Geçen gün dost meclisinde sohbet ediyoruz: Arkadaşlarımız, çocuklarının kendi değerlerinden uzaklaştığını söylediler. Sorgulayan, araştıran bir nesil geliyor, doğruyu bulacaktır" dediğimizde ise itirazları oldukça endişe vericiydi: "Çok da sorgulamıyor aslında, yapay zekadan edindiği her bilgiyi doğru kabul ediyor." Bir başka örneği de son günlerde sosyal medyada gördük: Rize'de yaşayan 59 yaşındaki 6 çocuk annesi hanım ChatGpt'ye "Dolabımda kabak, havuç, brokolim var, ne yemek yapayım?" diye soruyor. Kırsalda dahi yapay zekanın kullanımının yaygınlaşması tebessüm ettiriyor izleyenlere. Teknoloji nerelere ulaştı ne kadar gelişti diyoruz izlerken... İki farklı örnek bizi ayrı ayrı düşündürmeli ve ardından sormalıyız:
Yapay Zeka, insan beynini, sosyal ilişkileri ve hatta eğitimi nasıl etkileyecek? İnsanı geliştirecek mi, yoksa köreltecek mi? Önlem almalı mıyız?
Ya da hızla bu durumu büyük bir gelişme kabul edip, her alana entegrasyonunu sağlamalı mıyız? Peki bu sistem, yaşamın tüm alanları ve her yaş grubu için uygun mu?
ÜLKELER HAREKETE GEÇTİ
Yapay Zeka, bu kadar hızlı yayılırken tüm dünyada hükümetlerin konuya yaklaşımları nasıl? Rusya'nın yapay zeka platformlarının yanlış kullanımından duyduğu endişe ile ChatGpt'yi yasakladığını biliyor musunuz mesela? Çin hükümeti de güvenlik endişesi ile yine aynı uygulamaya erişimi engelledi. Çin bu kararın gerekçesi olarak, ülkenin egemenliğine zarar verebilecek yanlış bilgilerin yayılması endişesinden bahsetti. Avrupa'da ise ChatGpt'yi yasaklayan ilk ülke İtalya oldu. İtalyan kullanıcıların kişisel verilerinin yasadışı olarak toplandığını belirtti. Sonrasında Avrupa birliği de boş durmadı: Yapay Zeka kullanımına ilişkin yeni kurallar getiren, dünyanın ilk yasal düzenlemesini, Avrupa Yapay Zeka yasasını onayladı. Etik ve güvenlik ile ilgili standartlara ulaşmak hedeflendi bu yasa ile. Japonya'da ise büyük şirketler, yapay zekanın toplumsal düzeni olumsuz etkileyebileceği düşüncesi ile yeni yasalar talep ediyor. Doğru kullanıldığında hiç kuşkusuz insana büyük faydası olan yapay zekanın getireceği risklere karşı önlem almak gerekliliğini de görmemiz gerekiyor.
CİDDİ SORUNLAR ÇIKABİLİR
Peki nelere karşı önlem almalıyız? Mesela, yapay zeka oluşturuldukları veri sistemlerinin önyargılarını yansıtabilir mi? Irk, din, cinsiyet ile ilgili bilgilerde ayrımcılığı mutlak gerçekler gibi sunabilir mi, hatta kitleleri manipüle edebilir mi? Eğer cevaplarınız evetse, adil bir dünyadan çok daha fazla uzaklaşmaz mıyız? Ayrıca yapay zeka sistemlerinde "kara kutu" olarak adlandırılan yapıyı duydunuz mu? Yani, hala sistemin nasıl karar verdiğini tam olarak bilmiyoruz. Bu durumda hesap verilebilirlik ve adalet açısından ciddi sorunlar olduğunu açıkça görebiliriz. Bir başka deyişle, herhangi bir sorun yaşanması durumunda, kim hesap verecek? İçerik geliştirici mi, sistem oluşturucu mu yoksa kullanıcı mı sorumlu olacak? Bilmiyoruz...
Kötüye kullanım riskine dönecek olursak, kötü niyetli kişiler deepfake dediğimiz sahte içerikler üretip en masumu propaganda diyeceğimiz daha büyük hangi amaçlar için yapay zekayı kullanabilirler, düşünelim mi? Bulduğumuz cevaplar geceleri bizleri uyutmayacak cinsten olacak hiç kuşkusuz. Peki yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin kime ait olduğunu biliyor musunuz?
Veya, bu mecradan edindiğimiz bilgiler güvenilir mi? Gösterilen kaynaklar gerçekten var mı? Yapay zeka ile fikri mülkiyet hakları hiçe mi sayılıyor? Başkalarından alınan fikirleri kopyalayan yapay zeka ile yeni etik sorunlarımız mı oluyor? Bu kopyacılık ile geleceğimizi şekillendireceğine inandığımız çocuklarımızın yapay zekanın hazırcılığına alışıp, fikir üretemez hale gelmemeleri için alacağımız önlemler neler olmalı?" Hepsinden önemli olan soru belki de şudur: "Yapay zeka, fikir üretmekten uzaklaşan beyinleri körelterek bize ne kadar hizmet edebilir?"
