başlayacak olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantıları üç kere yapılacak ve 2023 yılında uygulanacak asgari ücret ya da ücretleri belirleyecek.
15 KİŞİ KARAR VERİYOR
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda Türk-İş'ten 5 kişi, TİSK'ten 5 kişi ve hükümetten 5 kişi bulunuyor.
Böylece işçi ve işveren asgari ücret pazarlığı yaparken Hükümet de hekim olarak toplantıda yer alıyor. 15 kişilik komisyona Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanı Vedat Bilgin başkanlık yapacak. İlk toplantı bakanlıkta yapılırken sonra işçilerin ev sahipliğinde ve işverenin ev sahipliğinde olmak üzere 2 toplantı daha gerçekleştirilecek.
Bu toplantılarda asgari ücrete yapılacak zam oranı belirlenecek.
ENFLASYONA GÖRE ARTIŞ
Asgari ücret artışlarının son 10-15 yıllık sürecine bakıldığında tüm artışların enflasyonun üzerinde gerçekleştiği görülüyor. Genel olarak enflasyonun 5-10 puan üzerinde yapılan artışlar geçtiğimiz yıl daha da yüksek olmuştu. Ocak ayında yüzde 50 ve Temmuz ayında da yüzde 30 olmak üzere yüzde 95'in üzerinde bir artış ile asgari ücret 2.825 liradan 5.500 TL'ye çıkartılmıştı. Bu yıl da yine yıl sonu enflasyon hedeflerine bakılarak bir artış yapılması bekleniyor. Bu durumda artışın yeni rakamı 7.700-8.800 TL arasında bir noktaya taşıması öngörülüyor.
Ancak asgari ücrete 2023 yılında da bu yıl olduğu gibi iki artış yapılması da ihtimaller dahilinde. Ücretlerin enflasyon karşısında erimesini önlemek için yılın ortasında emekli ve memurlara yapıldığı gibi bir ikinci zam da gerçekleştirilebilir.
Bu durumda artış oranları yıllık değil 6 aylık belirlenebilir.
GEÇİM DEĞİL GÖSTERGE ÜCRETİ
Asgari ücret rakamı bir pazarlık rakamı olmadığı için bir geçim ücreti olarak da kabul edilmiyor. Bu rakamdan daha az maaş verilemeyeceğini ve bunun üstünde maaş verilmesini belirliyor. Bu yüzden de asgari ücretin altında bir ödeme yapılamıyor ve bunun pazarlığı söz konusu olmuyor. Tüm işyerleri bu rakamdan daha yüksek maaş ödemek durumunda. Ancak birçok işyeri asgari ücret ödemeyi tercih ediyor. Gerek borsa şirketlerine gerekse halka açık olmayan şirketlere bakıldığında karlılık oranlarının enflasyonun çok üzerinde olduğu görülüyor. Dolayısıyla kendilerini enflasyona karşı koruyan şirketlerin çalışanları için de ellerini taşın altına koyup daha yüksek oranlarda artış yapmaları bekleniyor.
Kendilerini enflasyona karşı korumalarına rağmen yine de şirketlere gerek vergi gerekse prim teşvikleri devam ediyor.
Bu arada asgari ücretten 2022 yılında kaldırılan gelir vergisi ve damga vergisinin 2023 yılında da alınmaması bekleniyor.
Uygulama ile hem asgari ücretlilerden hem de diğer maaşlardaki asgari ücret kadar kısımdan vergi alınmıyor. Bu uygulama bu yıl da devam ettirilecek.
HER ŞEYİ ETKİLİYOR
Asgari ücret sadece işçilerin maaşlarını değil birçok ödeme ve borçlanmayı da etkiliyor. Böylece sadece çalışanlara değil işsizinden ev hanımına, çiftçisinden esnafına kadar herkesi ilgilendiriyor.
Dolayısıyla asgari ücretteki değişiklik 81 milyon vatandaşı etkileyen bir özellik taşıyor.
İşsizlik maaşının en alt ve üst rakamları brüt asgari ücrete göre belirleniyor. İşçilerin SSK primlerinin belirleyicisi de brüt asgari ücret. Bağ-Kurlular brüt asgari ücret ve onun 7.5 katı kadar bir rakam üzerinden primlerini ödüyor. Yine doğum askerlik gibi borçlanmaların da belirleyicisi brüt asgari ücret oluyor. Sosyal ödemelerin hak sahipliğinde geçerli olan gelir seviyesinin belirlenmesi de brüt asgari ücrete göre yapılıyor.
GSS primleri ve burada muhtaçlık seviyeleri de asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.