1999 yılında koalisyon hükümeti tarafından çıkartılan bir yasa ile başlayan sorun yapılan bir yıllık titiz bir çalışma sonucunda ortadan kaldırılıyor. Yaklaşık 4 milyon EYT'liye emeklilik hakkı sağlayacak olan yasa tasarısı Ocak ayı içinde Meclis'ten çıkacak ve yasalaşacak. İlk etapta prim ve yılını tamamlamış 2 milyon 250 bin sigortalı hemen emeklilik hakkına kavuşurken şartlarını tamamlayacak olan diğer EYT'liler de kademeli olarak emekli olacak.
ŞARTLAR DEĞİŞMİYOR
EYT ile emeklilik için 8 Eylül 1999 öncesinde konulmuş prim ve yıl şartları korunuyor.
Buna göre SSK'lılar için 5000 gün prim yeterli olacak. Burada kadınlar için 20 erkekler için ise 25 yıllık bekleme süresi de gerekecek.
Bağ-Kur ve Emekli Sandığı için ise kadınlarda 7200 gün erkeklerde 9000 gün prim şartı bulunuyor. Bu şartları tamam olanlar yasa çıktıktan sonra yaş şartına bakılmadan başvurarak emekli olacaklar.
PRİMLER EŞİTLENİR Mİ?
Bağ-Kur'luların primlerinin eşitlenmesiyle ilgili talepleri de bulunuyor. Bu konuda bir çalışma başlatılmıştı. Yasa tasarısının görüşülmesi sürecinde Meclis'te bu talepler değerlendirilebilir ve bir değişiklik de yapılabilir. Bunun için tasarının netleşmesi de gerekiyor.
EKSİĞİ OLANA İMKAN VAR
Yukarıdaki prim şartlarını ve süreyi henüz tamamlamamış olanlar için kademeli emeklilik imkanı olacak. Ancak şu anda bu eksiklikleri tamamlama fırsatı da var. Kadınlar doğum borçlanması ile 2160 gün kazanırken, erkekler askerlik borçlanması ile primlerini yükseltebilecek. Bunun dışında Bağ-Kur'lular ihya, gurbetçiler ise yurtdışı borçlanma ile primlerini artırabilecek. Hizmet tespit davaları da 8 Eylül 1999 öncesindeki sigortasız günlerin tescilini sağlayabilir.
ÇALIŞMAYA DEVAM EDİLECEK
Emeklilerin çalışmasının önünde bir engel bulunmuyor. Bu yüzden EYT'liler emekli olduktan sonra çalışmaya devam edebilecek.
Burada ödenecek Sosyal Güvenlik Destek Primleri için işverenlere bir teşvik de verilecek.
TAZMİNAT HAKKI VAR
Emeklilik işlemleri için çalışan EYT'lilerin işten ayrılmaları gerekiyor. Bu durum onlara kıdem tazminatı kazandıracak. Böylece çalışan EYT'liler son işyerinde 1 yıllık süreyi de doldurdularsa tazminatlarını alacak. Bu konuda işverenlere uygun şartlarda kredi de verilecek.
SORULARA CEVAPLAR
● Staj başlangıç sayılacak mı?
Staj ve çıraklık konusunda başlangıç sayılması ile ilgili bir çalışma yapılmadı. Bu konudaki uygulama devam edecek.
Ancak Meclis aşamasında yasaya ekleme yapılabilir.
● Borçlanmada ödeme hemen mi olacak?
Askerlik ve doğum borçlanması ile ilgili başvuruyu Aralık ayı bitmeden yapanlar kazançlı çıkacak.
Başvuru sırasında para ödenmiyor.
Paralar tebligat geldikten sonra 1 ay içinde ödenecek.
● Borçlanmalar için bir kredi imkanı olacak mı?
Daha önce bu konuda kamu bankaları kredi imkanı tanımıştı.
Şu anda bir açıklama yok.
Ancak bankalar bu şekilde bazı ürünler çıkartabiliyor.
● 18 yaşın altındaki sigortalar geçersiz mi?
18 yaşın altında uzun vadeli sigorta kollarında fiili çalışma var ve prim yatırılmışsa bu süreler başlangıç sayılıyor ve primler geçerli. Ancak 20 yıllık ve 25 yıllık bekleme süreleri 18 yaş dolduktan sonra hesaplanıyor.
● Emeklilik zorunlu olacak mı?
EYT'de ya da diğer emeklilik işlemlerinde bir zorunluluk bulunmuyor. Kamuda çalışan işçiler için getirilen zorunlu emeklilik kuralı da bu düzenlemeyle ortadan kalkacak. İsteyen emekli olacak istemeyen çalışmaya devam edecek.