Türkiye, birçok ülkenin gıpta ile baktığı doğa, tarih ve kültür hazinesini turizmin hizmetine sokarak, sektörden geçen sene 61 milyar dolarlık bir gelir gerçekleştirdi. Dünyada da turizmde harcamalar arttı. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), geçen sene Avrupa'daki turist harcamalarının %10 arttığını açıkladı. Bu rakam geçen senenin 14 milyon üzerinde. Yani %5 artış söz konusu. 2025 yılının ilk çeyreği için alınan veriler şunu gösteriyor ki, sektörde ciddi bir büyüme potansiyeli devam ediyor. İspanya'da ilk çeyrekte %9, Türkiye'de %7, İtalya, Yunanistan ve Portekiz'de %4'lük artış kaydedildi. İlginç bir şekilde en yüksek artışlar Kuzey Avrupa ülkeleri, Norveç'ten (%20) ve Danimarka'dan (%11) geldi.
Dünya Turizm Barometresine göre, 2025 yılının ilk üç ayı içinde Avrupa'da 125 milyon turist sektörde yer aldı. IATA verileri de aynı dönemde hava taşımacılığı kapasitesinin %7 arttığını açıkladı. Avrupa genelinde konaklama tesislerindeki doluluk oranları da mart ayı sonu itibari ile %64'lere ulaştı. Ülkemize gelen turist sayısı 2025 yılı ilk dört ayı için 12.744.000 olarak açıklandı. Bu rakamın 10.590.000'i yabancı, 2.154.000'i ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlardan oluşuyor. Nisan sonuna kadar, ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülke; Almanya oldu. Toplam 1.143.000 Alman'ı; 977.000 Rus, 946.000 İranlı, 749.000 Bulgar ve 67.000 İngiliz takip etmiş. Görünen o ki, Bağımsız Devletler Topluluğu(BDT) ülkelerinden gelen turist sayısında belirgin bir düşüş var. Bakanlık verileri baz alındığında, bu bölgeden gelen ziyaretçilerimiz %7.79 azalmış. Örneğin 24 şubat 2022 tarihinden bu yana savaş ortamında olan Rusya'dan %9.38, Ukrayna'dan ise %7.79'luk bir azalış göze çarpıyor. Bölgedeki çatışma ve jeopolitik belirsizlik ekseninde gelişen ekonomik sorunlar nedeni ile bu kaybın devam edeceği düşünülüyor.
GELİRE KATKISI
Güvenilirlik bir tarafa konulursa, TÜİK' e göre geçen sene BDT ülkelerinin turizm gelirimize katkısı 10 milyar dolar düzeyinde oldu. Bakanlık, ABD, Çin, Japonya ve Güney Kore orijinli turist sayısında ciddi bir artış olduğunu açıkladı. ABD'den 271 bin, Çin'den 112 bin, Güney Kore'den 65 bin ve Japonya'dan da 46 bin turist girişi olmuş. Geçen seneye göre sırası ile bu ülkelerden gelen turist sayısındaki artış %10.55, %0.88, %10.33 ve %39.17 seviyelerinde. Bu pazarlardaki artış; doğa, tarih ve kültür turizmine yönelik küresel talep doğrultusunda ele alınabilir. Körfez ülkeleri orijinli turist sayı verileri de artış eğiliminde. Suudi Arabistan %9.27(156 bin), Birleşik Arap Emirlikleri %6,15 (21 bin), Katar %5.23(12 bin) ,Irak %9,78 (251 bin) ve İsrail %50,78 ( 29 bin) lik artışlar kaydetmiş. Ancak bazı ülkelerde düşüş söz konusu: Örneğin, Bahreyn %17,47 ( 16 bin),Ürdün %5.26(59 bin), Kuveyt %28,73 / 47 bin) ve Lübnan'da da %10,07 (58 bin) düşüş var. Körfeze yönelik bu farklılık, bölgesel politikalar ve ülkemizin tanıtım stratejilerinin etkisiyle açıklanmaya çalışılıyor. Esasında, bu insanlar, lüks turizm ve sağlık turizmi alanları için çok önemli bir pazar ve özel turizm segmentleri için, stratejik planlama açısından kritik bir pozisyonda.
Son tahlilde, bu yıl için Türk Turizminde görülen, Asya ve Amerika pazarlarındaki artışlar, BDT ve bazı Körfez ülkelerindeki kayıpları telafi edecek ve ülkemizin küresel turizmdeki lider konumunu güçlendirecek.
