Geride bıraktığımız ayda enflasyon belirgin bir sıçrama yaptı. Her iki temel enflasyon göstergesi de aylık bazda yükseldi. Verilerden maliyetlerin tarım kesiminde arttığını, buna karşın sanayi kesiminde değişmediğini izliyoruz. Ekim ayı rakamlarında tüketici enflasyonundaki artışın üretici enflasyonuna nazaran daha fazla olduğu da dikkat çeken diğer bir husus.
Öncelikle geçen ayın enflasyon verilerini değerlendirelim, ardından yükselen enflasyon karşısında Merkez Bankası'nın faizlere yönelik herhangi bir rota değişikliğine ihtiyaç duyabilir mi sorusunun yanıtını vermeye çalışalım...
Üreticilerin bir ay içinde üretimlerindeki maliyet değişimini gösteren Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yüzde 0.69 oranında yükseldi. Yıla yüzde 1.88 ile başlayan ÜFE Ekim ayında geldiği nokta itibariyle yıllık bazda yüzde 6.77 seviyesine çıkmış oldu. 10 ayda gerçekten göz ardı edilemeyecek bir sıçrama. ÜFE'nin genel olarak bu yıl içindeki artışında kur hareketlerin yani TL'nin değer kaybetmesine bağlı olarak ithal girdilerin pahalılaşması unsuru önemli rol oynuyor. Kurların fırlaması ile yılın ikinci çeyreğinde imalat sanayi fiyatları yüzde 3.97 artmıştı. Üçüncü çeyrekte ise dar bir alanda başlayan yükseliş eğilimi ne yazık ki dayanıklı tüketim malları ve diğer mal gruplarına yayıldı. Önceki aylarda ÜFE'ye olumlu katkı yapan ve daha da yükselmesini engelleyen tarım sektörü fiyatları Ekim ayında yüzde 4.43 yükselmiş. Kısacası tarım da eklenmiş fiyatı artan sektörler arasına.
GIDA ETKİSİ
Talep enflasyonunun göstergesi TÜFE'de bugüne kadar işlenmemiş gıdanın pozitif yönlü baz etkisini görmüştük. İşlenmemiş gıdanın bu yıl içindeki seyri gerçekten ilginç. Birinci çeyrekte yüzde 13.87 yukarı gitmiş, sonra ikinci ve üçüncü çeyreklerde sırasıyla yüzde 4.7 ve yüzde 2.29 aşağı gelmiş. Artık baz etkisi sınırlı seviyelerde kalıyor, olumlu bir katkı gelmeyecek TÜFE'ye önümüzdeki aylarda.
Aynı şekilde enerji ve gıda dışı sektörlerinde de dalgalı bir fiyat hareketi söz konusu. Bu grup ikinci çeyrekte yüzde 3.65 artarken son çeyrekte yüzde 0.38 düşmüş. TL'nin değer yitirmesi sadece ÜFE'yi değil, doğal olarak TÜFE'yi de negatif etkiliyor. Üçüncü çeyrek itibariyle kurların yıllık enflasyon üzerinde 0.6 puanlık bir etkisi var. Ancak, yeniden hareketlenen kurlar yılın kalan aylarında da olumsuz etkilerini sürdürecek gibi görünüyor.
Enflasyon beklentilerin üzerinde bir patika izliyor. Bu gerçeği kabullenmek istemeyen Merkez Bankası uzun süre direndi revizyon için ama nihayetinde hedefini yüzde 6.8'e çıkardı. Yükselen enflasyon karşısında Merkez Bankası nasıl tavır alır? Başkan Başçı Üçüncü Enflasyon Raporu'nun sunumunu yaparken "fiyat istikrarı" konusunda sorun olduğunu dile getirmişti. Dolayısıyla, fiyat istikrarının ana hedef olduğu gerçeğini göz önünde bulundurduğumuzda faizlerde bir oynama olur mu sorusu önem kazanıyor.
FAİZLER DEĞİŞMEZ
Merkez Bankası'nın izlediği bundan sonraki enflasyon beklentilerine bakarsak sorunun yanıtını kolaylaştırmış oluruz.
Gözlemi şöyle Merkez Bankası'nın; "2013 yılının ilk yarısında yatay bir seyir izleyen orta vadeli enflasyon beklentileri, yılın üçüncü çeyreğinde Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybının ve bunun temel enflasyon göstergelerine yansımasının da etkisiyle artış göstermiştir. Ekim ayında ise, orta vadeli beklentilerde önemli bir değişiklik gözlenmemiştir. Enflasyon beklentileri vadeler bazında incelendiğinde, yıl sonuna kadar beklentiler bir önceki çeyreğe kıyasla aşağı doğru güncellenirken, bir yıl sonrası için beklentiler sınırlı bir miktar yükselmiştir. Daha uzun vadeli beklentilerde ise aradaki farkın azaldığı gözlenmiştir."
Bize de sonuç yazmak kaldı. Enflasyon verileri şimdilik faiz değişikliği gerektirmiyor.
