24 Ekim Sevinç Tevs'in 39'uncu ölüm yıldönümüydü. Şimdi bazı okuyucularımız kim bu Sevinç Tevs diye soracaklardır. Anlatayım: Eski kuşak caz şarkıcılarımızın en önde gelenlerinden, belki de birincisi. Bizim kuşağın en iyi şarkı yazarlarından besteci Şehrazat'ın annesi... 50 ve 60'lardaki caz dünyamızın kadın şarkıcılarının bir kare ası vardı. Sevinç Tevs, Rüçhan Çamay, Ayten Alpman Tülay Germen'den kurulu... O kare asın bir türlü tanıma imkanı bulamadığım bir numarası... Ayten Alpman da 2012'de onun yanına gitti. Rüçhan ablaya (Melike Demirağ'ın annesi) ve sevgili Tülay'a (yıllardır Fransa'da yaşıyor) sağlıklar diliyorum...
****
Sevinç Tevs'le hiç tanışamamıştım ama kızı Şehrazat arkadaşım oldu. Türk cazının ilk ve en iyi kadın vokali ben iki yaşına girerken New York Jazz Festivali'nde dünyanın en iyi caz şarkıcıları arasında gösterilen Sarah Vaughan'ı geçerek Arif Mardin'in "For You" adlı şarkısıyla birinci oluyordu. Elli ve altmışlarda kontralto sesiyle cazın en iyi yorumcularından biri olarak Amerika ve İngiltere'de yıllarca şarkı söyledi. "Yine Bir Gülnihal"in bestecisi Hamamizade Dede Efendi'nin öz torunu olan Sevinç Tevs 1968'de Selmi Andak'ın "Ve Ben Yalnız" bestesiyle Apollonia Festivali'nde ülkemizi temsil etti. 1976'da daha 46 yaşındayken ve ben onunla tanışıp sohbet edeceğim günlerin hayalini kurarken kansere yakalandı, aramızdan çok erken ayrıldı. Ünlü Türk müziği bestecisi Cevdet Çağla'nın Sevinç Tevs'in abisi, dolayısıyla Şehrazat'ın dayısı olduğunu daha sonraları öğrendim...
****
Ankara Devlet Konservatuvarı Şan ve Tiyatro Bölümü'nde okuduğu yıllarda kardeşi Sevim Tevs ile birlikte Ankara Radyosu'nda şarkı söylüyorlarmış ve sonrasında ikili olarak İstanbul Saray Sineması'nda ve Taksim Belediye Gazinosu'nda verdikleri konserlerle büyük sükse yapmışlar. İbrahim Özgür Orkestrası'yla birlikte ilk yurt dışı konserini Yunanistan'da vermiş Sevinç Tevs. Sonra 1948'de ver elini Amerika. 50'li yıllarda ABD ve İngiltere uzun zaman kalıp konserlerine devam etmiş. 2009 yılında İKSV Caz Festivali ölümünden 33 yıl sonra Sevinç Tevs ve kardeşi Sevim Tevs'e "Yaşam Boyu Onur Ödülü" verdi...
****
O kuşağın kare asının Türkiye'de en popüler ismi Ayten Alpmanoldu. Benim içlerinde en yakın olduğum kişiydi Ayten abla... Üç yıl önce o da ayrıldı aramızdan.
****
Madem ki kare astan söz ediyoruz. Kabuklarına çekilip yaşamlarını sürdüren iki büyük şarkıcıyı da kısaca anlatalım: Üsküdar Amerikan Koleji mezunu Tülay German 60'ların başında müzik kariyerine caz şarkıcısı olarak başladı.
Daha sonra Ruhi Su'dan, Aşık Nesimi Çimen'den ve Aşık Ali İzzet'ten öğrendiği türküleri yorumlamaya başladı. Eşi Erdem Buri'nin prodüktörlüğünde kendi tarzını yarattı ve Fransa'ya yerleşerek çalışmalarını orada geliştirdi. Fransa'da Türkçe olarak yaptığı albümle 1981 yılında Charles Cros Akademisi büyük plak ödülünü kazandı. 1993 yılında Paris seyahatlerimden birinde Tülay German'ı evinde ziyaret ettim. Bu idealist şarkıcının sohbeti ve çalışmaları beni çok etkiledi. Daha sonra bir araya gelme şansım olmadı. 1996'da Erdem Buri'ye adadığı kitap "Erdemli Yıllar", 2001'de yazdığı ikinci kitabı "Düşmemiş Bir Uçağın Kara Kutusu" yayınlandı. German yaşamını Fransa'da sürdürüyor.
****
Melike Demirağ'ın annesi Rüçhan Çamay'da Türk cazının usta bir yorumcusuydu ve Celal İnce tarafından keşfedilmiş, Erdoğan Çaplı tarafından da caza yönlendirilmişti. Daha 16 yaşındayken Taksim Belediye Gazinosu'nda Belçika kimliğiyle Şantöz Ruşan adıyla şarkı söylüyormuş. 1950'de rahmetli piyanist ve orkestra şefi Şerif Yüzbaşıoğlu'yla İstanbul Radyosu'da caz programları yapmaya başlamış. Rüçhan abla usta caz yorumculuğuyla yakalayamadığı popülariteyi damadı Şanar Yurdatapan'ın "Para Para Para" bestesiyle yakalamıştı 70'lerin ortasında.
Sevinç Tevs'i anarken bir dönemin kare asını hatırlama fırsatı bulduk. Bu isimleri unutturmamalıyız...