2025 Ocak-haziran dönemi için ilk altı aylık kruvaziyer yolcusu olarak limanlarımıza gelen turist yolcu sayısı da 55 bin gelen, 64 bin giden ve 612 bin transit yolcu olarak açıklandı. Türkiye limanlarına ilk altı ayda 490 kruvaziyer uğradı. Bunların 227'si Kuşadası'na, 96'sı İstanbul'a ve 29'u da Bodrum'a demir attı.
İzmir'e 26, Çeşme'ye de 24 kruvaziyer toplamda 62.012 yolcu getirdi. Bu arada global turizmde de yeni trendler gözleniyor. Çevre dostu, otantik, yenilikçi, çok kuşaklı ya da wellness konseptli ama özünde de kişiselleştirilmiş, yerel kültür ile etkileşim içinde ve özgün turlara tercihler, katlanarak artıyor. Yarı turist yarı beyaz yakalı kapsamdaki dijital göçebelerin, bağımsız ve birkaç ay konaklamalı hibrit turizm çeşidi ile de, giderek daha sık rastlaşır olduk! Bu arada teknolojik gelişmeleri de yabana atmamak lazım.
YENİ REHBERİMİZ
Artık rehberlerimiz ChatGPT! Zaten birkaç yıldır da gezi destinasyon ilhamlarımızı, Tiktok'tan almaya başlamıştık! Elinde cep telefonu ve mobil uygulamalar olmadan kim seyahate çıkıyor ki? Turistlerin arama motor kullanımları için sihirli sözcükler "kişiselleştirme", "sağlık", "wellness", "sıra dışı turizm deneyimi" ve "sürdürülebilirlik" şeklinde sıralanıyor. Bu arada hiç yerinden kalkmadan holografik ortamlarda, sanal gerçeklik ve IoT uygulamalarına yönelim de bir başka fark edilen şey. Sanırım bunu 'pasif turizm' ya da 'simulatif turizm' diye adlandıracağız. Savaşların ve ekonomik krizlerin gölgesine rağmen, dünya turizmi büyümeye devam ediyor. İnsanlık, yaşamına anlam kazandırmak için seyahatler ile yeni yerler ve kültürler keşfetmeyi, yapabileceği en iyi aktivite olarak düşünmeye devam ediyor. Yerel deneyimlerin derinlemesine yaşandığı mikro seyahatler perspektifinde, küresel turizm yeni trendlerle radikal bir dönüşüme yelken açarken, bu endüstrinin hiç olmadığı kadar doğayı koruyan, deneyimlediği kültüre katkı koyan bir sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik bağlamında, entellektüel perspektife ulaştığının da altını çizmek yanlış olmasa gerek diye düşünüyorum! Bu bağlamda, Türkiye'nin turizm gelirlerinin çeşitlendirilmesi ve küresel ekonomik dalgalanmalara karşı daha dirençli olması, öncelikli bir strateji olarak açığa çıkıyor.
Uzmanlar, global ölçekte zayıf ekonomik büyüme, enflasyonist ortamın getirdiği yüksek seyahat maliyetleri ile artan gümrük vergileri, Trump sonrası ortaya çıkan ticari gerilimler ve jeopolitik güç savaşları ile İran-İsrail örneğindeki bölgesel çatışmaların, küresel turizmi etkileyecek zorlukları ortaya koyuyor. Dolayısıyla dünya turizminin pazar dinamikleri, ulusal turizm politikalarında, her zamankinden daha esnek ve inovatif bir yaklaşımı zorunlu kılmakta.Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi (WTTC) bir çalışmasında, 2025 yılına dair olarak Türkiye'nin turizm sektörü büyüklüğünü 5,2 trilyon TL olarak tespit etti. Bunun GSYİH'ya katkısının yaklaşık %10'u aşacağı hesap ediliyor. Yerli turist harcamaları da 1,4 trilyon TL seviyesinde hesap ediliyor.
Bilindiği gibi, ülkemizin 2025 turizm beklentileri, 65 milyon turist ve 64 milyar dolar gelir şeklinde deklare edildi. Bunun gerçekleşmesi, kuşkusuz küresel ekonomik ve siyasi gelişmelere bağlı. Avrupa'daki ekonomik toparlanma umut verse de, sürdürülebilir turizm projeleri ve kültürel mirasın korunması bağlamında, küresel turizmde fark yaratmadan hedeflere ulaşmak mümkün olamayacak gibi.
