Çocuk yetiştirirken sizin de çaresiz hissettiğiniz anlar oldu mu? Allah'ım ben bu işi beceremeyeceğim galiba diye düşündüğünüz? Ağlama nöbetleri geçiren çocuklar, giyinmeyi reddedenler, son anda plan değişikliği yapıp sizi zor durumda bırakanlar dipsiz bir umutsuzluğa sürüklenmenize sebep oldu mu? Yaz tatilinde kitabın kapağını açtırtamıyor musunuz? Aslında tüm bu yaşadıklarımızın müsebbibi 20'li yaşlara kadar gelişimini tamamlamayan beynin üst katıymış. Bu yüzden duygu ağırlıklı sağ beyin, sol beyni hükmetme eğilimindeymiş. Yani sol beynin mantığı çok fazla devreye giremiyormuş. Bu gerçeği bilmek rahatlatsa da asıl soru ne yapmalı?
KONTROL BAŞARISI
Öncelikle bu kriz anlarının bir fırsat olduğunu düşünmeliyiz. Kriz anları ebeveynlerin çöktüğü, hatta sinirlendiği dayanılması zor anlardır. Yani öncelikle kendini kontrol etmesi gereken güç durumlardır. Çocuğunuzun size veya başkasına saygısızlık yaptığı zamanlarda kontrollü kalabilmenin zorluğu tartışılmaz elbette, ama önemi de aynı zamanda... Ya da onun için planladığınız, güzel geçeceğinden emin olduğunuz bir günün ağlama krizleri ile mahvolduğunu görmek bizler için dayanılmaz olabilmekte. Ama, unutmayalım ki tüm bunlar aynı zamanda bizler için önemli fırsatlardır. Bu durumlarda kontrollü kalabiliyorsak hiç şüphesiz aslında başarı anını yaşıyoruz demektir. Başarımızı gördükten sonra gerekli adımları atmak daha kolay olacaktır...
ÖĞRENME FIRSATI
Bizi zorlayan bir olayı düşünelim. Örneğin iki kardeş birbiriyle çok kötü kavga ediyor... Ne olduğunu bile anlamadan birbirlerine vurmaya başlamış olsunlar. Bu olaya yaklaşımımız sadece o anla ilgili olmayacak. Bunun farkındalığı ile hareket ettiğimizde, çocuklarımıza birbirlerini dinlemeyi ve birbirlerinin görüşlerine kulak vermeyi; kendi arzularını açık, net ve saygın bir şekilde iletebilmeyi, karşılıklı ödün verebilmeyi yani fedakarlığı, bağışlayıcı olmayı ve birçoğunu öğretme fırsatını kaçırmamış olacağız. Bu olayı sağ ve sol beyni yani mantık ve duyguları devreye sokmayı öğreterek çocuğun beyninin gelişimine katkıda bulunmada bir fırsat olarak görmeliyiz. Ve tabi aynı zamanda sağlıklı iletişim kurmayı öğretmenin de...
KRİZİ DEĞERLENDİRME
Çocuklarımızın daha başarılı, sorumluluk sahibi, şefkatli ve becerikli kişiler olması için kriz fırsatlarını değerlendirmemiz büyük önem taşımakta. Bu fırsatları kaçırmamalı. Çocuklarımız ile kuracağımız tüm etkileşim, onların kişiliklerini ve hayatta duruşlarını belirleyecek. En büyük başarımız da onların hayatla barışık, kendileri olabildikleri, güçlü ve dirençli bireyler haline gelmesini sağlamak olacaktır. Beyin hakkında temel bilgilere sahip olmak; en azından beynimizde mantıklı davranmamızı ve düşüncelerimizi cümleler haline getirmemizi sağlayan sol yan, duygular yaşamımızı ve sözel olmayan işaretleri algılamamızı sağlayan sağ yan, sezgisel harekete geçmemizi sağlayan sürüngen beyin gibi bölümler olduğunu bilmemiz; dönem dönem beynin farklı bölümlerinin aktive olması ile farklı özellikler sergileyebileceğimizin ve bunu kontrol altına da alabileceğimizin farkındalığında olmamız çözüme giderken işimizi kolaylaştıracaktır. Bir de mükemmellik beklememek elbette... Dedik ya, buradaki en büyük başarı çocukların kendileri olmasını sağlayabilmek... Tabi ki etik ve ahlaki çerçeveler içinde...
DENEYİMLERLE ŞEKİLLENİYOR
Kriz anlarına geri dönecek olursak, güzel haber şu ki, beynimiz aslında şekillendirilebilir bir organ. Üstelik sadece çocuklukta değil, hayatımız boyunca fiziksel olarak değişebiliyormuş. Beynimize şekil veren ise deneyimler imiş... Yaşanılan her deneyim, beynimizdeki nöron isimli hücrelerin aktive olması yani yeni bağlantılar oluşturması anlamına geliyormuş. Ve bu bağlantılar zihinsel aktivitelerimizin de doğasını belirliyormuş. Öyleyse hem bizi hem de çocuklarımızı daha mutlu ve huzurlu kılabilmek için yeni deneyimlere açık olup, rutinden çıkmalı...